نشریات بدون مخاطب مجازی قافیه را می‌بازند/سوژه محبوب جوانان چیست؟

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگی: هفته نامه «همشهری جوان» از معدود نشریاتی است که ویژه جوانان در فضای مطبوعات کشور منتشر می‌شود و اتفاقاً و طیف وسیعی از مخاطبان را نیز در بر می‌گیرد.

مجید رفیعی سردبیر این نشریه در دور تازه فعالیت، به مهر می‌گوید که دوره مخاطبان نشریات کاغذی سپری شده و رسانه‌ها باید رفته‌رفته به فکر پیدا کردن مخاطبانی تازه در فضای مجازی باشند.

رفیعی در عین حال تحلیلی از سوژه‌های پرمخاطب نشریه تحت سرپرستی‌اش ارائه داده که در نوع خود قابل توجه است.

گفتگوی خبرگزاری مهر با این فعال رسانه‌ای را در ادامه می‌خوانید:

* مطبوعات کاغذی در ایران همه به نوعی با بحران مخاطب روبرو هستند. به عبارت دیگر نشریات کاغذی در مقابل فضای مجازی به سادگی مخاطب خود را از دست داده‌اند اما جالب است که فضای نشریات کاغذی در ایران هنوز این ضرورت و اتفاق را درک نکرده و کما فی السابق به راه خود می‌رود. شما فکر می‌کنید علت این رویداد چیست؟

وضعیت مطبوعات چاپی در ایران وضعیت خوبی نیست. در این مساله شکی نیست و قابل کتمان هم نیست. تغییر و تحولات تکنولوژیکی در ایران روز به روز مسیر تازه‌ای را پیش روی ما می‌گذارد و همین مسیر مطبوعات کاغذی را به وضعیت بدی دچار کرده است.

عده‌ای که شما می‌گویید کماکان به دنبال چاپ مطبوعات کاغذی هستند به باور من یا به دنبال نوستالژی‌های خود در میان صفخات کاغذی روزنامه‌ها هستند و سعی دارند آن را بالا ببرند و یا اینکه آدم‌هایی هستند که سروکار زیادی با تکنولوژی ندارند.

امروزه با گسترش شبکه‌های مجازی و توسعه اپلیکیشن‌ها، حتی نسل‌های قدیمی‌ نیز به نوعی به سمت آشتی با نسل جدید هدایت شده‌اند. نسل‌هایی که روزی به ما انتقاد می‌کردند که چرا سر شما همه‌اش در رایانه است امروز فهمیده‌اند که بسیاری از نیازهای اطلاعاتی آنها نه از طریق کلاسیک که از طریق شبکه‌های مجازی قابل تامین است.

گسترش این باور اولین قدم در ایجاد بحران مخاطب برای رسانه‌های کلاسیک کاغذی است و به طور قطع اگر این دست رسانه‌ها به فکر نگاه داشتن مخاطب خود با استفاده از این ابزارهای جدید نباشند، این بحران روز به روز برای آنها حادتر خواهد شد.

* به نظر شما اگر یک نشریه کثیرالانتشار داخلی نسخه چاپی‌خود را جمع کند و برود سمت توسعه نسخه‌های دیجیتالی، با کاهش مخاطب همراه نمی‌شود یعنی مخاطب ایرانی این ماجرا را می‌پذیرد؟

شکی نیست که هنوز در کشور ما مطبوعه چاپی مخاطب و طرفدار دارد. بحث بر سر این است که مدیر رسانه باید به فکر مخاطبان تازه‌ای باشد که روز به روز در دنیای مجازی وارد شده و نیازهای خبری دارند.

اگر نشریه فکری برای نسخه آنلاین خود نداشته و به آن نپردازد در مسیر فراموشی گام بر می‌دارد و رفته رفته مردم کمتر به یادش می‌آورند.

روزنامه یا مجله‌ای که تنها جلد و تیتر خوبی داشته باشد ولی از قضا فروش خوبی ندارد، چرخش تصویرش در شبکه‌های مجازی باعث می‌شود در یک بازه زمانی کوتاه حرف و بحث زیادی پیرامون آن تصویر و تیتر شکل بگیرد.

