سعدی پژوهان: فضای مجازی برای معرفی بزرگان ادب فارسی به كار گرفته شود

به گزارش ایرنا در این میزگرد تخصصی كه چهارشنبه در تالار فرهنگ مركز اسناد و كتابخانه ملی استان فارس در شیراز برگزار شد، اثرگذاری شیخ مشرف‌الدین مصلح‌الدین سعدی شیرازی شاعر سده هفتم بر ادبیات معاصر ایران و همچنین چشم انداز سعدی شناسی بررسی شد.

** اگر سعدی نبود زبان فارسی آسیب بزرگی می دید
یك سعدی پژوه، استاد دانشگاه و نویسنده كتاب 'سعدی، طرحی نو' در این میزگرد تخصصی گفت: سعدی پس از فردوسی مهمترین ركن زبان فارسی است و اگر سعدی را نداشتیم، می توان گفت كه یك پایه زبان فارسی لنگ بود و آسیب بزرگی به این زبان وارد می شد.
ضیاء موحد افزود: اگر امروز حافظ را نداشتیم نیز باید گفت كه یك شاعر تراز اول دنیا را نداشتیم.
این استاد دانشگاه، نقش سعدی در زبان و ادبیات فارسی را همچون معجزه ای توصیف كرد و افزود: باید رویكرد بخش های ادبی دانشگاه های ایران به ادبیات قدیم تغییر كند.
وی ادامه داد: هدف از خواندن مكرر ابیات سعدی و حافظ و دیگر شاعران بزرگ، دریافتن معنی این شعرها نیست بلكه وزن، موزیك، زیبایی بیان و قدرت القای آن شعرهاست اما هیچ‌كس از این منظر، به شاعران گذشته ما نپرداخته و شعر كلاسیك ما از این نظر هنوز جای كار دارد و باید با یك نگاه جدید به شاعران بزرگ خود نگاه كنیم.

** ضرورت معرفی سعدی در فضای مجازی
معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر كتاب نیز در این میزگرد بر ضرورت معرفی سعدی و دیگر شاعران بزرگ ایران در فضای مجازی تاكید كرد.
علی اصغر محمدخانی افزود: همچنان كه دوستداران حافظ در فضای مجازی گروه هایی را برای بحث و گفت و گو درباره آثار این شاعر ایجاد كرده اند، راه اندازی گروه ها و مباحث با محور دیگر شاعران نیز می تواند جبران كننده خلاها در این زمینه باشد.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبی، تقویت توجه مدارس، رسانه ها و دانشگاه ها به بزرگان زبان و ادب فارسی را خواستار شد و اجرای طرح گلستان خوانی در دبستان های استان فارس را حركتی موفق در پاسداشت بزرگان ادب فارسی دانست و بر گسترش این حركت در كشور تاكید كرد.
محمدخانی گفت: نباید تنها به بزرگان عرصه فرهنگ افتخار كنیم بلكه باید در برابر آنها مسئولیت پذیر باشیم و این مسئولیت پذیری نباید تنها زمانی باشد كه بگویند شاعری متعلق به كشور دیگر است بلكه ضرورت دارد كه در باره آثار شاعران ایران بیش از پیش تحقیق و واكاوی كنیم.
وی اظهار كرد: پیشرفت هر زبانی در جهان را وابسته به اقتصاد می دانم و اگر امروز شاهد گسترش بخش های علمی زبان و ادبیات كشورهایی همچون چین در جهان هستیم، به خاطر اقتصاد این كشورهاست.

** ضرورت صیانت از كرسی های ایران شناسی در دانشگاه های جهان
یك پژوهشگر تاریخ سیاسی و فلسفه نیز در این میزگرد، سعدی را شاعری در تراز اول جهان دانست و گفت: برخلاف برخی از صاحب نظران كه حافظ را سلطان غزل می دانند، من سعدی را شایسته این عنوان می دانم.
سید جواد طباطبایی افزود: در آثار سعدی است كه تحول اساسی روی می دهد و این سعدی است كه ذهنیت سیال انسان قدیم است اما در ظاهر انسانی جدید متبلور شده است.
این پژوهشگر در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این كه امروز ایران شناسی به معنای فاخر گذشته آن در مجامع بین المللی از بین رفته است، بیان داشت: با وجود فعالیت های گسترده در سال های اخیر شاهد تعطیلی كرسی های علمی ایران شناسی در برخی دانشگاه های معتبر جهان بوده ایم.
وی اظهار كرد: با توجه به تلاش های گسترده اعراب، باید مراقب بود كه كُرسی های ایران شناسی در جهان به كرسی های عرب شناسی تبدیل نشود.
طباطبایی، توجه به ادبیات قدیم ایران را از ضرورت های تحول در علوم انسانی دانشگاه ها خواند و گفت: باید در آموزش استادان و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی بیش از پیش به ادبیات كهن ایران همچون كلیله و دمنه توجه شود چرا كه اگر قرار باشد امروز از آنها امتحان دیكته از كلیله و دمنه بگیریم بیشتر آنها در این آزمون موفق نمی شوند.

