سر فرهنگ در فضاهای جدید اقتصادی کشور نباید بی‌کلاه بماند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیست و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران عصر امروز شنبه 23 آبان با حضور سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد، و علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر در سالن اجتماعات فرهنگستان هنر افتتاح شد. 

سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد نیز در سخنانی گفت: اگر نمایشگاه کتاب تهران را فرصت بهارانه‌ای برای حوزه کتاب بدانیم آبانماه فرصت مجددی برای اندیشدن و تامل در باب این نعمت بزرگ الهی است که انسان را با قلم آشتی داد و خداوند معجزه‌اش را در کتاب قرار داد.

وی با اشاره به سخنان مجید غلامی‌جلیسه گفت: فرصت‌ها و توفیقاتی که در عرصه نشر کتاب کسب شده قابل توجه است بخش امیدزای عرصه نشر را نباید نادیده گرفت. در حیطه‌های مختلفی عرضه نشر و کتاب در دهه‌های متوالی روندی داشته است در حوزه‌هایی قابل توجه و رو به رشد، واقع‌گرایی اقتضاء می‌کند که این حوزه‌ها دیده شود. من واقف هسم که همه عناوین منتشر شده در طول سال عنوانهای جذاب و فاخری نیستند اما در مجموع عنوان‌های جذاب و فاخر نایاب و کمیاب نیست.

صالحی افزود: سرانه عنوان کتاب در دهه‌های اخیر روند رو به رشد خوبی داشت است ما در سال 73 حدود 1.8 عنوان کتاب به ازای هر نفر، در سال 84، 7.5 عنوان کتاب به ازای هر نفر، و در سال 93، 9.3 عنوان کتاب به ازای هر نفر داشته‌ایم. بنابر این سرانه عنوان کتاب در دو دهه متوالی روند رو به افزایشی را طی کرده است. نمی‌خواهم بگویم آنچه تولید می‌شود خوب است، اما کتابها شبه کتابها و ضد کتابها هم کم نیستند اما عناوین خوب نیز اندک نیست. روا نیست که ما ثمره تلاش بسیاری از پدیدآورندگان و ناشران صبور را در این عرصه نادیده بگیریم. اما می‌شود براین قوت‌ها و رشد‌ها عناوین و شاخص‌های بسیار دیگری را نیز افزود. 

وی افزود:‌ هم اکنون در نمایشگاه کتابهای هنر که امروز افتتاح می‌شود حدود دو هزار عنوان کتاب موضوعی در رشته هنر از سال 93 تا 94 منتشر شده است علاوه بر آن موضوعات دانشی ما نیز تراکمی پیدا کرده که می‌توان به آن اتکای نسبی داشت. در حوزه جنسیت حضور مولفان زن در تالیف و ترجمه رو به افزایش است و ما شاهد تحولی شگرف در ادبیات و شعر در حوزه زنان هستیم. 

معاون فرهنگی وزارت ارشاد با بیان اینکه از جمله افرادی نیستم که ناامیدی، یاس و نگاه منفی داشته باشم گفت: اما به نظر می‌رسد از نیمه دیگر لیوان هم باید کمی سخن گفت ما در شرایطی هسیتیم که کشور فضاهای پس از تحریم را می‌گذراند اقتصاد کشور معناهای جدیدی پیدا می‌کند که در این میان نباید سر فرهنگ کلاه رود. در دوره‌های تاریخی گاهی سر فرهنگ کلاه رفته است مظلومیت و معصومیت اهل فرهنگ که اتفاقات ویژگی این قشر بوده و امتیاز فاخر اهل آن به حساب می‌آید در این مقطع خاص و در شرایطی نباید موجب شود که ما مانع ا زاین شویم که سر فرهنگ کلاه رود باید حرف‌هایی زده شود و اتفاقا به صراحت باید بگویم.

وی با اشاره به تدوین برنامه ششم توسعه گفت: انتظار می‌رود اهالی فرهنگ و نشر حضور فعالتری در این بخش داشته باشند. تا اهلی سیاست و اقتصاد بدانند همه چیز ایران نان نیست، کتاب هم نان است و هم آب. 

صالحی با اشاره به برخی دیگر از آمارهای موجود در صنعت نشر گفت: توسعه تیراژ کتاب هیچ وضعیت خوبی ندارد در سال 73 به ازای هر ده هزار یک نسخه کتاب، در سال 84 به ازای هر 10 هزار نفر 3.3 نسخه کتاب، و اکنون به ازای هر 10 هزار نفر 1.9 نسخه کتاب منتشر می‌شود. روند تیراژ کتاب روندی نزولی است و این معنادار است و می‌تواند تهدید کننده جدی حلقه‌های نشر باشد. این روند رو به نزولی شمارگان کتاب خطرساز و خطرخیز است. البته کتابهای پرفروش نیز وجود دارند. 

