میر تاج الدینی: كسی با پرچم احمدی‌نژاد وارد مجلس نخواهد شد

مهم‌ترین موانع پیش روی اصولگرایان برای رسیدن به وحدت برای انتخابات مجلس شورای اسلامی چیست؟

جریان‌های سیاسی در كشور در آستانه انتخابات مجلس همواره تلاش كرده‌اند با وحدت وهمگرایی وارد رقابت‌های انتخاباتی شوند. به همین دلیل جریان اصولگرایی نیز به دنبال وحدت و اجماع برای ورود به عرصه انتخابات است. البته جریان اصولگرایی حركت برای وحدت در انتخابات را از دو سال پیش آغاز كرده و در این راه استراتژی‌های مختلف را نیز مورد بررسی قرار داده است. اصولگرایان پس از مجلس ششم در تمامی انتخابات‌ها، پیروز انتخابات مجلس بودند. با این وجود این جریان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 به دلیل اختلاف سلیقه و انشقاق با شكست مواجه شد. این شكست نوعی هشدار برای جریان اصولگرایی بود تا تلاش كند با وحدت و همگرایی به رقابت‌های انتخابات مجلس ورود كند. با این وجود موانع مختلفی برای ایجاد وحدت و همگرایی در مقابل جریان اصولگرایی قرار دارد. یكی از موانع پیش روی اصولگرایان وجود طیف‌های مختلف فكری و سیاسی در درون این جریان است. این در حالی است كه جریان اصلاحات نیز تاحدودی با این مشكل مواجه است. اصولگرایان همواره با یك لیست انتخاباتی وارد رقابت‌های انتخابات مجلس شدند و تنها در مجلس نهم با دو لیست در انتخابات حضور داشتند. در انتخابات مجلس نهم اصولگرایان سنتی و جبهه پایداری هر كدام با یك لیست در انتخابات حضور داشتند كه البته اهداف هر دو گروه تا حدود زیادی به هم شباهت داشت. یكی دیگر از موانع پیش روی اصولگرایان كه تاحدود زیادی نیز مرتفع شده است فقدان مرجعیت و شیخوخیت در این جریان پس از درگذشت آیت‌ا... مهدوی كنی است. در شرایط كنونی همه طیف‌های اصولگرایی مرجعیت تصمیم‌گیری جامعتین متشكل از آیات عظام موحدی كرمانی، یزدی و مصباح‌یزدی را پذیرفته‌اند. با این وجود اختلاف سلیقه‌های موجود بر سر تعیین استراتژی‌ها و تاكتیك‌هاست كه اصولگرایان از چه راهی بهتر می‌توانند به وحدت دست پیدا كنند. به همین دلیل فرمول‌های جدیدی در میان اصولگریان برای رسیدن به وحدت مطرح شده و توافقاتی نیز در این زمینه صورت گرفته است. به نظر من موانع پیش روی اصولگرایان به حدی نیست كه مانع جدی برای عدم وحدت اصولگرایان تلقی شود و من امیدوارم اصولگرایان با وحدت كامل به انتخابات مجلس شورای اسلامی گام نهند.

به تازگی جلسه مشتركی بین علی لاریجانی، علی اكبر ولایتی، مقتدایی و ناطق‌نوری شكل گرفته است. این در حالی است كه جلسات مشتركی نیز بین موتلفه، ایثارگرایان و جبهه پایداری صورت گرفته است. به نظر شما سه آیت‌ا... به چه شكل قادر خواهند بود این‌گونه شكاف‌های جریان اصولگرایی را پوشش دهند و در نهایت اصولگرایان را به وحدت برسانند؟

سه آیت‌ا... مواضع كلی جریان اصولگرایی را مشخص می‌كنند اما گروه‌های مختلف اصولگرایی هستند كه استراتژی‌ها و روش‌های رسیدن به هدف را مشخص می‌كنند. قرار نیست سه آیت‌ا... برای جریان اصولگرایی برنامه‌ریزی كنند و این وظیفه تئوریسین‌های جریان اصولگرایی است. با این وجود آنچه تاكنون مشخص شده این است كه اصولگرایان نه تنها در تهران و بلكه در كل كشور با لیست واحد وارد رقابت‌های انتخاباتی خواهند شد.

