سرمقاله خراسان/ شرط بندی اوباما روی اسب جدید

خراسان/ « شرط بندی اوباما روی اسب جدید » عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم دکتر علیرضا رضاخواه است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

در آستانه برگزاری دور دوم مذاکرات فراگیر وین با حضور جمهوری اسلامی ایران برای حل بحران سوریه شاهد گسترش روز افزون تحرکات کشورهای غربی چه در حوزه دیپلماسی، چه در حوزه رسانه ای و چه در حوزه میدانی در سوریه هستیم. روز جمعه، انگلیس از احتمال شروع حملات هوایی ارتش این کشور در سوریه خبر داد ، فرانسوی ها می گویند شارل دوگل، بزرگ ترین ناو هواپیما بر خودشان را برای رویارویی با داعش، به خلیج فارس اعزام خواهند کرد، پنتاگون نیز از احتمال اعزام نیروهای آمریکایی بیشتری به سوریه خبر داده است.
این اقدامات و سخنان در حالی صورت می گیرد که گزارش ها از پیروزی نیروهای مردمی و ارتش سوریه در عرصه میدانی حکایت دارند. همزمان منابع خبری از تقویت ائتلاف ضد غربی ایران، سوریه، حزب ا...، عراق، روسیه و چین در خاورمیانه خبر می دهند.
هافینگتون پست می نویسد: "در حالی که قدرت های غربی از جمله آمریکا به شدت از ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به سبب مداخله نظامی در جنگ داخلی سوریه انتقاد می کنند، سفر سون جیانگو دریاسالار چینی به ایران سبب بروز پیچیدگی هایی در سطح بین المللی شده و حتی خشم برخی از مقامات آمریکایی را برانگیخته است. واکنش آمریکایی ها به گسترش روابط چین با جمهوری اسلامی تأیید کننده سیاست خارجی مبهم واشنگتن و افول قدرت رهبری آمریکا در منطقه است."
انتقادها از سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه در حال افزایش است. کاخ سفید اذعان کرده که استراتژی نظامی اش در سوریه شکست خورده است. لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی، اخیرا در جلسه استماع سنا ضمن انتقاد شدید از سیاست های اوباما، رئیس جمهور این کشور درباره سوریه تاکید کرده: "اوضاع کنونی سوریه برای ایران و روسیه خوشحال کننده است و آمریکا با مذاکرات ژنو درواقع سوریه را تقدیم ایران کرده است."
شکاف در ائتلاف عربی- غربی
ظاهرا ائتلاف غرب با ارتجاع عرب دچار مشکل شده است. یک سال پیش آمریکا و متحدان عربش ائتلاف بین المللی به اصطلاح ضد داعش را تشکیل دادند. با توجه به سیاست انزوا گرایانه اوباما قرار بر این بود که متحدان عرب ایالات متحده آمریکا نیروی هوایی خود را به سوریه بفرستند تا تحت مدیریت آمریکا با داعش بجنگند اما حالا مقامات نظامی آمریکا از کاهش فعالیت متحدان عرب خود در مبارزه علیه داعش شکایت دارند. نیویورک تایمز می نویسد: در حال حاضر آمریکا با هواپیماهای جنگی اش در سوریه، دست تنها مانده است... آثار ناامیدی را می توان در میان مقامات دولت آمریکا مشاهده کرد، چون متحدان عرب به تدریج حمله هوایی در سوریه را به واشنگتن واگذار کرده اند. علت این شکاف را می توان اولویت بندی متفاوت کشورهای عرب خلیج فارس با کاخ سفید دانست. کشورهای عربی این روزها تمام توان خود را در یمن متمرکز کرده اند در حالی که سوریه برای آمریکا تبدیل به یک مسئله حیثیتی و استراتژیک شده است.
