ابداع روش درمانی نوین برای نجات دندان‌هایی با پوسیدگی عمیق

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، محمد صفایی یزدی پژوهشگر برتر سال 1391، عضو بنیاد ملی نخبگان و دارای 3 اختراع ثبت شده مربوط به دندانپزشکی به همراه همکاران خود توانسته‌اند شیوه نوینی در درمان پوسیدگی عمیق دندان برای نخستین بار در دنیا معرفی کنند.

روشی که می‌تواند مانع عصب کشی دندان و عوارض آتی آن شود. این روش پس از بررسی در سال 1392 به تایید وزارت بهداشت رسیده و در جشنواره بنیاد نخبگان به عنوان طرح برگزیده انتخاب شده است.

برای اطلاع از جزئیات بیشتر این طرح با محمد صفایی یزدی گفت‌وگویی داشتیم.

فارس: لطفا طرح خود را معرفی کنید.

صفایی‌یزدی: روشی که ما ابداع کردیم برای درمان محافظه کارانه دندان‌هایی است که پوسیدگی عمیق دارند. درمان متداول این دندان‌ها صرف نظر از اینکه چه علائمی دارند، با برداشت کامل پوسیدگی صورت می‌گیرد.

این رفتار در بسیاری از موارد به باز شدن عصب دندان می‌انجامد و لذا در ادامه نیاز به درمان ریشه یا در اصطلاح عصب کشی خواهد بود.

ما در روش جدید نشان دادیم که با درصد اطمینان بسیار بالایی می‌توان به درمان دندان‌های بدون علامت اما دارای پوسیدگی عمیق پرداخت بدون آنکه نیاز به درمان ریشه و عصب کشی وجود داشته باشد.

فارس: این توضیحات به این معنی است که از این به بعد دیگر نیازی به عصب کشی نخواهد بود؟ تمامی دندان‌هایی که پوسیدگی عمیق دارند به این روش درمان می‌شوند؟

صفایی‌یزدی: باید بدانیم دندان‌ها به دلایل مختلفی نیاز به درمان ریشه پیدا می‌کنند، وجود پوسیدگی عمیق تنها یکی از این دلایل است. بنابراین درمان ریشه همچنان در بسیاری از موارد بهترین یا تنها روش درمان قابل انجام است.

به علاوه این روش لزوما قابلیت استفاده در تمامی دندان‌های دارای پوسیدگی عمیق را ندارد و برخی از دندان‌هایی که پوسیدگی زیاد و در کنار آن شرایط ویژه‌ای دارند قابل درمان هستند.

فارس: لطفا این شرایط ویژه را توضیح دهید.

صفایی‌یزدی: دندان‌هایی که در رادیوگرافی بدون ضایعه انتهای ریشه بوده و دارای پوسیدگی عمیق هستند و دندانپزشک احتمال می‌دهد که با برداشت کامل پوسیدگی نیاز به درمان ریشه (عصب کشی) خواهد بود. در صورت زنده بودن عصب، این دندان‌ها معمولا به تحریکات حرارتی حساس و البته شاید کمی حساس‌تر از دندان‌های دیگر هستند. این حساسیت باید به طور خود به خود و در زمان کوتاه برطرف شده و نباید پایدار باشد. ضمنا بیمار نباید با فشار بر روی دندان درد غیر معمولی حس کند. ضمنا باید قابلیت بازسازی تاج دندان بدون انجام درمان ریشه وجود داشته باشد.

فارس: در این روش برای نجات دندان دقیقا چه کاری صورت می‌گیرد؟

صفایی‌یزدی: در این روش، دندان‌هایی که در رادیوگرافی دارای پوسیدگی عمیق با احتمال رسیدن به عصب دندان هستند، کاندید درمان شده و از نظر علائم مختلف بررسی می‌شوند.

در صورت نرمال بودن علائم، دندانپزشک شروع به درمان و برداشت پوسیدگی‌ها می‌کند. در این روش پوسیدگی‌ها به طور کامل برداشته نمی‌شود و در قسمت‌هایی که احتمال رسیدن به عصب دندان وجود دارد، صرفا نواحی سطحی پوسیدگی برداشته شده و باقی بر جای گذاشته می‌شود. در این مرحله که کلیدی‌ترین و گام ابتکارانه این روش درمانی است، از یک بایومتریال مناسب برای پوشاندن پوسیدگی‌های باقیمانده استفاده می‌شود. این بایومتریال می‌تواند به دقت از میان مواد موجود در بازار انتخاب شود. پس از گذشت چندین دقیقه و ست شدن بایومتریال، حفره با استفاده از ماده‌ای با قابلیت مهر و موم کنندگی بالا و ترجیحا آزاد سازی فلوراید ترمیم می‌شود. لازم است که در فواصل 6 ماهه حداقل به مدت 1 سال بیماران پیگیری شده و هر 6 ماه یک بار از آن‌ها رادیوگرافی تهیه شود. بدین ترتیب دندانی که در صورت درمان به روش معمول نیازمند عصب کشی می‌شد، زنده مانده و برای چندین سال به حیات خود ادامه می‌دهد.

فارس: با توجه به آنچه که گفتید به عقیده شما، اهمیت ویژه این روش چیست؟

صفایی‌یزدی: همواره درمان ریشه برای بیماران و دندانپزشکان با مشکلاتی همراه بوده است، از دردهای حین و پس از درمان گرفته تا اتفاقاتی از قبیل شکستن وسیله داخل کانال و سوراخ شدن دیواره دندان.