** جای خالی بزرگان ادب در سینما و تلویزیون
مدیر مركز سعدی شناسی نیز در این میزگرد گفت: جای خالی معرفی بزرگان زبان و ادبیات فارسی در سینما و تلویزیون احساس می شود و این در حالی است كه شخصیت های درجه هفتم و هشتم در تاریخ كشور ما صاحب سریال و مجموعه های تلویزیونی شده اند اما چهره های درجه اول بهره ای از این اقدام نداشته اند.
كوروش كمالی سروستانی افزود: با این وجود، تلاش های صورت گرفته در دو دهه اخیر، رشد سعدی شناسی را به دنبال داشته است و افزایش میزان چاپ مقاله های علمی، نامگذاری روزهای سال به نام شاعران بزرگ ایران، تدوین دانشنامه سعدی و تبدیل ساز و كار انتشار مقاله ها به فصلنامه علمی پژوهشی گواهی بر این امر است.
رئیس مركز اسناد و كتابخانه ملی استان فارس هم اظهار كرد: پرداختن به سعدی در قالب اپرا و اجرای نمایش باغ دلگشا به همت خانم پری صابری از جمله فعالیت های صورت گرفته در رابطه با این شاعر نامی ایران است.
وی، با ابراز خرسندی از اجرای طرح گلستان خوانی در دبستان های استان فارس گفت: با تفاهم صورت گرفته با آموزش و پرورش، كتاب مكمل درس زبان و ادبیات فارسی برای دانش آموزان استان فارس تدوین می شود.
مدیر مركز سعدی شناسی اظهار كرد: این كتاب مكمل به مدت پنج سال به هر یك از شاعران بزرگ اختصاص می یابد و در پنج سال نخست به سعدی شیرازی اختصاص خواهد داشت.

** دیدگاه پژوهشگر چینی درباره شباهت های سعدی و كنفوسیوس
یك پژوهشگر چینی نیز در سخنانی قبل از آغاز این میزگرد به مدت پنج دقیقه به زبان چینی درباره شباهت های سعدی شیرازی و كنفوسیوس فیلسوف كشور متبوعش سخن گفت.
بنا بر ترجمه كوتاهی از این اظهارات، خانم 'چینگ منگ لی' با خواندن بخش هایی از گلستان سعدی و آثار كنفوسیوس گفت: فرد گرایی، انسان دوستی و محبت در هر دوی این آثار مشاهده می شود.
كنفوسیوس، مشهورترین فیلسوف، نظریه‌پرداز سیاسی و معلم چینی است كه در 551 پیش از میلاد در چین باستان تولد یافت، كنفوسیوس از كلمه كونگ فوزی به معنای'استاد بزرگ' گرفته شده است.
كنفوسیوس دانش زیادی داشت و در چین باستان كه آموزش و پرورش از حقوق ویژه اشراف بود او با شیوه خود این حق را از آنان گرفت و خود شاگردانی را جذب كرد و به آنها آموزش داد و گفته می‌شود كه وی سه هزار شاگرد داشت و در میان آنها چند نفر جزو دانشمندان چین شدند.
سخنان او در مورد شیوه حكومت و اخلاق حاكمان، مورد پذیرش هم‌ روزگارانش واقع نشد و حتی به زندان نیز افتاد.
وی آثار مهمی از خود بر جای نهاد و شاگردان برجسته‌ای پرورش داد كه آموزه‌های او را رونق بخشیدند، كتاب چون چیو (سالنامه بهار و پاییز) یكی از آثار این فیلسوف چینی است.
كنفوسیوس در سال ۴۷۹ پیش از میلاد در سن 72 سالگی درگذشت.

** فرزانگی سعدی ماندگار است
یك پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و سعدی پژوه نیز در این آیین گفت: در مقایسه میان دو عنصر آگاهی و فرزانگی، فرزانگی عنصری پایدار است و سعدی به خاطر فرزانگی ماندگار خود در طول تاریخ هدف انتقادهای زیادی بوده است.
كامیار عابدی افزود: با وجود آن كه بسیاری از شاعران معاصر همچون ملك الشعرای بهار، فریدون مشیری، عارف قزوینی، سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و ... سعدی و آثار وی را ستوده اند، برخی شاعران نوگرا مانند نیما یوشیج و احمد شاملو از پایین بودن سطح عشق و پندآمیز بودن اشعار سعدی انتقاد دارند.
وی اظهار كرد: با این وجود پس از انقلاب اسلامی شاهد تحولی در دیدگاهها به سعدی و آثار وی بودیم و صاحب نظرانی همچون ضیاء موحد، بیژن جلالی و منصور اوجی به انتقاد از دیدگاه های نیما و شاملو برآمدند و بر این باور بودند كه آرامش و شكوهمندی آثار سعدی در مخیله برخی منتقدان نمی گنجد.
این پژوهشگر گفت: بنابراین این فرزانگی پایدار و ماندگار سعدی موجب تغییر نگاه به وی با گذر زمان در عصر حاضر شده است و تحول در مبحث سعدی پژوهی نشان می دهد كه جامعه ایرانی به فرزانگی و اعتدال علاقه دارد.

** آثار سعدی متعلق به بشریت است
عضو هیات علمی دانشگاه رازی كرمانشاه نیز در سخنانی در این نشست با موضوع 'فرهنگ ایرانی و عربی در آثار سعدی' برخی انتقادها از سعدی مبنی بر اقتباس از ادبیات عرب را رد كرد.
وحید سبزیانپور گفت: در حالی برخی در اقدامی ناصواب سعدی را به تقلید از متنبی شاعر عرب نكوهش می كنند اما باید گفت كه ادبیات عرب در زمان سعدی، متاثر از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است و اگر سعدی از ادبیات عرب هم متاثر شده باشد، آن ادبیات، ادبیاتی است كه تازه به وجود آمده و از فرهنگ ها و ادبیات های دیگر تاثیر پذیرفته است، با این وجود، شیرینی سخن سعدی هرگونه اقتباس را می پوشاند.
وی، آثار سعدی را متعلق به بشریت دانست و افزود: در حالی كه عزت نفس، اخلاق انسانی، تواضع، دینداری و خاكساری در برابر پیامبر گرامی اسلام (ص) و اهل بیت (ع) &