ابتکار نوشت: سلام به دنیای جدید

ابتکار/ متن پیش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

بالاخره بعد از 25 ماه تلاش بی‌وقفه تیم مذاکره کننده دولت روحانی آن هم به رهبری محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مذاکرات برد-برد به نتیجه رسید و دولت تدبیر و امید توانست به یکی از مهمترین وعده‌های انتخاباتی خویش عمل کند. در این مدت مذاکراتی سخت بین ایران با گروه 1+5 که به 6 کشور قدرتمند در جهان شهرت دارند، انجام شد و ایران توانست به نتیجه‌ای رضایت بخش و قابل قبول دست یابد.
در نگاهی گذرا به اول و آخر مذاکرات هسته‌ای بین ایران با گروه 1+5، اگر یادمان باشد حجت‌الاسلام حسن روحانی به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری در خرداد ماه سال 1392، در برنامه تلویزیونی در شبکه دو سیما حاضر و برای حل و فصل مناقشات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها کلیدی را برای پایان دادن به مشکلات پیش آمده که توسط بی‌تدبیری دولت محمود احمدی‌نژاد برای کشور رخ داده بود به ملت عزیز ایران نشان داد. به هرحال 24 خرداد ماه فرا رسید و ملت ایران حسن روحانی را به عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب و نه بزرگی به سیاست‌های بدون منطق دولت محمود احمدی‌نژاد گفتند. بعد از تنفیذ حکم ریاست جمهوری توسط رهبر معظم انقلاب و تحلیف روحانی در مجلس شورای اسلامی محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد و با دستور روحانی به ظریف، وی تیم قدرتمندی را برای آغاز مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 و لغو تحریم‌ها انتخاب کرد. بیانیه و توافق‌هایی از جمله؛ ژنو، وین، لوزان و در پایان برجام که توافق نهایی هسته‌ای بود توسط ظریف و کاترین اشتون و بعدها فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرائت و اجرایی شد.
سیاست برد-برد نتیجه داد
در این دو سال انتقادات و مخالفت‌های تندی از سوی دلواپسان و تندروهای داخلی و خارجی مانند جمهوری خواهان، عربستان سعودی، ترکیه و اسرائیل نسبت به توافق هسته‌ای بیان شد و این مخالفان هر اقدامی را برای لغو و اجرایی نشدن برجام به کار گرفتند، اما در این راه به موفقیتی دست نیافتند. به دلیل اینکه عزم و اراده سیاسی ایران و گروه 1+5 بیش از آن بود که این توافق برد- برد و سرنوشت ساز به سرانجام نرسد. بنابراین با اجرایی شدن برجام (26 دیماه) تمام قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که در تابستان گذشته به تصویب رسید، رسما اجرایی می‌شود و تحریم‌های شورای امنیت که علیه افراد و موسسات ایرانی وضع شده بود، لغو شد. بنابراین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده ابهامات فعالیت‌های هسته‌ای ایران و ابعاد نظامی احتمالی این فعالیت‌ها را بست و قطعنامه‌هایی را که در این ارتباط صادر کرده بود را لغو کرد.
شروع فصلی تازه برای ایران
در هفته جاری حجت‌الاسلام حسن روحانی طی سخنانی گفته بود با اجرای برجام اکنون «ما ایرانیان، دستان خود را به سوی جهانیان به نشانه دوستی دراز کرده‌ایم و با عبور از همه دشمنی‌ها، بدگمانی‌ها و توطئه چینی‌ها فصل تازه‌ای در روابط ایران با جهان گشوده‌ایم». روحانی برای ارائه لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد «در برجام کسی شکست نخورده است نه در داخل و نه کشورهایی که با ما مذاکره می‌کردند، در برجام همه خوشحال هستند». همچنین علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با ایرنا بیان کرده بود «جمهوری اسلامی ایران سرافرازانه در جامعه بین‌المللی ظاهر شده و ما فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود را در جهت منافع ملی ادامه خواهیم داد». به هرحال با تمام سختی‌‎ها و دشواریی‌ها دولت روحانی که وارث خرابی‌های دولت احمدی‌نژاد و سعید جلیلی بود را به جان خرید و به وعده خویش وفا و بازی برد- برد وی برای لغو تمام تحریم‌ها نتیجه داد.
