اما و اگرهای جذب گردشگران روس

تمرکز بر جذب گردشگران روس که متقاضیان سفر به ترکیه بودند اقدامی عقلانی نیست و منتج به نتیجه مطلوب نخواهد شد.

"برخی از فعالان گردشگری"

در همین حال، مدیر یکی از آژانس های گردشگری، جنس گردشگرانی که ایران را برای سفرشان جذاب خواهند یافت، با گردشگرانی که تا پیش از این مثلا ترکیه را به عنوان یکی از مقاصد مطلوبشان برمی گزیدند، متفاوت می داند.

محمدعلی واقفی در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» اضافه می کند: «آن دسته از گردشگران روس که به ترکیه سفر می کردند، عمدتا سواحل این کشور را مدنظر داشته و به دلایل فرهنگی و محدودیت های عرفی و قانونی در ایران، بسیار بعید است که سفر به کشورمان را جایگزین مسافرت  هایشان به ترکیه کنند.» وی خاطرنشان می کند: «با این وجود، تمرکز بر جذب گردشگران این کشور دور از ذهن نیست و فرصت به وجود آمده بیش از آنکه گردشگران منصرف از سفر به ترکیه را به ایران سرازیر کند، در توجه بیشتر متولیان گردشگری کشور به این بازار گسترده نمود یافته که خود اتفاقی مبارک است.» این آژانس دار ادامه می دهد: «شناسایی گردشگران تجاری، نمایشگاهی و همچنین فرهنگی، برگ برنده ایران در جذب گردشگران این کشور است که در حال حاضر به دنبال آن هستیم.» واقفی تصریح می کند: «در همین راستا، مذاکراتی با تور اپراتورهای این کشور آغاز کرده ایم که برای به نتیجه رسیدن این رایزنی ها به حداقل یک فصل زمان نیاز داریم.»

دوبرابر شدن مسافران ایرانی روسیه

رویگردانی روس ها از یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری خود یعنی ترکیه، بسیاری از کشورهای منطقه را به تکاپوی تسخیر این بازار مستعد و پرسود انداخته است. از آنجا که اشتیاق روس ها برای گردشگری ساحلی عامل اصلی سفرشان به ترکیه عنوان می شود، کشورهای دارای سواحل آب گرم، ازجمله مقاصدی هستند که می توانند جایگزین ترکیه شوند. کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای خزر از این جمله اند و ایران از هر دو حیث، یعنی داشتن سواحلی در شمال و جنوب، از امتیاز ویژه ای برای جذب گردشگران روس برخوردار است. با این همه چنانکه واقفی اشاره کرد به دلایل فرهنگی و قانونی، به نظر نمی رسد ایران در این زمینه توفیق چندانی به دست آورده باشد؛ درحالی که کشورهای دیگر توانسته اند گوی سبقت را در جذب روس ها از ایران بربایند.

طبق آمارهای منتشر شده از سوی رسانه های روس، شمار گردشگران این کشور که عازم سفر به کشور آذربایجان شده اند 50 درصد افزایش یافته است. این یعنی سفر گردشگران روس به جمهوری آذربایجان، از آغاز سال 2016 با رشد دو برابری مواجه بوده است . در همین حال، وزیر انرژی روسیه در آخرین روزهای سال 94، از دو برابر شدن شمار گردشگران ایرانی در روسیه خبر داد. او در پاسخ به این بازار تقاضای رو به رشد، افزایش پروازهای بین دو کشور را ضروری دانست.

روس ها ایران را نمی شناسند

دو برابر شدن شمار گردشگران ایرانی مشتاق سفر به روسیه، در حالی که همه کشورها به دنبال جلب تعداد بیشتری از گردشگران روس هستند، قدری قابل تامل به نظر می رسد و این سوال را به ذهن متبادر می کند که چرا با وجود اراده به وجود آمده برای به دست آوردن بازار روسیه در میان فعالان صنعت گردشگری، موازنه جدید به نفع روسیه برقرار شده است؟

رئیس جامعه تورگردانان، در پاسخ به این ابهام می گوید: «ناامنی ها در ترکیه، گردشگران ایرانی را به سمت مقاصد جدید سوق داده است.» ابراهیم پورفرج می افزاید: «روسیه از گذشته مورد توجه ایرانیان بوده و شرکت های گردشگری و آژانس های زیادی سفر به روسیه را در برنامه تورهای خود گنجانده بودند؛ از این رو این کشور مقصد ناآشنایی برای گردشگران ایرانی نیست.»