به جهت انجام درمان ریشه دندانپزشک مجبور خواهد بود که سقف دندان را به طور کامل بردارد. این کار باعث تضعیف ساختار دندان خواهد شد. از طرفی دندانی که عصب کشی می‌شود، عملا به یک جسم مرده تبدیل شده که قابلیت دفاع و تطابق را از دست داده است. از طرفی هزینه درمان ریشه و درمان‌های مکمل بعدی آن از قبیل بازسازی‌های وسیع و روکش نیز بار دیگری بر دوش بیماران است.

تمامی این مشکلات با بهره گیری از این روش ساده و قابل اعتماد می‌تواند کنار گذاشته شود، ساختار دندان‌ها حفظ شده و حیات آن‌ها ادامه یابد. همچنین می‌توان با بهره گیری از این روش می‌توان بیماران را از پرداخت هزینه‌های زیاد و رفت آمد متعدد رهایی داد.

فارس: آیا این طرح در کشورهای دیگر هم کار شده است یا خیر؟

صفایی‌یزدی: تحقیق بر روی روش‌های مشابه این درمان، در سال‌های گذشته در خارج از کشور انجام گرفته است اما به دلیل چند مرحله‌ای بودن یا درصد شکستی که در آن‌ها وجود داشت، مورد استقبال دندانپزشکان و بیماران قرار نگرفت.

فارس: هدف شما از ارائه این طرح چه بود؟

صفایی‌یزدی: هدف ما از انجام مطالعه‌ای که در نهایت به معرفی این تکنیک جدید و کم هزینه منتهی شد آن بود که بتوانیم روشی برای درمان دندان‌های با پوسیدگی عمیق ارائه دهیم که در عین ساده و یک مرحله‌ای بودن، موفقیت بالایی داشته باشد تا هم با استقبال دندانپزشکان و هم بیماران رو به رو باشد. گام ابتکاری که ما ابداع کرده‌ایم استفاده از بیومتریال‌های مختلف و به صورت یک مرحله‌ای بوده است که برای اولین بار در دنیا توسط تیم ما انجام گرفته و معرفی شده است.

فارس: این طرح از چه زمانی و در چه مدت مراحل مطالعاتی و آزمایشگاهی را پشت سر گذاشته است؟

صفایی‌یزدی: این مطالعه در سال 1389 کلید خورد و ورود بیماران به گروه‌های مطالعه تا سال 1392 به طول انجامید. برنامه ریزی‌ها بر این اساس بود که درمان بیماران حداقل به مدت 1 سال پیگیری شود اما عملا ما تا به امروز که حدود پنج سال از آن تاریخ می‌گذرد همچنان شرایط آنها را پیگیری کرده و نتایج درمان‌ها را زیر نظر داریم. پیگیری‌های انجام شده حاکی از میزان موفقیت بالای این درمان در طولانی مدت است.

فارس: در حال حاضر این طرح در چه مرحله‌ای است و آیا به فاز اجرا عمومی رسیده است یا خیر.

صفایی‌یزدی: پس از پایان دوره پیگیری در نظر گرفته شده برای مطالعه، با توجه به نتایج بسیار مناسب به دست آمده، استفاده از این درمان را در مطب‌های خصوصی شروع کردیم. همزمان به آموزش این روش در کنگره‌های دندانپزشکی در قالب سخنرانی، ارائه پوستر و آموزش دور میز اقدام کردیم تا سایر همکاران نیز بتوانند از روش ابداعی ما برای کمک به بیماران خود و ارائه خدمات بهتر، بهره گیرند. همچنین برای معرفی این درمان در سطح جهانی، نتایج تحقیقات به زبان انگلیسی در چندین کنگره ارائه شده است.

به علاوه از نظر راحتی بیشتر مخاطبان و بالا رفتن کیفیت آموزش، اخیرا کتابی در راستای آموزش گام به گام این روش در دست چاپ داریم. این کتاب از سری کتاب‌های  «آنچه یک دندانپزشک باید بداند» و تحت عنوان «نکات کلینیکی در درمان پوسیدگی‌های عمیق به روش Stepwise Excavation یک مرحله‌ای یا Partial Caries Removal» است.  مخاطب این کتاب دندانپزشکان و محققان امور دندانپزشکی هستند. در این کتاب سعی کرده‌ایم که با زبانی تخصصی اما ساده و با بهره گیری از تصاویر مرحله به مرحله با کیفیت بالا، به گونه‌ای عملی این تکنیک را آموزش دهیم.

فارس: چه تعداد افراد از طریق روش ابداعی شما دندان پوسیده‌شان حفظ و ترمیم شده است؟

صفایی‌یزدی: گروه اجرایی این مطالعه چندین سال است که از این روش برای درمان بیماران خود در مراکز درمانی بهره می‌برند اما آمار دقیقی از تعداد درمان‌های انجام شده به این روش توسط همکاران در سطح کشور ندارم. امیدواریم تا با فراهم شدن شرایط، این روش به عنوان یک طرح ملی در سطح کشور انجام پذیرد تا روز به روز بر تعداد طرفداران و استفاده کنندگان این شیوه افزوده شده و تعداد بیشتری از بیماران از نتایج آن بهره مند شوند. همچنین معتقدیم حتی اگر دندان یک بیمار از این طریق حفظ شود، کمک بزرگی به به بهبود کیفیت زندگی بیمار و در مقیاس وسیع‌تر به سلامت کشور صورت گرفته است.

انتهای پیام/

ویدیو مرتبط :
3) علت پوسیدگی دندان و محلهای شایع پوسیدگی