من این را تعبیری تازه تز زنده بودن یک نشریه می‌دانم. تعبیری که به باور من منجر به حیات دوباره این نشریه می‌شود. به نظرم روزی نخواهد آمد که کسی سراغ نشریه‌های کاغذی نرود اما رسانه‌ای هم که به فکر مخاطبان خود در فضای مجازی نباشد، قافیه را باخته است.

* با این حال هنوز در کشور ما توجیه اقتصادی و حتی فکری و روحی برای این کار وجود ندارد. یعنی مخاطب ایرانی گویا هنوز انتظار ندارد که اینترنت و وب جای صفحات کاغذی را برایش پر کند و از هر کدام چیزی طلب می‌کند. به همین خاطر نشریات الکترونیک که بخواهند جای نشریات مکتوب را بگیرند کماکان طرفداری پیدا نمی‌کنند.

حرف شما درست است اما آیا نشریه‌ای در ایران داریم که از وضع شمارگانش راضی باشد؟ به باور من نه تنها مساله توسعه تکنولوژی‌ها که شاید گاه فضای سیاسی و اجتماعی کشور به سمتی سوق پیدا کرده که مردم کمتر سراغ مطبوعات و رسانه‌های کاغذی بروند.

واقعیت این است که بازار فضای مجازی و اطلاع‌رسانی در آن روز به روز در حال گسترش است، چه ما بپسندیم و چه نه. درست است که در ایران هنوز نسخه‌های مکتوب جای خود را کاملا به نسخه‌های مجازی نداده‌اند اما کم کم رسانه‌هایی در حوزه‌هایی مثل عکس در فضای وب مشغول به کار شده‌اند که کارشان فروش صرف محتوا است و یا با نشریه‌هایی روبرو می‌شویم که کاملا مجازی منتشر می‌شوند و یا اپلیکیشن‌هایی داریم که بخشی از مطبوعات را رایگان ارائه می‌دهند و بخشی را به صورت پولی. اگر این فضا را جدی نگیریم شک نکنید که خیلی زود از مخاطبانمان عقب خواهیم ماند.

* شما به‌عنوان سردبیر «همشهری جوان» که یکی از نشریات پرمخاطب این روزهای کشور در حوزه جوانان است چه تحلیلی از ذائقه مردم و مخاطبانتان دارید؟

این مساله مطلق نیست. من در همشهری جوان سراغ موضوعاتی می‌روم که به مخاطب من ارتباط دارد. شاید روزی مساله‌ای سیاسی و اقتصادی مساله روز کشور شود که ارتباطی با نشریه من ندارد. اما در حوزه جوانان می‌توانم بگویم که با وجود فرصت‌ها و تهدیدات، موضوع بحران هویت چیزی است که مخاطبان ما بحث درباره‌اش را زیاد می‌پسندند و بازخوردهای زیادی از فعالیت در این موضوع می‌گیریم. حتی اگر نه روی جلد که در صفحات داخلی هم به این مساله بپردازیم، بازخوردمان زیاد است.

* چه موضوعی کمترین مخاطب را داشته است؟

متاسفانه خیلی اوقات که موضوعی از تلویزیون به عنوان رسانه ملی را مورد توجه قرار می‌دهیم، خیلی کم به آن توجه می‌شود. مثلا فکر می‌کنیم سریالی تلویزیونی خیلی مخاطب دارد و می‌رویم سراغش و در کمال تعجب می‌بینیم که حتی به ما اعتراض می‌کنند که چرا به سراغ این سوژه رفته‌اید.

* خودتان تحلیلی برای این اتفاق دارید؟

این به نظر من نشان دهنده شکافی است که میان رسانه‌های رسمی کشور و نسل جوان افتاده است. البته این را هم بگویم که در فاصله‌ای که ما دنبال جمع کردن مطالبمان هستیم رقبای مجازی زیادی داریم که می‌توانند روی سوژه کار کنند و مار ا عقب بیاندازد.

به نظرم باید تلاش کرد تا نسل جوان امروزی بتواند با سرعت وارد فضای تولید محتوا برای مخاطبانی از جنس و نسل خودش شود تا این شکاف پر شود.

ویدیو مرتبط :
مقایسه رویکرد نشریات اصلاح طلب با نشریات آمریکایی