پنجم دی در آینه تاریخ معاصر ایران

مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر در این روز، به شرح زیر است:

5 دی 1386اکبر رادی نمایش نامه نویس که آثار نمایشی داستان های بلند افسانه دریا و نمایشنامه از دست رفته از جمله کارهای مشهور وی است در 68 سالگی چشم از جهان فرو بست.

5 دی 1382ساعت 5 و 26 دقیقه بامداد، زلزله ای با قدرت 6.6 در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) شهر تاریخی بم را به لرزه درآورد. این زلزله بم و روستاهای پیرامون آن را به ویرانی کشانید، با برجای گذاشتن 30 هزار کشته جمعیت زیادی را داغدار کرد.

5 دی 1382ایرج بسطامی موسیقیدان بزرگ ایران در 46 سالگی در حادثه بم جان باخت.

5 دی 1370جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه ای 11 جمهوری شوروی همچون آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، فدراتیو روسیه، ارمنستان، گرجستان، اوکراین و روسیه سفید را به رسمیت شناخت.

5 دی 1367حبیب اللَّه ذوالقدر شاعری که به سرودن شعرهای ملی علاقه مند بود به دیار باقی شتافت.

5 دی 1357مبارزه های مردم مشهد علیه رژیم پهلوی به خاک و خون کشیده شد، این امر سبب شد امام خمینی (ره) در مشهد عزای عمومی اعلام کنند.

5 دی 1357به منظور پایان دادن به اعتصاب استادان دانشگاه، ماموران حکومت نظامی به وزارت علوم حمله کردند. در جریان این حمله استاد کامران نجات اللهی به شهادت رسید. این استاد به همراه دیگر استادان انقلابی برای حمایت و پشتیبانی از دانشجویان مبارز نخست در دانشگاه تهران و سپس در ساختمان وزارت علوم وقت علیه رژیم پهلوی تحصن کرده بود.

5 دی 1357میزان تولید نفت ایران به دلیل اعتصاب کارکنان صنعت نفت به پایین ترین حد خود رسید و صادرات نفت از بندر نفتی خارک متوقف شد. کارشناسان پیش بینی کردند تا 2 روز دیگر میزان تولید نفت به صفر برسد.

5 دی 1355ماموریت «ریچارد هلمز» رئیس پیشین سازمان سیا و سفیر آمریکا در ایران به پایان رسید و وی تهران را ترک کرد. ماموریت او این بود که پس از ورود به ایران با استفاده از ارتباطی که با محمدرضا پهلوی داشت، فعالیت های سیا در منطقه خلیج فارس را وارد مرحله جدیدی کند.

5 دی 1350پس از انتشار نوار سخنرانی امام خمینی(ره) در مورد اخراج ایرانیان از عراق؛ مأمورهای امنیتی حزب بعث عراق به مدرسه طلاب ایرانی در نجف حمله و عده ای از آنها را دستگیر کردند. در این روز 778 ایرانی اخراج شده از عراق وارد مرز خسروی شدند.

5 دی 1336حسن ارفع در این روز به مقام سفیرکبیر ایران در ترکیه تعیین شد. وی پیش از این وزیر راه و رئیس ستاد ارتش بود.

5 دی 1333بهره برداری از نفت جنوب ایران به وسیله کنسرسیوم شرکت های خارجی آغاز شد. قرارداد این کنسرسیوم، که ترکیبی از پنج شرکت آمریکایی، شرکت نفت بریتانیا، شرکت هلندی رویال راچ شل و شرکت نفت فرانسه بود، در 29 مهر1333 خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی و در ششم آبان ماه همان سال به تصویب مجلس سنا رسیده بود.

5 دی 1329غلامحسین فروهر وزیر دارایی، مخالفت خود را با ملی شدن صنعت نفت در جمع نمایندگان مجلس شورای ملی اعلام کرد.

5 دی 1318قانون دادرسی کیفری ارتش ایران که برگرفته از قانون دادرسی کیفری ارتش فرانسه بود به تصویب رسید.

5 دی 1302وزارت امور خارجه در یادداشتی که امروز برای سرکنسول ایران در تاشکند فرستاد نسبت به تاسیس مدرسه برای ایرانیان برای گسترش زبان فارسی تاکید کرد.

5 دی 1293با وجود اعلام بی طرفی ایران در جنگ جهانی اول، مناطق غرب و جنوب ایران مورد حمله نیروهای عثمانی و نظامیان آلمانی قرار گرفت.

5 دی 1289حسینقلی خان نواب وزیر امور خارجه پس از سه ماه استعفای خود را از این مقام اعلام کرد. وی ششم آبان در کابینه مستوفی الممالک به این مقام منصوب شده بود.برگرفته از: روزشمار تاریخ معاصر ایران(جلد 3 و 4)آرشیو خبری، خبرگزاری جمهوری اسلامی*گروه اطلاع رسانیپژوهشم**9368**9131