دربست در خانه هنرمندان/ فیلمی که با 50 میلیون ساخته شد

گروه هنروتجربه، نشست نمایش و نقد فیلم دربست را روز گذشته در خانه هنرمندان برگزار کرد.

عصرایران - جلسه نقد و بررسی فیلم «دربست» عصر دیروز (یکشنبه، ۱۲ اردیبهشت)در خانه هنرمندان ایران برگزارشد. در این جلسه علی خامه‌پرست فرد (کارگردان)، حسن مصطفوی(تهیه‌کننده)، نظام‌الدین کیایی( صدابردار) و علی علایی (منتقد) حضور داشتند.

خامه‌پرست در ابتدای نشست، پیرامون شروع فعالیت خود در زمینه سینما گفت:« از اواخر دهه هفتاد در زمینه تئاتر فعالیت داشتم و درحال حاضر عضو انجمن خانه تئاتر و فارغ‌التحصیل کارشناسی طراحی صحنه و دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی هستم. شروع فعالیتم بیشتر در زمینه بازیگری و کارگردانی تئاتر بوده و ساخت فیلم‌های کوتاهی چون «دزد کوچولو»، «نت»، «در آرزوی داشتن» و فیلم ویدئویی «هشت تیر» را به صورت مستقل داشته‌ام تا اینکه دو سال پیش «دربست» را جلوی دوربین بردیم.»

علایی با اشاره به مثلث عناصر داستانی، فضای «دربست» را برای مخاطبان تشریح کرد:« این فیلم با توجه به شکل ساختاری که دیدیم جنبه تجربی بسیار بارزی دارد. با توجه به اینکه در سکانس‌های مختلف از عوامل حرفه‌ای سینما استفاده شده اما ساختار فیلم، ساختاری کاملا تجربه‌گرا است. عموما فیلم‌ها در مثلث معروف عناصر داستان یا به سمت ساختار کلاسیک و شاه پیرنگ‌ها گرایش دارند و یا به سمت ضد ساختارهای گرایش دارند که ما آن‌ها را عموما در همین فیلم‌های هنروتجربه می‌بینیم و یا فیلم‌های مینی‌مالیستی و خرده پیرنگی که هرکدام ویژگی خود را دارند. وقتی «دربست» را می‌دیدم احساس کردم فیلم توانسته ترکیبی از هر سه عنصر را در خود داشته باشد و آن را تجربه کند. در واقع «دربست» در بین این مثلث، نقطه‌ای را پیدا کرد و در آن قرار گرفت. مثلا در طرح‌های کلاسیک که بیرون از قاعده هنروتجربه تعریف می‌شوند ما روایت و زمان خطی داریم که چنین چیزی را در فیلم می‌بینیم، یا فیلم دارای واقعیت یکپارچه است و کشمکش‌ها کاملا ذهنی است که کم‌کم نمود بیرونی پیدا می‌کند و اما در ضدساختارها زمان غیرخطی و یا واقعیت ناپایدار می‌شود و شاید در آخر یک معنای ابزورد و پوچ‌گرایانه را بسازند. «دربست» در عین بهره‌برداری از عناصر کلاسیک از عناصر ضدساختارها نیز بهره‌مند است. از زاویه دیگر این فیلم سینمای خیابانی محسوب نمی‌شود چون کارگردان خیلی به سراغ جغرافیا خیابان نمی‌رود و قصه بیشتر در داخل ماشین می‌گذرد. به طور کلی مخاطب با یک فیلم همراه است که او را تا پایان با خود همراه می‌کند. »

خامه پرست در تکمیل صحبت‌های علایی و ضمن اشاره به صحت تعاریف او اضافه کرد:« ما در ساخت «دربست» با احسان الله‌دادی که نویسنده کار بود، خیلی به این موضوع فکر نکرده بودیم که همه راس‌های این مثلث را شامل شویم و با علم به این موضوع که قرار است در برخی قسمت‌ها ساختارشکنی کنیم، جلو رفتیم.»