حمایت دموکرات‌ها از برجام
از طرفی دیگر، یکشنبه شب چند تن از اعضای حزب دموکرات همچون؛ برنی سندرس، هیلاری کلینتون و مارتین اومالی با یکدیگر که بر سر انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا رقابت دارند در یک مناظره تلویزیونی که از شبکه ان بی سی پخش می‌شد در خصوص اجرای موافقتنامه جامع هسته‌ای با ایران تمجید و قدردانی کردند و درباره چشم انداز روابط دو کشور به بحث و گفت‌وگو پرداختند. برنی سندرس از رئیس جمهوری آمریکا به خاطر نحوه مدیریت مذاکرات و اجرای توافق هسته‌ای با ایران تقدیر کرد. هیلاری کلینتون هم گفت که این توافق مایه افتخار اوست.
به وسیله برجام ایران از انزوا خارج شد
در این راستا این پرسش مطرح می‌شود که اجرایی شدن برجام چه تاثیراتی برای ایران در منطقه و جهان در پی خواهد داشت؟ صادق زیباکلام، کارشناس مسائل سیاسی درباره اثرات برجام به «ابتکار» گفت: تبعات بلند مدت برجام در سیاسیت خارجی جمهوری اسلامی ایران بسیار خواهد بود. وی یادآور شد: زمانی که توافق هسته‌ای وین در تیرماه گذشته اعلام و قرائت شد جمله‌ای مبنی بر اینکه توافق وین آغاز پایان مرگ بر آمریکا خواهد بود را بیان کردم و همه نیز اثرات حرف من را در این 6 ماهی که از آن گذشت به چشم دیدند. این استاد دانشگاه با بیان اینکه در 6 ماه گذشته صحیح بودن چنین گزاره‌ای را نشان می‌‍دهد، اضافه کرد: دولتمردان آمریکا، مقامات کاخ سفید، برخی از اعضای کنگره و رسانه‌های آمریکایی نگاه جدیدی نسبت به ایران پیدا کرده‌اند. از طرفی دیگر نگاه جدیدی نسبت به آمریکا از سوی برخی مسئولان و مقامات ایرانی به وجود آمده است. زیباکلام در ادامه تاکید کرد: بهبود رابطه ایران با اتحادیه اروپا، آمدن شرکت‌های سرمایه گذار خارجی به ایران و... نشان می‌دهد که چه بخواهیم و چه نخواهیم فضای جدیدی در حال به وقوع پیوستن است. البته این موضوع به آن معنا نیست که مخالفان واقعیت‌های فضای جدید را قبول کرده‌اند. او با اشاره به اینکه مخالفان و تندروهای داخلی و خارجی قرص و محکم بر سر مواضع خودشان ایستاده‌اند، گفت: تندروهای داخل کشور بدشان نمی‌آید وضعیتی که میان ایران با آمریکا و غرب به وجود آمده از بین برود تا به همان دوران قبل از دولت روحانی بر گردیم. در آمریکا نیز افراد و گروه‌هایی همچون؛ تندروهای جمهوری خواه و لابی‌های قدرتمند اسرائیل وجود دارند که از این توافق خوشحال نیستند. به گفته زیباکلام، آرام آرام ایران از حالت انزوا می‌شود و ایران به جایگاه اصلی و طبیعی خود در منطقه و عرصه بین‌المللی می‌رسد. به عقیده من، قرار گرفتن ایران در جایگاهی که حقش است بزرگترین دستاورد برجام در عرصه بین‌المللی خواهد بود. این کارشناس سیاسی به مخالفان ایران اشاره کرد و در این باره افزود: اسرائیل و عربستان از توافق حاصل شده به شدت نگران هستند، اما آنچه که مسلم است توان هسته‌ای ایران نمی‌تواند آسیبی را متوجه اسرائیل و عربستان کند و این قبیل کشورها نسبت به این مساله کاملا واقف هستند. بنابراین نگرانی آن‌ها در مورد توان هسته‌ای ایران نیست بلکه از رسیدن ایران به جایگاه واقعی خودش در منطقه و عرصه بین‌المللی ناراحت و نگرانند. وی وجود عدم تنش میان تهران و واشنگتن را یکی از دلایل اصلی ناراحتی سعودی‌ها دانست و گفت: عربستان و اسرائیل نه تنها به دنبال این هستند تا تنش میان ایران با اتحادیه اروپا و آمریکا برقرار باشد بلکه آن‌ها می‌خواهند تهران با هیچ کشوری در منطقه و جهان روابط خوبی نداشته باشد. این استاد دانشگاه به انگیزه‌های مخالفان داخل کشور نسبت به برجام اشاره کرد و در این باره افزود: غرب یا آمریکا ستیزی برای تندروها و مخالفان داخلی تبدیل به ایدئولوژی شده است. به دلیل اینکه غرب‌ستیزی هویتی از وجود آن‌هاست.
