«رقیه حاتمی‌پور» کارآفرین برتر و «زن آهنین» ایران

ایران بانو/ نوروز در راه است و مدیریت روزهای طلایی سفر پیش روی اوست. اتاق کوچکش انبوهی از قاب عکس‌ها، یادبودها و صنایع گردشگری را در خود جای داده است؛ میز کارش با کاغذ پوشیده شده و هر چند دقیقه یک بار باید به سؤالات افراد درباره هتل، نحوه پاسخگویی به مسافر و راه انداختن کار یک سفر پاسخگو باشد؛ او یک مدیر توانمند زن ایرانی است که توانسته در دنیای گردشگری کشور اتفاقات بزرگی را رقم بزند. یک سفر به امارات در روزهایی که هنوز بیابان و یک بازار محلی همه دارایی آنها برای جذب گردشگر بوده، جرقه علاقه‌مندی به دنیای گردشگری را در ذهنش زده و امروز او در کارنامه خود مفتخر به انجام نخستین‌ها شده است؛ راه‌اندازی نخستین پرواز مستقیم و تور گردشگری به شمال آفریقا، مدیریت نخستین پرواز مستقیم و تور گردشگری به مصر، برپایی نخستین تورهای ویژه بانوان، برپایی تورهای خانوادگی شبانه تهرانگردی و ده‌ها ایده نو سبب شده تا «رقیه حاتمی‌پور فرشی» در دنیای مدیران زن ایرانی به چهره‌ای شناخته شده بدل شود. انتخاب او به عنوان یکی از 30زن برتر ایران و رئیس کمیسیون گردشگری کانون زنان کارآفرین و بازرگان ایران، بهانه‌ای شد تا ایران بانو در روزهای نزدیک به بزرگترین تعطیلات ایرانی‌ها به سراغ این بانوی توانمند برود تا تجربیات خود را از باید و نباید‌های کلیدی سفر بگوید و فرصتی برای گفتن از راهی که پشت سر گذاشته، فراهم شود.
خانم حاتمی هر فرد موفقی قصه‌ای از آغاز راه دارد؛ شما از کجا شروع کردید؟
واقعیتش آغاز راه من با اتفاق تلخی شروع شد. در 16 سالگی یکی از ستون‌های زندگیم فرو ریخت و پدرم را به طور ناگهانی از دست دادم. آن زمان مادرم توان فعالیت خارج از منزل را نداشت و بدین ترتیب سرپرستی مادر، دو خواهر و یک برادر کوچکتر به من به عنوان فرزند ارشد خانواده رسید. البته آموزش‌های اخلاقی پدر سبب شد تا برای حضور در جامعه از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشم. آن زمان به دلیل شرایط خاص، هیچ کدام از ارگان و سازمان‌ها استخدام نداشتند. اداره زندگی و خانواده بزرگترین هدفم برای آن روزها بود برای همین به دنبال کار بودم. سرانجام در یکی از مراجعاتم در دیدار مردمی با معاون استاندار به او گفتم که می‌خواهم کار کنم و گفتند کار دولتی وجود ندارد اما من اصرار داشتم که حتی کار دولتی هم نباشد باید کاری پیدا کنم. پایداری، استقامت و پافشاری روی پله اول سبب شد تا پایم برای ورود به یک شرکت ساختمان‌سازی درتبریز باز شود؛ آهنگ زندگی در سن 20 سالگی در سال 1359 زمانی که حتی دانشگاه هم تعطیل بود نواخته شد. از آن دسته آدم‌هایی نبودم که به دلیل بدی شرایط بگویم حوصله ندارم و ای کاش ازدواج کنم که مجبور به تحمل شرایط نباشم. این همان راز موفقیت است.