کارگردان دربست پیرامون ساختار دایره‌ای فیلمش افزود:« قبل از اینکه بخواهیم کار را شروع کنیم، یک نقشه داشتیم. در روی نقشه فیلم‌نامه از محله «پاسگاه نعمت‌آباد» آغاز می‌شد و برای به تصویر کشیدن زندان به سمت «اوین» می‌آمد و سپس به طرف مرکز شهر «چهارراه ولیعصر» باشد، کشیده می‌شد و… به نوعی فیلم‌نامه کل شهر را در بر می‌گرفت. همه این قصه‌ها دو به دو در اصل فیلم‌نامه به یکدیگر مربوط بودند و در نقشه قرار داشتند اما وقتی ما پروانه ساخت گرفتیم مرکز مستند و تجربی اعلام کرد، دیگر از فیلم اولی‌ها حمایت نمی‌کند. به همین علت با یک هزینه اندک و کاملا مستقل کار را شروع کردیم.»

فیلمی کم‌بودجه و بی‌ادعا

در ادامه نشست حسن مصطفوی تهیه کننده فیلم، در خصوص میزان بودجه برای تولید «دربست» توضیح داد:« شغل من تهیه‌کنندگی نیست و در اصل من مدیر تولید هستم. نکته‌ای که در ساخت «دربست» وجود داشت این بود که پروانه ساخت را آقای علیمردانی گرفته بودند و آقای خامه‌پرست چندین بار با من تماس گرفتند و خواستند، همکاری کنیم. در ملاقات‌های اولیه ایشان گفتند ۵۰ میلیون بودجه دارند و مسلما این مبلغ یک چهارم تولید یک تله‌فیلم است، جمله‌ای به من گفتند که من متقاعد شدم تا انتها باشم. از جناب کیایی خواهش کردم بیایند و همکاری کنند و همه عوامل هم بدون هیچ دستمزدی کار کردند. آن ۵۰میلیون هم هزینه ماشین و پذیرایی از عوامل شد. در حقیقت من مالکیتی در فیلم ندارم، فقط در حد توانم کمک کردم تا آقای خامه‌پرست فیلم خود را بسازد زیرا ایشان، جوان بسیار بی‌ادعایی است و خوشحالم که فیلمش را در عین سادگی ساخته است. به نوعی ما مهمات رساندیم تا ایشان بجنگد، حالا شیوه این جنگیدن به هر طریقی که پیش رفت، بسته به مهماتی بوده که ما رساندیم. جا دارد از زحمات گروه فاخر سینما هنروتجربه تشکر ویژه بکنم که به راستی واژه فاخر برازنده این گروه سینمایی است.»

نظام‎الدین‌ کیایی صدابردار باسابقه سینمای ایران که در کارنامه‎اش عنوان فیلم‌های فیلم‌سازان جوان و فیلم‌های تجربه‌گرا به وفور دیده می‌شود، در ادامه درباره نحوه همکاری خود با گروه تولید دربست گفت:« راستش جناب مصطفوی که به من پیشنهاد همکاری دادند، گفتم در کار پولی که وجود ندارد؟ ایشان گفتند کلا پول ندارد. اما می‌دانستم مصطفوی می‌تواند از پس کار برآید. او طوری از آقای خامه‌پرست برای من گفت که مهر ایشان به دل من نشست و مایل شدم با ایشان همکاری کنم. پیکانی که در فیلم بود مربوط به ۴۵ سال پیش بود و تمام درها و شیشه‌هایش را با سیم به یکدیگر بسته بودند و وقتی در سرازیری حرکت می‌کرد صدای موسیقی هِندی می‌داد و در سربالایی‌ها زوزه می‌کشید. به مصطفوی گفتم حداقل اگزوز ماشین را درست کن که صدایش درنیاید و امکان‌پذیر نبود. درنهایت عشق بین یک گروه بسیار صمیمی و بدون ادعا باعث شد فیلم به ثمر بنشیند. درنتیجه باید بگویم بسیار خرسندم برای اولین بار این فیلم را می‌بینم و خوشبختانه به عنوان صدابردار برای صدای این فیلم شرمنده مخاطبانش نیستم و خوشحالم که با این گروه همکاری داشتم و این فیلم باعث شد الان در کنار مخاطبان باشم.»

(گزارش: سوگند نیازمند - عکس: یاسمن ظهورطلب)

ویدیو مرتبط :
نظر هنرمندان - جای چه فیلمی در جشنواره خالی است؟