شائبه حضور علی‌اكبر ولایتی در اتاق فكر اصولگرایی مطرح شده است. ایشان چه نقشی در مسیر پیش روی اصولگرایان خواهند داشت؟

محوریت تصمیم‌گیری در جریان اصولگرایی با جلسات سه آیت‌ا... است و تشكل‌های وابسته است. همه طیف‌های اصولگرایی نیز به مرجعیت سه آیت‌ا... ایمان دارند و آن را پذیرفته‌اند. با این وجود همواره در كنار مرجعیت اصلی جریان اصولگرایی برخی شخصیت‌های مستقل اصولگرایی نیز حضور داشتند كه رفتار مستقلانه از خود بروز می‌دادند. ما نباید این رفتار مستقلانه را به معنای اختلاف و انشقاق تعبیر كنیم. این وضعیت برای شخصیت‌هایی مانند آقای ولایتی، قالیباف و محسن رضایی وجود داشته است. بروز و ظهور این افراد در فضای انتخاباتی به جریان اصلی اصولگرایی ضرر و زیانی وارد نمی‌كند. این افراد در نهایت یا برنامه‌های خود را با جریان كلی هماهنگ می‌كنند یا اینكه در حاشیه جریان اصولگرا به حركت خود ادامه می‌دهند. به همین دلیل تشكیل جلسات مختلف بین شخصیت‌های برجسته اصولگرا دلیلی بر عدم هماهنگی یا افتراق نیست.

نقش علی لاریجانی در انتخابات مجلس از دو جنبه قابل تحلیل است. اول اینكه وی گرایش به همكاری با دولت دارد و دوم اینكه از جایگاه قابل قبولی در بین اصولگرایان و به تازگی اصلاح‌طلبان برخودار شده است. به نظر شما لاریجانی به چه میزان در انتخابات آینده تاثیرگذار است؟

آقای لاریجانی نیز از جمله شخصیت‌های مستقل اصولگرایی است كه می‌تواند در انتخابات تاثیرگذار باشد. جریان اصولگرایی با آقای لاریجانی رایزنی می‌كند. به هر حال برخی از تشكل‌های اصولگرایی مانند جبهه پیروان خط امام یا حزب موتلفه اسلامی قرابت فكری بیشتری با آقای لاریجانی دارند و توقع می‌رود این تشكل‌ها مسائل مختلف را با آقای لاریجانی در میان بگذارند. نكته دیگر اینكه به نظر می‌رسد برخی از اعتدالیون و اصلاح‌طلبان به محوریت علی لاریجانی می‌اندیشند كه به نظر من این مساله محقق نمی‌شود و آقای لاریجانی در نهایت در لیست اصولگرایان حضور خواهد داشت و به عنوان یك اصولگرا وارد مجلس دهم خواهد شد. این مساله كه آقای لاریجانی به سمت اصلاح‌طلبان تمایل پیدا كند مساله‌ای بعید و غیرمحتمل است. آقای لاریجانی شخصیتی است كه از ابتدا در درون جریان اصولگرایی نشو و نما پیدا كرده و مختصات فكری ایشان تا حدود زیادی از مختصات فكری جریان اصولگرایی منشا گرفته است.

آیا نزدیكی علی لاریجانی با حسن روحانی باعث خواهد شد وی در لیست اعتدالیون قرار بگیرد؟آیا ممكن است علی لاریجانی سرلیست اعتدالیون برای انتخابات مجلس قرار بگیرد؟

خیر، به نظر من طرفداران دولت و اعتدالیون نیم نگاهی به آقای لاریجانی دارند. با این وجود اگر از بین خود شخصی را پیدا كنند كه قابلیت سرلیستی داشته باشد هیچ‌گاه از آقای لاریجانی استفاده نخواهند كرد. اعتدالیون به دلیل اینكه شخص خاصی را برای سرلیستی خود ندارند یا نمی‌توانند به آن مرحله برسانند نیم نگاهی به آقای لاریجانی دارند كه ایشان را به عنوان سرلیست خود معرفی كنند. به نظر من مساله از این فراتر نخواهد رفت. خاستگاه اصلی آقای لاریجانی جریان اصولگرایی است و ایشان از جریان اصولگرایی فاصله نخواهد گرفت. آقای لاریجانی پیشنهاد سرلیستی اعتدالیون را نخواهد پذیرفت.