از چه رازی صحبت می‌کنید؟
هیچ فردی چه آقا و خانم موفق نمی‌شود مگر اینکه هدف داشته باشد. در سن 20 سالگی راه درستی را آغاز کردم. آنقدر کاری که به من واگذار شده بود را به درستی انجام دادم که یکی از شرکت‌های بزرگ ساخت و ساز تبریز من را با آن سن کم دعوت به کار کرد. به قدری برای درست انجام دادن وظایفم تلاش می‌کردم که خودشان پیشنهاد سهامداری دادند. بدین ترتیب در سن 20 سالگی در تبریز با آن بافت خاص فرهنگی، سهامدار و عضو هیأت مدیره و مدیر فروش شدم و بعدها مدیریت کارگاه را با وجود کارگران مرد بر عهده داشتم.
پس چه شد که پایتان از ساخت و ساز به دنیای گردشگری باز شد؟
فعالیت در ساخت و ساز سبب شد تا با شرکت‌های نساجی برای تهیه موکت و پشم شیشه آشنا شوم اما به دلیل علاقه سطحی و نا آشنایی در این حوزه موفق نبودم در این بین اتفاقی افتاد که سبب شد تا بیشتر علایقم را بشناسم. در آن زمان به دلیل توانمندی هایم در سن 20 سالگی به عنوان جوانترین زن در تبریز توانستم با تأیید دو تن از بازرگانان کارت بازرگانی بگیرم و در سال 1368 برای ورود بار چرخ خیاطی به امارات رفتم. در امارات تلاش برای راه انداختن بازار گردشگری در جایی که نه هوای خوبی داشت و نه حتی هتل و امکانات کشور را داشت مشاهده کردم و همین نخستین جرقه ورود من به دنیای گردشگری شد به طوری که از سال 1377 دفتر گردشگری را در تهران دایر کردم و از سال 1369 دفتر دبی فعال بوده و حرکت در این مسیر به من نشان داد که این شغل استعداد من بود و همین سبب شده ایده‌های زیادی برای آن داشته باشم.
چه شد یک خانم در دنیای گردشگری که مدعیان آن آقایان هستند، موفقیت‌های چشمگیری پیدا کرد؟
برای یک زن فعالیت اقتصادی در سطح وسیع و توأم با موفقیت واقعاً کار سختی است اما چطور می‌توان موفق شد؟ این را به همه خانم‌ها می‌گویم: اگر اراده و انگیزه‌ای وجود داشته باشد و آنچه را ما آرزو داریم بر وفق علاقه و توانمندی هایمان باشد می‌توانیم به آنچه آرزو داریم برسیم. انسان باید خودش را باور کند. باور کند می‌تواند کار کند. هیچ وقت، هیچ صحبتی در جامعه و کارشکنی نباید انسان را از راه درستش منصرف کند. استقامت و پایداری در یک هدف درست انسان را موفق می‌کند به شرطی که در کنار آن اعتماد به نفس کافی و ایمان به خدا وجود داشته باشد. این دو مؤلفه بودکه من را به جلو حرکت می‌داد. من باور داشتم که می‌توانم در مسیر علاقه‌ام به موفقیت برسم.
امروز هم شما در جامعه شاهد هستید که خانم‌ها در مدیریت وزارتخانه‌ها، بانک‌ها، رشته‌های پزشکی و بازرگانی افراد موفقی هستند؛ چرا که استعدادهای زیادی در این موضوعات دارند اما کسی که مدام بگوید این کار از من بر نمی‌آید یا من نمی‌توانم، به خود می‌باوراند که نمی‌تواند. می‌خواهم به همه بگویم انرژی‌های بالقوه در همه ما وجود دارد فقط نباید بگذاریم اجبار رشته تحصیلی یا کسب درآمد راهمان را محدود کند. بلکه باید مدام استعدادهایمان را تقویت کنیم این همان دلیل موفقیتی است که با وجود همه سختی‌ها توانستم به آن دست پیدا کنم.