شکست استراتژی نیروی سوم
البته این همه ماجرا نیست. یکی از سرفصل های اصلی استراتژی آمریکا و متحدانش در خاورمیانه به دنبال خروج آمریکا از منطقه تشکیل جریانی تحت عنوان نیروی سوم یا "The Third Force" بود. این نیرو قرار بود جایگزین نیروی زمینی آمریکا در خاورمیانه شود. برای این سرفصل تاکنون سه الگو طراحی شده که هر سه به شکست انجامیده است. الگوی "ملیشیای فراملیتی" که در دوران بوش آغاز شد و به شکل گیری داعش انجامید، الگوی تشکیل یک "ارتش منطقه ای" که در دوران اوباما و با تکیه بر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس طراحی شد ولی هیچ گاه وجه عملیاتی به خود نگرفت و الگوی سوم هم "ارتش های محلی" بود که تجربه اول آن در قالب ارتش آزاد سوریه تجربه ای خوشایند نبود. کاخ سفید و پنتاگون علت اصلی این شکست ها را بی تحرکی همپیمانان عرب خود می دانند. بی جهت نیست که اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا اخیرا در مصاحبه ای با نشریه آتلانتیک به انتقاد از همپیمانان عرب واشنگتن پرداخته و از آنها خواسته به جای اینکه از فاصله ۳۰ هزار پایی آسمان وارد بحران سوریه شوند، برای مقابله با «داعش و ایران» نیروی زمینی به سوریه اعزام کنند.
گردش به سوی ترکیه
در چنین شرایطی آمریکایی ها تلاش می کنند تا بر روی اسب جدیدی شرط ببندند. واشنگتن می کوشد تا بار دیگر روابط خود با آنکارا ، که به دنبال اعتراضات عربی در سال 2011 دچار وقفه شده بود را احیا کند. پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی اخیر جایگاه ترکیه در عرصه بین المللی را با ثبات تر ساخته است. طبیعی است اردوغان هم که برای تضمین جاه طلبی های داخلی خود و تغییر نظام سیاسی ترکیه به حمایت آمریکا نیازمند است از این تغییر رویه سیاسی کاخ سفید حمایت کند. ژنرال چارلز براون فرمانده عملیات هوایی آمریکا در قطر می گوید:" در شرایطی که متحدان عرب ما تمایلی به همکاری در سوریه ندارند بهتر است به سراغ پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه برویم." موضوع البته به همین جا ختم نمی شود، آمریکایی ها در تلاش اند تا استراتژی نیروی سوم را این بار با تکیه بر اردوغان پیش ببرند. ظاهرا واشنگتن و آنکارا طرحی برای تشکیل یک نیروی زمینی جدید در سوریه تحت عنوان ارتش جدید سوریه یا «جیش سوریا الجدید» دارند. در این طرح که عربستان در آن جایی ندارد ، گروه «اخوان المسلمین» هسته اصلی نیروی زمینی را شکل می دهد. این طرح علاوه بر این که دغدغه متحد زمینی آمریکا در سوریه را برطرف می کند، نگرانی های آنکارا از تقویت کردها در سوریه را نیز مرتفع می سازد. آمریکا تعهد کرده است در صورت شکل گیری چنین نیرویی حمایت خود از کردهای سوریه را متوقف خواهد کرد.
آتشفشان بزرگی از اوهام
جان اشتاین بک، نویسنده و متفکر مشهور آمریکایی در جایی نوشته است: "وقتی که به دودکش های کاخ سفید نگاه می کنم پیش خود می گویم که زیر این دودکش ها چه آتشفشان بزرگی از اوهام قرار دارد." واقعیتی که بروز و ظهور آن را می توان این روزها در سیاست های ضد و نقیض آمریکا در خاورمیانه دید، لذا بعید است طرح جدید آمریکایی ها هم راه به جایی ببرد. این طرح تنها به پرورش و ایجاد یک گروه تروریستی جدید در خاورمیانه کمک خواهد کرد، گروهی که در کنار گروه های تروریستی چون داعش، القاعده، جبهه النصره، احرار الشام و... تنها کلکسیون تروریستی آمریکا در منطقه را تقویت خواهد کرد.