شما عنوان می‌كنید موتلفه و جبهه پیروان به علی لاریجانی نزدیك هستند. این در حالی است كه موتلفه و ایثارگران در شرایط كنونی با جبهه پایداری جلسات مشترك برگزار می‌كنند. چطور ممكن است علی لاریجانی در لیستی قرار داشته باشد كه ممكن است اعضای جبهه پایداری نیز حضور داشته باشند؟

به احتمال زیاد آقای لاریجانی از قم كاندیدا خواهد شد كه در این شهر مرزبندی جریان‌های سیاسی زیاد برجسته نیست. اگر ایشان از تهران كاندید می‌شدند و احتمال حضور ایشان در لیست‌های انتخاباتی بود ممكن بود این سوال‌ها مطرح شود.

به نظر می‌رسد جبهه پایداری «نقطه كور» وحدت اصولگریان در انتخابات مجلس آینده خواهد بود. به نظر شما آیا اصولگرایان با حضور جبهه پایداری به وحدت خواهند رسید؟

من با این نظر موافق نیستم. همیشه در مجالس مختلف از مجلس اول شورای اسلامی تاكنون عده‌ای از نمایندگان بروز و ظهور برجسته‌ای داشته‌اند و مواضع محكم و تندی اتخاذ می‌كردند. البته همواره این عده از نمایندگان به تندروی متهم شده‌اند. این مساله طبیعت یك مجلس پویا و بانشاط است كه عده‌ای از نمایندگان نسبت به برخی از مسائل مجلس مواضع قاطع‌تری داشته باشند. برای مثال شهید آیت در مجلس اول شورای اسلامی دارای چنین رویكردی بود. در مجلس نهم نیز برخی از نمایندگان نسبت به برخی از مسائل مهم و حیاتی كشور حدت و شدت بیشتری از خود نشان می‌دادند. البته برخی از مردم نیز رویكرد این عده را دنبال می‌كردند و قاطعیت نمایندگان جبهه پایداری را تایید می‌كردند. رفتار افرادی مانند حسینیان، رسایی، زارعی و كوچك‌زاده برآیند فكری برخی از اعضای جامعه است. این ظرفیت نظام سیاسی را نشان می‌دهد كه همه طیف‌های فكری جامعه در مجلس نماینده دارند و همه صداها شنیده می‌شود. به نظر من جبهه پایداری مانع وحدت اصولگرایی نخواهد شد. مساله مهم در این زمینه این است كه تفكرات جبهه پایداری با ایثارگران یا جبهه پیروان خط امام دارای جغرافیای مشتركی است و از قرابت زیادی برخوردارند. اگر اختلاف نظری در این زمینه وجود دارد اختلاف در سلایق و تاكتیك‌هاست و این اختلافات در همه جریان‌های سیاسی وجود دارد. جریان اصولگرایی هیچ‌گاه براساس سلیقه‌ها تصمیم‌گیری نكرده و همواره تلاش كرده براساس تفكرات تصمیم‌گیری كند.

شما رفتار جبهه پایداری در مجلس نهم را تایید می‌كنید؟

بنده شیوه متفاوتی با جبهه پایداری دارم و رفتارهای متعادل‌تر و سنجیده‌تر را می‌پسندم. با این وجود به نظر من همه طیف‌های اصولگرایی باید اختلاف سلیقه‌ها را همپوشانی كنند تا اختلافات بزرگ نشود. دلیل این مساله نیز رقیب مشترك همه طیف‌های اصولگرایی است. به همین دلیل طیف‌های مختلف اصولگرایی باید مشكلات خود را در درون خانواده اصولگرایی حل كنند و اجازه ندهند این مسائل به بیرون كشیده شود. مجلس محل تعامل و مذاكره است. این تعامل حتی می‌تواند بین مجلس اصولگرا و دولت اعتدالگرا و اصلاح‌طلب نیز برقرار شود. بین ابتدا و انتهای جریان اصولگرایی باید نوعی مرزبندی و خط‌كشی وجود داشته باشد. جریان اصولگرایی مانند یك منشور است كه انواع و اقسام رفتارها و منش‌ها در آن وجود دارد. در نتیجه وجود عده‌ای كه با صراحت و قاطعیت مواضع خود را در مجلس شورای اسلامی مطرح كنند مساله‌ای طبیعی است و در تمامی مجالس گذشته نیز وجود داشته است.