شما در دنیای گردشگری کشور، دارنده تعدادی از عناوین نخستین‌ها هستید، چگونه این اتفاق افتاده است؟
در واقع برای نخستین بار توانستم پروازهای مستقیم در تاریخ ایران را از تهران به تونس و شمال آفریقا را در سال 1383 دایر کنم که راه‌اندازی این تور باعث ارتقای روابط سیاسی شد و با نخستین پرواز، شاهد کاهش صدور زمان ویزا شدیم و روابط دو کشور تحت تأثیر این اتفاق متحول شد. بعد از آن توانستم در 12 دی ماه سال 1385 با برپایی تورهای ویژه بانوان، یکی از اهدافم را برای ارتقای سطح کیفیت زندگی و ساماندهی اوقات فراغت خانم‌های ایرانی محقق کنم.
چرا خانم‌ها برایتان یک اولویت بودند؟
به عنوان یک زن دوست داشتم برای اوقات فراغت خانم‌ها برنامه‌ریزی کنم، چرا که اوقات فراغت خوب و پربار به موفقیت افراد در بقیه حوزه‌ها کمک می‌کند. سفر یکی از همان اتفاق‌هاست که روحیه فرد را برای برنامه‌ریزی در زندگی تغییر می‌دهد. در عین حال به عنوان یک مدیر زن در دنیای گردشگری می‌دانستم که اگر برای خانم‌ها برنامه‌ریزی کنیم در واقع اوقات فراغت خانواده را برنامه‌ریزی کردیم؛ چرا که خانم برنامه ریز سفر و خانواده و بودجه است و اگر خانم‌ها از یک سفر لذت ببرند و آن را دوست داشته باشند حتماً به دنبال آن خواهند بود که این سفر با خانواده تکرار شود که این به توسعه گردشگری نیز کمک می‌کرد.
پس حالا می‌دانید خانم‌ها به چه تورهایی علاقه دارند؟
تجربه برگزاری تورهای مخصوص بانوان به ما نشان داد، خانم‌ها چقدر به دور هم بودن علاقه دارند و سفر تا چه اندازه می‌تواند به آرامش و سرزندگی روحیه یک زن کمک کند و در نهایت آرامش یک زن به معنای آرامش یک خانواده و یک جامعه است. تجربه نشان داد خانم‌هایی که یا مشغله کاری دارند یا مسئولیت خانواده و زندگی را بر عهده دارند نمی‌توانند بیش از یک یا دو روز از خانه دور بمانند پس شمایل برگزاری این تورها کوتاه مدت بود و به نحوی شبیه یک دوره زنانه بود. البته من توانستم هر بار با دعوت کردن از یک میهمان ویژه در تورهای بانوان حال و هوای این تورها را متفاوت کنم به طوری که هر بار یک فرد خاص همانند یک متخصص، مشاوره، پزشک، کارآفرین، مدیریت، در این تورها با گردشگران همراه شدند و یک موضوع خاص در این دورهمی بررسی می‌شد و آنها در فضایی متفاوت برای پرسش هایشان، پاسخی پیدا می‌کردند. این اتفاق به قدری با استقبال خانم‌ها مواجه شد که حتی آنها خودجوش برای ما مسیرهای گردشگری را تعریف کردند و حتی این موضوع عاملی شد تا آنها پای ثابت سفر باشند و علاقه مندی‌های آنها هم بروز کرد.
چقدر داشتن ابتکار عمل باعث شد تا مسیر پیشرفت را طی کنید؟
علاقه به یک کار سبب می‌شود فکر و ذهن انسان و حتی تمام زندگی فرد تحت تأثیر آن هدف باشد. این اتفاقی است که من در جریان حضور در عرصه گردشگری تجربه کردم. مثلاً در در سال 1388 مسیر تورهای اروپایی یونان را با ابتکار عمل تور برنامه‌ریزی کردیم و طی دو ماه 375 نفر را به سفر با ویزای شینگن که سختی زیادی داشت فرستادم و جالب است بدانید شریک یونانی من مرا با عنوان «زن آهنی ایران» خطاب می‌کرد. علاقه باعث می‌شد تا فکرهای تازه هم به میان بیاید مثلاً در سال 1389 برای نخستین بار بزرگترین هفت سین فیروزه‌ای رنگ را در مجموعه سعد آباد پهن کردم و 15 روز برنامه فرهنگی و هنری با استقبال کم نظیر مردم و برگزاری 15 روز جشن نوروزی همراه بود. بعد از آن در 12 مرداد سال 1389، برای نخستین بار تورهای تهرانگردی شبانه با هدف دور هم جمع کردن خانواده ایجادکردم تا خانواده بعد از تمام شدن کار از ساعت پنج بعد از ظهر میهمان تهرانگردی شبانه باشند و بعد از گردش شب را در یکی سفره خانه‌های مجاز با موسیقی سپری کنند. آن زمان دو اتوبوس رو باز قدیمی اجاره کردم که وقتی مردم اتوبوس‌ها را می‌دیدند تصور می‌کردند گردشگران خارجی به کشور آمدند و همین باعث ابراز احساسات زیادی می‌شد.