وی ادامه می دهد: «در همین حال اما، ایران و مردمان این کشور چندان برای روس ها شناخته شده نیستند و تورگردانان زیادی که در این زمینه فعال باشند، چه در ایران و چه در روسیه فعال نبوده اند.» به گفته پورفرج، برهه کنونی زمان مناسبی برای معرفی ایران به گردشگران روسی است و تاکید می کند که در این ارتباط باید میان بخش خصوصی و دولتی تعاملات دوسویه و سازنده ای شکل بگیرد.

این تورگردان همچنین خاطرنشان می کند: «به دلیل محدودیت زیرساختی در ایران به ویژه کمبود هتل های مناسب، خیلی نمی توان در تبلیغ و جذب گردشگران روس تعجیل کرد.» از سوی دیگر پورفرج نیمه پر لیوان را نیز دیده و می گوید: «در ادامه ورود قطارهای لوکس گردشگری که متقاضیان آنها را غالبا اروپاییان، آمریکاییان و استرالیایی ها تشکیل می دهند، می توان به صورت مجزا برای گردشگران روس نیز قطار مسافرتی در نظر گرفت تا به این وسیله با مشکل کمبود زیرساخت در شرایط کنونی مقابله کرد؛ برنامه ای که در دستور کار ما قرار دارد و به زودی اقداماتی در این زمینه انجام خواهیم داد.»

او همچنین تاکید می کند: «بر خلاف اینکه عده ای می گویند ایران برای گردشگران روس جذاب نیست، من معتقدم گردشگران زیادی در روسیه هستند که خواهان دیدن نمودهای فرهنگی و تاریخی ایرانند و از این حیث روسیه با دیگر کشورها تفاوتی ندارد.»

پورفرج در این خصوص به تجربه خود در جذب گردشگران چینی اشاره می کند و می گوید: «پنج سال گذشته، یعنی زمانی که ما به فکر تصاحب سهمی از بازار چین بودیم هم همین صحبت ها وجود داشت و چینی ها هم عملا اشتیاقی برای دیدن ایران نداشتند.» وی اضافه کرد: «با وجود این ما با تورگردانان چینی وارد مذاکره شدیم و آنها را برای سفر به ایران دعوت کردیم؛ تجربه خوب این افراد از سفر به ایران، نظر آنها را تغییرو مشتاق فعالیت در بازار ایران کرد.»

با آنکه ایران و روسیه به عنوان هم پیمانان منطقه ای، تبادلات گسترده و همه جانبه ای با یکدیگر دارند، تعاملات فرهنگی و رفت و آمد میان این دو ملت در آن سطح نیست و روس ها شناخت اندکی در مورد ایران و مردم کشور ما دارند. گرچه محصول گردشگری مورد نظر مردمان این سرزمین، چندان در ایران قابل دسترس نیست اما با این وجود می توان با نگاهی خلاقانه، صور جدیدی از گردشگری تعریف و نیازهای بازار را به آن سمت هدایت کرد.

با این همه تمرکز بر جمعیت گردشگران ورودی به ترکیه شاید چندان صحیح به نظر نرسد و بهتر آن باشد که تورگردانان و به طور کلی بخش خصوصی و دولتی متولی گردشگری کشور، بازارهای هدف دیگری را در میان توریست های روس مدنظر قرار دهند و با شناسایی گروه های مختلف گردشگران این کشور و نیز درک صحیح و همه جانبه از فرهنگ، نیازها، تمایلات و ذائقه آنها، روش هایی را برای جذب حداکثری این گروه از گردشگران اتخاذ کنند. با همین هدف، دست اندرکاران گردشگری ایران و روسیه در زمینه گسترش همکار های مشترک دیدارهای متعددی داشته و از ایجاد تسهیلاتی ویژه همچون لغو ویزا میان دو کشور سخن به میان آمده است.

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز در بازگشت از سفرش به روسیه، سال 2016 را سال تحول روابط گردشگری ایران و روسیه از منظر تعاملات حقوقی، اسنادی و توسعه زیرساخت و همکاری ها اعلام و تاکید کرده بود: «روسیه بازار هدف مهمی برای ایران محسوب می شود و باید آن را فعال کنیم.»

مرتضی رحمانی موحد، درباره اینکه پیش بینی می شود ایران با توجه به ظرفیت موجود توان جذب چند درصد از 17 میلیون گردشگر روس را داشته باشد نیز اظهار کرد: «قرار شده بخش خصوصی فعال در مسکو مطالعات فوری در این باره داشته باشد تا میزان هزینه کرد روس ها در ایران و قشری که می توان به کشور جذب کرد مشخص شود.» به رغم تمامی این مسائل، شاید هنوز جذب گردشگران روس با اما و اگرهای فراوانی همراه باشد؛ اما و اگرهایی که با ورود به مراحل اجرایی می توان به آنها پاسخ داد.

ویدیو مرتبط :
چگونه می توانیم گردشگران چینی را جذب کنیم