رفتارهای رادیكال و تند سیاسی همواره خالی از تفكر است. شما این نظر را قبول دارید؟

به نظر من رفتار جبهه پایداری خالی از تفكر نبوده است. جبهه پایداری دارای الگو و خط مشی مشترك با اصولگرایان است و تنها رفتار این گروه به نوعی به رادیكالیسم نزدیك شده است.

به نظر می‌رسد اجماع اصولگرایان در انتخابات مجلس با محوریت سه آیت‌ا... (یزدی، موحدی كرمانی و مصباح‌یزدی) صورت خواهد گرفت. این در حالی است كه همواره اختلاف نظرهایی بین این سه آیت‌ا... و به ویژه مصباح‌یزدی با دیگران وجود داشته است. این اختلافات در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92ظهور و بروز علنی نیز داشت. به نظر شما این اختلافات در انتخابات مجلس شورای اسلامی حل خواهد شد؟

یكی از خصوصیات علما این است كه مسائل را از دریچه معنویت نگاه می‌كنند. این رویه برخلاف سیاستمداران است كه همواره مسائل را از دریچه سیاست و دنیای سیاست نگاه می‌كنند. آیت‌ا... مصباح‌یزدی، موحدی كرمانی و یزدی همگی دارای وجهه علمی و معنوی هستند و ابعاد معنوی شخصیت این افراد برجسته‌تر از ابعاد سیاسی و اجتماعی آنها تلقی می‌شود. متاسفانه برخی از سیاسیون تلاش می‌كنند وجه افتراق و اختلاف سلیقه سه آیت‌ا... را در افكار عمومی بزرگ‌نمایی كنند. بنده شنیده‌ام در جلسه اولی كه بین این سه آیت‌ا... برگزار شده، آیت‌ا... مصباح‌یزدی به صراحت عنوان كرده مرجع تصمیم‌گیری اصولگرایان روحانیت مبارز و جامعه مدرسین است و هر تصمیمی كه شما اتخاذ كنید ما نیز خود را ملزم به اجرای آن خواهیم كرد. به هر حال برخی از جریان‌های سیاسی اصولگرایی از نظر فكری قرابت زیادی با اندیشه‌های آیت‌ا... مصباح‌یزدی دارند. در نتیجه هنگامی كه ایشان در اتاق فكر و تصمیم اصولگرایان حضور دارند و عنوان می‌كنند كه نظر روحانیت مبارز و جامعه مدرسین را خواهند پذیرفت به منزله اشتراك نظر و دیدگاه‌های ایشان با بقیه اصولگرایان است. اگر آیت‌ا... مهدوی كنی نیز در قید حیات بود بدون شك یكی از اعضای این جلسه بود. با این وجود به دلیل رحلت ایشان مسئولیت تصمیم‌گیری جریان اصولگرایی به عهده سه آیت‌ا... افتاده است. با این وجود عده‌ای كه در حاشیه قرار دارند تلاش می‌كنند اختلاف سلیقه سه آیت‌ا... كه در دنیای سیاسی مساله طبیعی است را بزرگ كنند و به این وسیله جریان اصولگرایی را چند تكه و فاقد مرجعیت جلوه بدهند.

پس از مجلس ششم همه مجالس دیگر در اختیار اصولگرایان قرار داشته است. آیا اصولگرایان عملكرد قابل قبولی در این سه مجلس داشته اند؟ به نظر شما كدام یك از این سه مجلس از بقیه ضعیف‌تر بوده است؟