چطور توانستید نخستین پرواز ایران به مصر را بعد از قطع روابط که تا آن زمان هیچ‌کس موفق به انجام آن نشده بود، راه‌اندازی کنید؟
یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری دنیا مصر بود اما به دلیل قطع بودن روابط امکان سفر وجود نداشت تا اینکه در یک اتفاق فوق‌العاده موافقتنامه گردشگری بین ایران و مصر امضا و بلافاصله به همه آژانس‌ها اعلام شد. آن زمان همه آژانس‌های گردشگری به دنبال برنامه تعطیلات نوروزی بودند اما من انتخاب دیگری کردم و تمام تلاشم را برای بلند کردن نخستین پرواز ایران و مصر صرف کردم. جاده رسیدن به موفقیت طولانی و همراه با سختی است و من هم سرانجام موفق شدم بعد از 35 سال قطع روابط ایران و مصر برای نخستین بار در 10 فروردین سال 92 با هواپیمای جت،
58 مسافر با تأیید وزیر امور خارجه وقت و حافظ منافع ایران به قاهره همراهی کنم. بلافاصله دومین پرواز را در 10 خرداد همان سال به سرانجام رساندم. مصری‌ها علاقه و ابراز احساسات زیادی به گردشگران ایرانی نشان دادند؛ علاقه تاریخی بین مردمان مصر و ایران سبب شد تا مصری‌ها به مسافران ایرانی احترام خاصی گذاشته و پذیرایی فوق‌العاده‌ای انجام دهند و حتی با وجود همه نگرانی‌ها مسافران قاهره و اهرام ثلاثه را دیدند. اما مسائل میدان تحریر در مصر که رقم خورد، ادامه کار امکانپذیر نشد و تا امروز هم کشور مصر مجوز صادر نکرده است.
امروز از آنچه پیموده اید احساس موفقیت می‌کنید؟
به یاری خداوند تا امروز در تمام برنامه‌ریزی که کرده‌ام موفق بودم و باور دارم نیروی خارق‌العاده خداوند پشتوانه کارهایم بوده است. هیچ وقت در زندگی‌ام از هیچ چیز هراس نداشتم؛ چرا که صداقت کاری داشتم. باور کنید زندگی و کار به من آموخت که راه مستقیم بهترین راه و کوتاه‌ترین راه موفقیت است. اگر با خودم صادق نبودم حتماً احساس ترس و ناراحتی می‌کردم اما اعتمادی که دیگران امروز به من دارند ناشی از صداقت است. این اعتبار با هزینه به دست نمی‌آمد بلکه امروز در عمل به دست آمده است. پیشرفت در جاده هموار اتفاق نمی‌افتد، همیشه مشکلاتی هستند که آدم را خسته می‌کنند. در واقع می‌خواهم بگویم راه رسیدن به موفقیت مثل جاده خاکی می‌ماند؛ این گونه نیست که همه خانم‌ها براحتی شروع کنند به مقصد برسند. جاده راه طولانی و سختی دارد وگاهی ممکن است سنگی هم به پای انسان بخورد اما اگر انسان توان ذهنی بالایی داشته باشد، خود را باور داشته باشد با اعتماد به نفس به نتیجه می‌رسد؛ چرا که خودباوری کمک می‌کند اگر اتفاقی هم افتاد راه را گم نکنیم و به مقصد برسیم.
