درمان پرمویی و رفع موهای زائد

مجله زیبایی سالم - دکتر محمد گلشنی*: اگرچه داشتن موهای زیاد برای موی سر مطلوب همگان است اما داشتن مو در سایر اندام جالب نیست. عوامل ژنتیکی و وراثت مهمترین عامل رشد و رویش موهای زائد در خانم ها محسوب می شود. در این مطلب به عوامل ایجاد و درمان پرمویی بدن می پردازیم.

به موهایی که در نقاط غیرمتعارف بدن یک زن با الگوی مردانه رویش پیدا کرده و با ضخامت های مختلف رشد پیدا می کند، موی زائد گفته شده و این عارضه هیرسوتیسم اطلاق می شود. این نقاط که باید به طور طبیعی مو نداشته باشد، شامل: ناحیه چانه، پشت لب، گونه ها، ساعد دست ها، ساق پاها، وسط سینه، پشت، روی شکم و... است.

 باید دانست که رویش مو در نوحی زیر بغل و ناحیه تناسلی (کشاله ران) جزو موارد موی زائد محسوب نمی شود. این موها در پی بروز صفات ثانویه جنسی رویش پیدا می کند. باید دانست که هر رویش مویی زائد نیست؛ الگوی رشد مردانه مو در نواحی مختلف بدن زنان است که پدیده موی زائد را مطرح می کند. به عنوان مثال رشد مو در ناحیه سر جزو موارد موی زائد نیست.

با در نظر گرفتن علل ارثی بو.دن رشد موهای زائد، می توان به عوامل جغرافیایی و منطقه ای تولد و محل زندگی نیز اشاره کرد؛ زنان منطقه خاورمیانه از جمله ایرانی ها، عرب ها و ساکنان این نقاط از جهان، جزء افراد بااستعداد رویش رشد موی زائد محسوب می شوند. در ایران و خاورمیانه اکثریت خانم ها در قسمت های مختلف بدن خود موی زائد دارند.

البته برخی از اختلالات زنانگی و هورمونی یا برخی از بیماری های داخلی، نقش موثری بر رویش و رشد موهای زائد ایفا می کند.

* اختلال عملکردی تخمدان ها، بروز عارضه کیست تخمدان یا افزایش میزان هورمون جنسی مردانه در زنان، جزو این گونه علل محسوب می شود. زنان نیز به طور طبیعی مقدار بسیار کمی از هورمون های مردانه در بدن خود دارند که در صورت بر هم ریختن تعادل این هورمون، شاهد رویش موی زائد در برخی نقاط بدن هستیم.

اگر خانمی مراجعه کرد و پزشک پس از بررسی، شاهد رویش مو در نواحی مردانه (ریش، سبیل، دست ها و...) بود، در چنین مواردی باید بررسی های لازم جهت شناسایی علل و ارائه راهکارهای درمانی لازم و پیگیری های بعدی صورت گیرد.

بررسی کامل هورمونی، بررسی تخمدان ها از نظر کیستی بودن، اختلال در کارکرد غدد فوق کلیه، اختلال در هورمون رشد یا بررسی احتمال مصرف داروهای استروئیدی از جمله کورتون ها که موجب پرمویی می شود، مهم ترین اقدامات اولیه توسط متخصصان خواهدبود.

زنانی که بیش از حد چاق اند یا توده بدنی و چربی فراوانی دارند، بیشتر در معرض اختلالات تخمدان پلی کیستیک هستند. در این افراد تبدیل هورمون های مردانه به نوع فعال آن بیشتر اتفاق می افتد که باید دقیق تر بررسی شود.

* به اعتقاد و باور عام، رشد موهای زائد در برخی ماه ها و فصول مختلف سال متفاوت است و در برخی فصل ها رشد موهای زائد بیشتر است. در برخی از موجودات زنده این افزایش و کاهش ممکن است وجود داشته باشد اما درخصوص انسان تاکنون نتایج علمی دقیقی ثبت نشده است.

همچنین برخلاف نظر برخی افراد که اذعان می کنند پوست مرغ یا برخی مواد غذایی موجب رویش  رشد موهای زائد می شود، باید گفت که چنین چیزی اثبات شده نیست. حتی نمی توان گفت که با تغییر نوع غذای مصرفی یا بهره گیری از رژیم خاص غذایی، افراد دچار پرمویی می شوند.

* رشد موهای زائد در بلوغ یا دوران یائسگی افزایش می یابد، چون اولا هورمون های مردانه در خانم ها در دوران بلوغ فعال تر می شود و دوم اینکه تعادل هورمون های مردانه و زنانه بعد از یائسگی، بیشتر به نفع هورمون های مردانه خواهد بود. یعنی میزان هورمون های زنانه در دوران یائسگی کاهش یافته و بدین ترتیب افزایش رشد مو در نواحی که مردان مو دارند را در خانم ها بیشتر خواهیم داشت. در چنین شرایطی متخصصان زنان راهکارهای هورمونی درمانی را پیش گرفته و اقدامات لازم را در کنار متخصصان پوست انجام می دهند.

* راه های درمان موهای زائد براساس شناسایی علل بروز عارضه متفاوت است. درگذشته از دستگاهی به نام الکترولیز برای از بین بردن موهای زائد با بهره گیری از جریان الکتریسته استفاده می شد که علاوه بر دردناک و وقت گیر بودن، با عوارضی از جمله بازگشت مجدد موها و آسیب های پوستی و ایجاد جای زخم (ایجاد اسکار و منافذ ریز) نیز رو به رو بود. تیغ زدن و تراشیدن مو، استفاده از موم، اپیلاسیون و کندن مو، روش های قدیمی است که امروزه با روی کار آمدن لیزرها، تقریبا متقاضیان کمی دارد.