من عملكرد هرسه مجلس اصولگرا را البته با تفاوت‌هایی در عملكرد قابل قبول می‌دانم. جریان اصولگرایی در مجلس هفتم خالص‌تر و متحد‌تر بود. با این وجود هر چه جلوتر آمدیم همگرایی در بین اصولگرایان كاهش پیدا كرد به شكلی كه در مجلس نهم این همگرایی به واگرایی تبدیل شد. البته به صورت طبیعی هنگامی كه یك جریان سیاسی به مدت زیادی قدرت را در اختیار داشته باشد با نوعی اختلاف سلیقه و واگرایی مواجه خواهد شد و ممكن است گرایش‌های جدیدی نیز در این زمینه به وجود بیاید. مهم‌ترین مساله‌ای كه درباره سه مجلس اصولگرا می‌توان عنوان كرد این است كه این سه مجلس هیچ چالش جدی در مقابل نظام ایجاد نكرده است. این درحالی است كه در مجلس ششم اتفاقاتی مانند استعفای جمعی نمایندگان و تحصن وجود داشت كه به هیچ عنوان خوشایند نظام سیاسی نبود. این وضعیت به شكلی بود كه مقام معظم رهبری نیز به مساله ورود كردند.

البته مجلس هشتم نیز در آستانه استیضاح رئیس‌جمهور قرار داشت و در این زمینه نیز مقام معظم رهبری ورود كردند.

بله، مقام معظم رهبری در این مساله نیز ورود كردند اما در حد مجلس ششم نبود. بنده در آن زمان معاون پارلمانی آقای احمدی‌نژاد بودم. در این مساله سوال از رئیس‌جمهور صورت گرفت و برخی از نمایندگان تمایل به استیضاح داشتند. هر سه مجلس اصولگرا تلاش كردند مشكلات اقتصادی مردم را حل كنند. با این وجود این مشكلات هنوز باقی مانده است. مجالس اصولگرا تلاش كردند درباره مسائل اساسی و مهم نظام سیاسی تصمیم‌گیری كنند كه به نظر من در این زمینه تاحدودی موفق بودند.

اگر مجالس هفتم، هشتم و نهم از دو جریان سیاسی تشكیل می‌شد عملكرد موفق‌تری نداشت؟

اصلاح‌طلبان همواره در مجلس حداقل به عنوان فراكسیون اقلیت حضور داشتند و وضعیت به شكلی نبوده كه تمام فضای مجلس در اختیار اصولگرایان قرار داشته باشد. با این وجود من معتقدم با توجه به شرایط پیش رو، حضور اصلاح‌طلبان در مجلس دهم نسبت به گذشته تقویت خواهد شد. مجلس باید محل تضارب آرا باشد تا بتواند در یك فضای بانشاط و پویا تصمیم‌گیری كند و مشكلات مردم را حل كند.

نقش حسن روحانی و اعتدالیون را در انتخابات مجلس چگونه ارزیابی می‌كنید؟چه اتفاقی در فضای سیاسی ایران رخ داده كه اعتدالیون به نقطه كانونی فضای سیاسی كشور تبدیل شده‌اند؟

من اعتدالیون را یك گفتمان نمی‌دانم و معتقدم فاقد ویژگی‌های یك گفتمان هستند. دولت آقای روحانی با كمك و پشتیبانی اصلاح‌طلبان روی كار آمده است. دلیل اصلی روی كار آمدن آقای روحانی نیز فقدان وحدت و تشتت آرا در بین اصولگرایان بود. اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری اصولگرایان با یك كاندیدا واحد وارد رقابت‌های انتخاباتی می‌شدند مشخص نبود كه وضعیت چنین رقم بخورد و اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات باشند. با این وجود آقای روحانی در ایجاد گفتمان و تقویت آن موفق عمل نكرده است. اگر چنین گفتمانی تشكیل شده بود باید دارای شاخصه‌ها، هارمونی و ویژگی‌های منحصر به فرد بود كه در شرایط كنونی چنین مساله‌ای مشاهده نمی‌شود. اعتدالیون در مرحله اول باید مرزبندی خود را با جریان اصلاحات و همچنین جریان اصولگرا مشخص كنند. این گروه باید دقیقا مشخص كنند كه چه مسائلی آنان را به اصلاح‌طلبان نزدیك می‌كند و چه مسائلی سبب فاصله آنها از اصلاح‌طلبان می‌شود. همچنین باید مشخص كنند كه اعتدالیون در چه ویژگی‌هایی با اصولگرایان اشتراك نظر دارند و در چه مسائلی با اصولگرایان دارای اختلاف هستند. به نظر من شخصیت‌های حقیقی و افرادی كه در بین مردم شناخته شده هستند در مجلس آینده بروز بیشتری خواهند داشت. نكته دیگر اینكه جریان‌های سیاسی باید این مساله را مورد نظر قرار بدهند كه هدف نهایی رقابت برای قدرت و منفعت نیست و بلكه رقابت باید برای خدمت رسانی به مردم باشد. به نظر من اعتدالگرایی به معنای عدم عدول از آرمان‌های انقلاب اسلامی و خدمت به مردم است. آقای روحانی نیز مسیر خوبی را با شعار اعتدالگرایی برای خود مشخص كرده است. به همین دلیل اگر اكثریت مجلس آینده در اختیار اصولگرایان نیز قرار بگیرد تلاش خواهند كرد تعامل مثبتی با دولت آقای روحانی داشته باشند.