پس سهم شانس و اقبال چه می‌شود؟
یکی از دلایل موفقیتم قرار گرفتن آدم‌های خوب در مسیر راهم بود؛ مثلاً در سفر مصر آقای امانی حافظ منافع کشور در مصر پیگیری‌های زیادی را انجام دادند و آقای صالحی با اختیارات خودشان دستور اجازه پرواز را صادر کردند. شانس آدم‌ها این است که آدم‌های صالح سر راهشان قرار بگیرند و افراد شرور از راهشان دور بماند.
توصیه درباره تورهای وسوسه انگیز برای آنکه سفر نوروزیتان خراب نشود!
واقعیت آن است که در حال حاضر بیش از حد نیاز آژانس داریم و شرایط آژانس دار شدن نیز بر پایه مدرک تحصیلی و اندازه دفتر و شرایط تجاری است و کمتر سابقه کار یا احراز شرایط فردی که باید سکان دار آژانس باشد مورد توجه قرار گرفته است. همین موضوع سبب می‌شود که در زمان اعطای مجوز گزینش و سنجش صلاحیت برنامه‌ریزی برای سفر خانواده احراز نمی‌شود و معلوم نیست فردی که مدیریت سفر را بر عهده دارد تا چه اندازه می‌تواند برنامه ریز برای خانواده و مسافر باشد یا آنکه حتی چقدر در این باره مطالعه دارد و امکانات را سنجش کرده است. همین مسائل سبب شده تا در گذشته مشکلاتی پیش آمده و در نوروز اخبار خانواده‌هایی که در ارمنستان سرگردان شدند یا افرادی که به ترکیه رفتند و هتلی وجود نداشت رخ دهد و حتی مشکلات دیگری که به گوش نخورد اما وجود داشت. سؤالی که می‌خواهم به آن پاسخ دهم آن است که وقتی آژانس گردشگر را انتخاب می‌کنیم باید چه مسائلی را مد نظر قرار دهیم؟
نخستین و کلیدی‌ترین توصیه آن است که نباید بدون اطلاع از مقصد و میزان هزینه‌ها و امکانات موجود برای آن برنامه‌ریزی کرد. اگر قصد استفاده از تورهای تبلیغ شده را دارید حتماً از مرجع صدور مجوز آژانس‌های گردشگری؛ یعنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در خصوص فعالیت آژانس مورد نظر استعلام بگیرید و دقیقاً جست‌و‌جو کنید که آیا توری که قصد خریداری آن را دارید وجود دارد؟ گاهی این آژانس اصلاً وجود خارجی ندارند یا تخلف داشته‌اند و مجوز آنها باطل شده است اما با تبلیغات اغوا‌کننده و پیش فروش، محلی را اجاره کرده و با ظاهر فریبنده، مردم را به سوی خود می‌کشند برای همین پرس و جو درباره اصالت مجوز از اهمیت زیادی برخوردار است.
آنچه باید بر آن تأکید کنم آن است که حتماً از آژانس شناخته شده و دارای سابقه خرید کنید. این مثل که هیچ ارزانی بی‌دلیل و هیچ گرانی بی‌حکمت نیست در خصوص برگزاری تورهای گردشگری کاملاً صحت دارد. هر وقت به تور یا نرخ غیر متعارف برخوردید، حتماً درباره استفاده از آن تحقیق کنید و اطلاعات دقیقی بگیرید و اگر نرخ‌ها غیر عادی بود به واقعیت موضوع شک کنید. یادتان باشد بعضی تبلیغات ارزان فروشی در ایام نوروز، مرداد و شهریور که آخر تعطیلات است و فشردگی و تقاضا بالا می‌رود تنها یک تله است پس حتماً از آژانس معتبری برای سفر استفاده کنید.




با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: ایران بانو