وی گفت: من نیز قبول دارم که همه مسئله شمارگان کتاب مسئله ایرانی نیست بلکه عوامل مختلف جهانی در آن دخیل است. در حوزه مطالعه کتاب در سال 2013، 48.8 درصد آلمانی‌ها هر هفته یک کتاب مطالعه می‌کردند اما در سال 2014، 44.6 درصد آلمانی‌ها در هفته یک کتاب مطالعه می‌کنند. 

صالحی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: سهم سرمایه‌گذاری در حوزه کتاب سهم اندکی است سال 73 سهم حوزه کتاب از درآم تولید ناخالص ملی 13 دهم درصد و سال 80، 23صدم درصد و سال 93، 12 صدم درصد بود است این نشان می‌دهد که بازار نشر کتاب از تولید خالص ملی بسیار کاهش یافته و بازار مالی به طرف نشر حرکت نمی‌کند. ما علی‌رغم اینکه توفلیقات در نشر کتاب نداشتیم اما تهدیدات و مخاطرات عرصه نشر و کتاب نیز اندک نیست.

وی گفت:‌ اگر باور داریم کتاب مبداء‌و عصاره تمدن است و ملت‌ها با کتاب متولد می‌شوند اهالی سیاست و تصیمم‌گیران اقتصادی باید به حوزه فرهنگ و نشر توجه بیشتری کنند. ما باید همه دست به دست هم دهیم که برای فضای نشر و کتاب کشور که کانون مدیریت زندگی ایران است تلاش مضاعفی داشته باشیم.

مجید غلامی جلیسه مدیرعامل خانه کتاب در این مراسم در سخنانی گفت: ما مردم ایران کتاب را نه به عنوان هفته بلکه به عنوان دهه، سده و قرن‌ها می‌شناسیم مایه خوشبختی است که در کشوری زندگی می‌کنیم که از قدیم‌الایام کتاب بخش مهمی از زندگی مردمانش بوده است درباره کتاب و کتابخوانی آثار متعددی نوشته شده و شاید عجیب باشد که بخواهیم برای مردمی که با این سابقه کتاب در کشورشان آشنا هستند از فواید کتاب صحبت کنیم.

وی ادامه داد: اینکه کتاب دایره لغات ما را افزایش می‌دهد موجب کاهش استرس می‌شود و معلومات ما را اضافه می‌کند شاید دلایل پیش پا افتاده‌ای برای کتاب خواندن باشد اما نباید این نکته را فراموش کنیم که مردم ما از جان و دل به کتاب علاقه‌مند هستند. و بهانه‌های مختلفی نیاز است که آنها را به سمت کتابفروشی‌ها بکشاند. 

جلیسه تصریح کرد:  در دو سال گذشته شاهد ثبات نسبی در حوزه نشر هستیم افزایش تعداد عناوین حاکی از بهبود وضعیت نشر است و یا حداقل وضعیت باثبات و به دور از مشکلات گذشته را نوید می‌دهد. انتشار 72 هزار و 871 عنوان کتاب در سال و افزایش 13 درصدی عناوین سال 93 نشان می‌دهد که مقداری رو به بهبود هستیم. من از این بابت این نکته را اشاره می‌کنم که بگویم باید منصفانه‌تر در گفت‌ها و تغریظ‌ها رفتار کنیم امید دادن و تشویق کردن می‌تواند بسیار از ناامید کردن وسیاه‌نمایی موثر تر باشد.

وی افزود: ما با پرداختن به این مشکلات و ایجاد راهکارهایی برای حل مشکلات می‌توانیم موفق‌تر رو به جلو حرکت کنیم هفته کتاب بهانه‌ای برای تشویق مردم به کتاب و کتابخوانی است در این هفته بیایید سعی کنیم مردم را بیشتر تشویق کنیم و یادآور شویم که پشتوانه خوبی در حوزه کتاب داشته و داریم.

علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر در سخنانی با بیان این مطلب که اگر به کلمه کتاب توجه کنیم دو نکته قابل برداشت است گفت: کتاب عبارت است از «تابیدن» که نور است و دیگری «آب» تشنگی را برطرف می‌کند جهان نیز نتیجه نور و آب است همان چیزی که هندی‌ها هزاران سال پیش آن را مطرح کردند و به آ« اعتقاد دارند.

وی با اشاره به اینکه مدادالعلما برتر از دماءالشهداء است گفت: مدادالعما نور می‌دهد اما دماءالشهدا برای نگهداری از محیط و جعرافیاست بنابر این مداد علما بالاتر از دماء‌الشهدا است. 

معلم همچنین گفت: همه کتابها عین فرهنگ هستند و همه آنها با هنر ا یجاد می‌شوند. 

انتهای پیام/