لیزر فقط در موارد رفع موهای سپید قادر به اعمال اثر نیست و در چنین مواردی باید از روش های سنتی حذف مو استفاده کرد. تراشیدن و الکترولیز تنها راهکارهای از بین بردن موهای زائد سفید رنگ است. اگرچه داروها از جمله داروهای ضدهورمون های مردانه (آندروژن) مثل قرص اسپیرینولاکتون، قادر به کاهش رشد موهای زائد است، ولی آیا اینکه برای یک دختر جوان فقط به خاطر از بین بردن موهای زائد، چنین داروهایی تجویز کنیم، صحیح و علمی است؟! مصرف این نوع داروها باید طولانی بوده و صرفا به خاطر حذف تعدادی موی زائد منطقی نیست؛ بدین ترتیب بهره گیری از لیزرها نزد افراد با تجربه و تخصص لازم، به عنوان راهکاری منطقی توصیه می شود. مراجعه به کلینیک های پوست و لیزر که زیر نظر پزشک متخصص اداره می شود، بهترین اقدام و خوددرمانی ممنوع است.

* بی شک توصیه هایی که در عطاری ها می شود، به منظور درمان یا رفع قطعی و دائم موهای زائد نتیجه مناسب نداشته و فقط داروی نظافت می تواند موهای سطحی را از بین ببرد. از این رو فولیکول های ریشه مو از بین نمی رود و نتیجه موقتی است.

* موهای سیاه و قهوه ای تیره، بهترین نوع مو برای لیزر شدن است و لیزر رفع موهای زائد بهترین نتیجه را به همراه خواهدداشت. برای موهای سفید بهتر است که شیو کرده یا از اپیلاسیون یا الکترولیز استفاده شود.

* درمان موهای زائد برحسب نوع و محل رویش بین چهار تا شش جلسه به طول می انجامد. فواصل جلسات بسیار اهمیت دارد؛ در ناحیه صورت به عنوان مثال باید فاصل حدود یک و نیم تا دو ماه باشد ولی در نواحی پاها این مدت کمی بیشتر، حتی تا سه ماه نیز می تواند توصیه شود.

متاسفانه استفاده از دستگاه های متفرقه یا زیر نظر کاربران نابلد و فاقد دانش لازم، می تواند موجب پیامدهایی از جمله تشدید عارضه و حتی ضخیم شدن موهای زائدشود. کار با دستگاه لیزر همانند فعالیت روی لبه تیغ است؛ بدین ترتیب که اگر زیاد تابانده شود، موجب سوختگی پوست می شود، اگر اشعه با طول موج لازم، کمتر از حد مجاز تابانده شود. نتیجه مطلوبی نخواهیم گرفت و حتی امکان تحریک مو و کلفت شدن آن وجود دارد. گاهی با استفاده از طول موج نامناسب لیزر، این احتمال وجود دارد به جای از بین رفتن مو، رنگدانه آن از بین رفته و بی رنگ شود.

اولین بار در دنیا مقاله ای از متخصصان پوست کشور، پیرامون همین عارضه لیزر مطرح شد. براساس این مقاله اگر طول موج مناسب لیزر برحسب انرژی ضروری حذف موی زائد نباشد، فقط رنگدانه های مو از بین رفته و موها مجدد ولی با رنگ سفید رویش می کند. پس نوع دستگاه، انرژی مناسب، توانایی و تبحر پزشک متخصص در موفقیت درمان بسیار اهمیت دارد. چه بسا در مواردی کم بودن انرژی دستگاه موجب تسریع روند رشد مو شده است.

برخی نقاط بدن از جمله زیربغل و پاها پاسخ بهتری نسبت به درمان خواهدداشت به گونه ای که در مدت سه تا پنج جلسه شاهد رفع حدود نود درصد موهای زائد خواهیم بود. اما نقاطی مانند ریش، پشت لب و ساعد دست ها پاسخ ضعیف تری به درمان داشته و شاید پس از شش تا هفت جلسه به شصت درصد هدف بتوان دست یافت.

نوع دستگاه و معتبر بودن شرکت سازنده آن در روند کیفی درمان بسیار نقش دارد. دستگاه های اصل و معتبر اغلب آمریکایی است و دستگاه های چینی و کره ای برای رفع موهای زائد کارایی مناسب را نداشته و آمار موفقیت بالایی ندارد. دستگاه الکساندرایت با طول موج 755 نانومتر بهترین و موفق ترین لیزر موجود در ایران و جهان است که کارایی و نتیجه خوبی به همراه خواهدداشت. دستگاه مناسب بعدی برای از بین بردن موهای زائد، لیزر دایود با طول موج حدود 800 نانومتر است. در ردیف بعدی طبقه بندی این ابزار پیشرفته، دستگاه لیزر ان دی یگ (Nd-yag) به ویژه برای پوست های تیره پاسخ خوبی به همراه دارد ولی در پوست های روشن و نیمه روشن بهتر است از دستگاه های الکساندرایت و دایود استفاده کرد.

دستگاه دیگری موسوم به آی پی ال (IPL) که فقط نور متمرکز است و لیزر محسوب نمی شود، وجود دارد. اثر این دستگاه که طیفی از نور با طول موج 400 تا 1200 نانومتر است، اغلب در درمان لک های پوستی کاربرد داشته و کارایی مورد نظر در مقایسه با لی&

ویدیو مرتبط :
تکنولوژی SHR برای رفع موهای زائد