پنجره جدیدی برای اقتصاد ایران باز شده است
سیده فاطمه مقیمی، کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با «ابتکار» در این باره اظهار کرد: به عقیده من به قدر کافی عقلانیت در ساختار تفاهم نامه برجام وجود دارد که بتواند شرایط مطلوبی را بر اقتصاد ایران به ارمغان بیاورد. بنابراین برجام و توافق هسته‌ای، شرایط برد- بردی را در بخش اقتصادی ایجاد خواهد کرد. این کارآفرین برتر جهان اسلام با بیان اینکه اجرایی شدن برجام شرایط مطلوبی را از نظر اقتصادی بین ایران و کشورهای غربی‌ها به وجود می‌آورد، تاکید کرد: طبیعتا این قضیه ارتباطات خوبی در بخش خصوصی و دولتی ایجاد می‌کند. به این معنا که برجام یک رونق اقتصادی مناسبی بین بازارهای جهانی و بخش خصوص در کشور به وجود می‌آورد. مقیمی به اثرات رونق اقتصادی در جامعه اشاره کرد و گفت: اگر اقتصاد کشور رونق و توسعه پیدا کند قطعا تمام آحاد جامعه از آن بهره‌مند خواهد شد. همچنین موضوعی تحت عنوان کارآفرینی می‌تواند روند مسئولیتی بهتر به عنوان ارائه ایده‌هایی نو، انطباق آن‌ها با تکنولوژی و ارتباط با دنیای جدید اقتصادی برای کارآفرینان ایرانی به راه بیاندازد. بنابراین برجام پنجره جدیدی برای اقتصاد ایران، بخش‌های خصوصی و کارآفرینی کشور ایجاد می‌کند. این کارشناس اقتصادی در پایان تصریح کرد: به عقیده من، با اجرای برجام کمتر از 3 سال دیگر اقتصاد ایران به جایگاه وشرایط مطلوب خود خواهد رسید.
سربلندی دولت تدبیر و امید
با این حال، طبق گفته کارشناسان سیاسی و اقتصادی اجرای برجام شرایط ایران را هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی تغییر خواهد داد، اما آنچه که واضح و مبرهن است با اجرای برجام شرایط اقتصادی ایران ره صد ساله را یک شبه طی نمی‌کند. بنابراین همانطور که تحریم‌های اقتصادی 12 سال طول کشید تا اثرات خودش را بر اقتصاد ایران بگذارد قاعدتا لغو تحریم‌ها و اثرات آن بر زندگی مردم زمان خواهد برد. به هرحال آنچه که مهم است دولت روحانی در این آزمون سخت و دشوار سربلند خارج شود و به مهمترین وعده‌ انتخاباتی خویش وفا و اعتماد ملت عزیز ایران نسبت به خود را سلب نکند.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید

منبع: ابتکار