صنعت در مازندران؛ گذشته پرافتخار، آینده مبهم

در این مطلب می خوانیم : صاحبنظران می گویند مازندران در گردشگری مزیت مطلق و در کشاورزی مزیت نسبی دارد، هر چند وضعیت فعلی استان، هم در گردشگری و هم کشاورزی مطلوب نیست.
در این استان گردشگری و صنعت توریسم به دلایل متعدد و متنوعی امکان توسعه نداشته است و مازندران طی سالهای اخیر به سمت ویلاسازی های بورژوازی، تصرف دولتی و غیر دولتی سواحل، زمین خواری، بی هویتی در معماری شهری و نهایتا بی نظمی میل کرده است تا توسعه واقعی در گردشگری.
در کشاورزی نیز کشاورزان مازنی به علت مدیریت نامطلوب منابع آبی، واسطه گری پرسود، فقدان نظام توزیعی مناسب برای محصولات کشاورزی و استمرار کشاورزی سنتی و بعضا معیشتی، دلسرد و مجبور به تغییر کاربری زمین های خود شده اند.
با این حال موضوع یادداشت گردشگری یا کشاورزی نیست، بلکه صنعت مازندران است. استان مازندران در اوایل دهه 1340 شمسی از صنعتی ترین استان های ایران بود.
طبق آمار مجله ایران آلمانا چاپ 1936 تهران، استان مازندران در سال 1342 شمسی و در بین 12 استان کشور با 883 واحد صنعتی و صنفی، 16 هزار و 504 نفرکارگر و حجم سرمایه گذاری 4 میلیون و 631 هزار و 189 ریالی در پنجاه سال پیش، پس از پایتخت صنعتی ترین استان کشور بود.
جالب است که استان آذربایجان شرقی که اکنون از صنعتی ترین استان های کشور محسوب می شود در همان سال تنها 393 واحد صنعتی و صنفی و 6229 نفر کارگر داشت! به عبارتی دیگر و بر اساس آمارهای مستند سال 1342، استان مازندران نزدیک به یک هشتم واحد صنفی و صنعتی ایران را در خود جای داده بود.
این حجم از واحد صنفی و صنعتی با بیش از 16000 کارگر با مطالعه بخشی از تاریخ نساجی مازندران قابل درک است: 'نساجی مازندران در آغاز با چندین واحد تولیدی در شهرهای شاهی (قائمشهر)، بهشهر، چالوس و بعدها محمودآباد، در فاصلة سالهای 1305 تا 1343 خورشیدی 2 و 3 به قصد ، راه اندازی شد؛ به عنوان نمونه، در قائمشهر 3 واحد تولیدی شماره های 1 تولید (ریسندگی، بافندگی، و رنگرزی) پارچه های پنبه ای، پشمی و گونی بافی ایجاد گشت که در دهه های بعد به 5 واحد رسید؛ 2 واحد تولیدی چیت سازی و اکریل تاب بهشهر نیز به تولید پارچه های کتانی و الیاف مصنوعی، 1 واحد نساجی نیز در چالوس در عرصة حریربافی مشغول بوده اند. در مجموع، 8 واحد نساجی تا پایان عصر پهلوی دوم در مازندران فعال بوده است.
بی شک توسعه صنعت نساجی در شهرهای استان از اوایل قرن معاصر شمسی یکی از دلایل پیشرو بودن مازندران در صنعت کشور به خصوص صنعت نساجی بوده است.
سایر واحدهای تولیدی وابسته به صنعت نساجی مانند کارخانه ها و کارگاه های پنبه پاک کنی در ساری، بابل، نکا و کیاکلا و کارخانة کیسه بافی نیز به روند صنعتی کردن مازندران شتاب بیشتری بخشید، اما صنایع نساجی مازندران به تدریج رو به تعطیلی رفت.
بنابر آمار هم اکنون تعداد 2783 واحد صنعتی با اشتغال زایی 61 هزار و 370 نفر در استان فعال هستند که حجم سرمایه 19 میلیون و 126 هزار و 33 ریال را نشان می دهد.
در خور توجه است که از 2783 واحد صنعتی فعال در استان تنها 133 واحد در بخش نساجی فعالیت می کنند و عمده این واحدهای صنعتی در صنایع کانی غیر فلزی، فلزات اساسی و ماشین آلات مشغول به فعالیت هستند.
حدود 4 درصد از طرح های جدید صنعتی کشور در استان مازندران قرار دارد و استان مازندران از نظر تعداد واحدهای فعال صنعتی در رتبه هفتم کشور و از نظر تعداد جوازتاسیس در رتبه یازدهم کشور قرار دارد.
از 2783 واحد فعال صنعتی موجود در استان تعداد 414 واحد در 23 شهرک صنعتی استان فعالیت می کنند و اشتغال ایجاد شده توسط این واحدها 10 هزار و 984 نفر است.
به صنعت نساجی و واحدهای تولیدی وابسته به آن که از سال 1305 در مازندران تاسیس و توسعه یافت، باید صنعت دیگری را هم اضافه کرد؛ چوب و کاغذ مازندران (ساری).
شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران بزرگترین تولید کننده کاغذ در ایران با ظرفیت مجموعاً 175 هزار تن شامل 90 هزار تن کاغذ روزنامه و چاپ و تحریر و 85 هزار تن کاغذ فلوتینگ است.
مطالعات اولیه این صنعت به سال 1351 برمی گردد اما افتتاح و راه اندازی شرکت در سال 1376 بود. در مطالعات اولیه اشتغال زایی 6000 نفری هدفگذاری شده بود اما در حال حاضر تعداد کارگران این شرکت بزرگ کمتر از 1000 نفر است!
استان مازندران در صنعت کشور سابقه ای غنی و افتخار آمیز داشت. صنعت نساجی و چوب و کاغذ قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و صنایع لبنیاتی و کانی غیرفلزی پس از انقلاب از ظرفیت بالای استان در بخش صنعت نشان دارد.
استان مازندران به بازنگری در استراتژی صنعتی و احیای صنایع بزرگ و سنتی خود با توجه به مزیت های موجود نیاز دارد، چیزی که این روزها لقلقه زبان نامزدهای انتخابات مجلس شده است.
در دولت گذشته نیز با فشار سیاسی و مشی پوپولیستی وعده ایجاد سایت سایپا شمال را در مرکز استان دادند، ولی در نهایت به تیمداری در دسته دوم فوتبال کشور انجامید! مدیرعامل بازداشت شده سایپا در سال 91 می گفت:'می خواهیم با راه اندازی این کارخانه – سایپا شمال- سالانه 150 هزار خودرو تولید کنیم و امیدواریم در ماه های آینده شاهد افتتاح فاز نخست آن در ساری باشیم!'
در حال حاضر و پس از گذشت دو سال از پایان دولت دهم در میاندورود یک زمین خالی وجود دارد که به جای خودرو، بوته تولید می کند!
مسئولان مازنی و دولت توسعه گرای یازدهم باید در پی احیای صنایع استان و توسعه صنایع جدید تبدیلی با توجه به مزیت های موجود باشند و در این مسیر علی الدوام با نخبگان و دانشگاهیان مشورت کنند.
6097

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
آینده مبهم چیچاریتو در تابستان