احمدی‌نژاد به صراحت عنوان كرده كه هیچ فعالیتی برای انتخابات مجلس انجام نخواهد داد. با این وجود برخی از وزرای كابینه وی مانند سیدمحمد حسینی، نجار و حاجی بابایی خود را آماده ورود به مجلس می‌كنند. به نظر شما اگر این افراد وارد مجلس شوند در جهت تقویت گفتمان احمدی‌نژاد گام خواهند برداشت؟

این افراد را نمی‌توان به نام طیف احمدی‌نژاد معرفی كرد. این افراد همگی جزئی از جریان غالب اصولگرایی به شمار می‌روند كه با توجه به شرایط سیاسی در كابینه محمود احمدی‌نژاد حضور داشته‌اند. این عده قبل از اینكه در دولت احمدی‌نژاد حضور داشته باشند در تشكل‌های اصولگرایی حضور داشته‌اند. نكته مهم در این زمینه است كه این افراد هیچ‌گاه خود را از اردوگاه اصولگرایی جدا ندانسته و همچنان نیز خود را اصولگرا معرفی می‌كنند. به همین دلیل اگر این افراد وارد مجلس شوند به عنوان یك اصولگرا در مجلس حضور خواهند داشت و طیف جدیدی را به وجود نخواهند آورد. در نتیجه در مجلس آینده طیفی به نام محمود احمدی‌نژاد شكل نخواهد گرفت. آنچه شكل خواهد گرفت در چارچوب گفتمان اصولگرایی خواهد بود.

شما گفتمان احمدی‌نژاد را تمام شده تلقی می‌كنید و فكر می‌كنید این گفتمان به پایان راه رسیده است؟

بحث من بر سر پایان گفتمان احمدی‌نژاد نیست. ما همواره گفتمان احمدی‌نژاد را جزئی و در ذیل گفتمان اصولگرایی می‌دانستیم و همچنان نیز بر عقیده خود استوار هستیم. در نتیجه كسی با پرچم احمدی‌نژاد وارد مجلس نخواهد شد. افرادی مانند قالیباف، محسن رضایی، ولایتی و محمود احمدی‌نژاد شخصیت‌های مستقل اصولگرایی هستند كه در هیچ تشكل اصولگرایی حضور ندارند اما در مواقع لزوم جریان اصولگرایی از آنها استفاده می‌كند. با این وجود پرچم مستقل این‌گونه افراد در برخی مقاطع به سود اصولگرایان بوده ودر برخی مقاطع به ضرر اصولگرایان تمام شده است. به نظر من در شرایط كنونی و در آستانه انتخابات مجلس هیچ كدام از این افراد نباید پرچم مستقلی بردارند. اگر هر كدام از این افراد مستقلانه پرچم بردارند علاوه بر اینكه به جریان اصولگرایی صدمه خواهند زد به سود خود نیز رفتار نكرده‌اند و در نهایت خود نیز متضرر خواهند شد.

رفتار احمدی‌نژاد هیچ‌گاه قابل پیش‌بینی نبوده است. آیا این احتمال وجود دارد كه وی با پرچم مستقلی در انتخابات مجلس حضور پیدا كند؟

خیر، بنده چنین احتمالی نمی‌دهم.

ویدیو مرتبط :
سخنرانی حجت الاسلام میر تاج الدینی معاون پارلمانی رئیس جمهور