مبلغان مذهبی در کلاس آموزش پیشگیری از ایدز

اعتماد/ با دعوت یک انجمن غیردولتی، ٧٠ مبلغ مذهبی و هیات‌دار گرد هم آمدند تا ضمن آشنایی با ایدز، راه‌های پیشگیری از ابتلا و چگونگی رفتار با مبتلایان این بیماری، آموزه‌های خود را به مردان و زنانی هم که در مناسبت‌های عزاداری، پای سخنان آنها می‌نشینند، منتقل کنند.

نشست عصر یکشنبه انجمن« احیای ارزش‌ها»، دومین جلسه‌ای بود که با هدف پیشگیری از انتقال ایدز در جامعه، برای مبلغان مذهبی برگزار می‌شد. در جلسه پیشین و هفته گذشته، مدعوین فقط مبلغان زن بودند اما این‌بار، مردان هم به جمع مهمانان اضافه شده بودند که البته واکنش‌های متفاوت‌تری در مقابل مطالبی که در این نشست بیان می‌شد، داشتند. چنانکه برخی از مردان هیات‌دار، در واکنش به هدف برگزاری این نشست، می‌گفتند که آنها افراد سالمی هستند و این نشست‌ها باید برای جوانان و گروه‌های خاص مثل دانش‌آموزان در مدارس و سربازان در پادگان‌ها و دانشجویان در دانشگاه‌ها برگزار شود. آنها همچنین می‌گفتند که با برگزاری یک جلسه دو ساعته، آسیب‌شناسی جامعه امکان پذیر نیست و نیازمند اقدامات زیربنایی هستیم. آنها همچنین می‌گفتند هر کسی را برای کاری ساخته‌اند و مجالس عزاداری صرفا به ذکر مصیبت اختصاص دارد و جای اطلاع‌رسانی درباره ایدز نیست.

ایدز پایان زندگی نیست

یکی از مسوولان انجمن در ابتدای نشست و در توضیح علت توجه به بیماران ایدز خطاب به مبلغان مذهبی گفت: «اگر فردی مبتلا به ایدز شد نباید فکر کند که به پایان زندگی رسیده است. بیمارانی که امروز تحت پوشش انجمن ما هستند، زندگی می‌کنند و به جای فکر کردن به خودکشی یا آسیب رساندن به سایر افراد جامعه، یاد گرفته‌اند که آنها هم یک انسان هستند مانند بقیه. تمام انسان‌ها، در هر شرایطی که باشند دارای فطرت پاک الهی هستند و اگر زندگی روزمره، باعث شده که دچار مشکل شوند، باز هم اشرف مخلوقات هستند و باید از آنها حمایت کنیم که شأن انسانی شان حفظ شود. با حمایت از بیماران ایدز، مانع از بروز آسیب‌های آتی می‌شویم. پس، به یک بیمار ایدز کمک کنیم که بیماری او پیشرفت نکند و یاد بگیریم که او را طرد نکنیم تا مبتلا به آسیب‌های بیشتر نشود.»
یکی دیگر از مسوولان این انجمن هم در توضیح علت انتخاب مبلغان مذهبی برای اطلاع‌رسانی درباره ایدز و به عنوان یکی از مهم‌ترین گروه آموزش‌دهندگان در جامعه عمومی گفت: «نفس شما حق است. شاید اگر من در جمع مردم حرف بزنم، حرف مرا نشنوند اما شما، افرادی هستید که اعتبار و آبرو دارید و ما می‌توانیم از اعتبار و آبروی شما یاری بگیریم. کمی تعصب‌ها را کنار بگذاریم و نگاه‌مان به این بیماری عوض شود. بیماری ایدز محصول آسیب‌های اجتماعی است. بیماران مبتلا به این بیماری، همواره و به هر دلیل مورد انگ و تبعیض قرار می‌گیرند و در این جامعه با آنها مانند مبتلایان جذام برخورد می‌شود.» این مسوول در ادامه صحبت‌های خود از حاضران پرسید: «آیا اجازه می‌دهید فرزندتان در کنار یک دانش‌آموز مبتلا به ایدز بنشیند و درس بخواند؟» یک زن هیات‌دار در پاسخ به این سوال گفت: «من اگر مبتلا به سرماخوردگی باشم، بیشتر به جامعه آسیب می‌رسانم تا آن کودک ایدز.» اما وقتی آن مسوول سوال خود را تکرار کرد، زمزمه‌های برخی پدران هیات‌دار شنیده می‌شد که به آهستگی می‌گفتند «نه. اجازه نمی‌دهیم.»

زنان ایدز، مادران ایدز

«احیای ارزش‌ها» از سه زن مبتلا به اچ‌آی‌وی دعوت کرده بود که در این نشست و برای مدعوین درباره بیماری خود صحبت کنند. سامیه، یکی از مبتلایان ایدز بود که در این نشست و در مقابل مردان هیات‌دار درباره ابتلای خود و ادامه زندگی با ایدز گفت.
«من این بیماری را از شوهرم گرفتم. او هم به دلیل خالکوبی مبتلا شده بود. بعد از فوت همسرم متوجه بیماری‌ام شدم. وقتی به این انجمن مراجعه کردم و بقیه بیماران را دیدم فهمیدم که ایدز، سن و سال نمی‌شناسد. اینجا به من یاد دادند که می‌توانم با ایدز هم، روی پای خودم بایستم. به من خیاطی یاد دادند و امروز از طریق خیاطی امرار معاش می‌کنم. من مادر دو فرزند هستم و بیش از یک سال است که با مردی سالم ازدواج کرده‌ام.»
«آزاده» یکی دیگر از بیماران بود. زنی که او نیز بر اثر ابتلای همسرش مبتلا شده بود.
« شوهرم در بیمارستان بستری بود و به من خبر دادند که نتایج آزمایشش مثبت است و من هم باید آزمایش ایدز بدهم. آزمایش من هم مثبت بود. بعد از فوت همسرم با این انجمن آشنا شدم و امروز خودم به فرهنگسراها و کارگاه‌ها می‌روم و برای مردم درباره ایدز صحبت می‌کنم.»
سومین بیمار هم از اعتیاد تزریقی همسرش گفت و اینکه تزریق مشترک در ایام زندان باعث ابتلای همسرش شده بود.
«همسرم معتاد تزریقی بود و در زندان قزل‌حصار بر اثر تزریق مشترک مبتلا شد. خودش آزمایش داده بود و به من هم گفتند باید آزمایش بدهم. آزمایشم مثبت بود. حالم خیلی بد شد. چرا من ؟ دچار افسردگی شدید شده بودم. من که خلافی نکرده بودم. تا اینکه به این انجمن آمدم و دیدم زنانی هم مانند من اینجا هستند.» جالب اینکه سوالات برخی هیات‌داران و مبلغان مذهبی از این زنان، نشانه بی‌اطلاعی کامل آنها از بیماری ایدز بود. سوالاتی همچون «آیا شوهر جدید شما می‌دانست که شما بیمار هستید؟ آیا پیش از آزمایش هیچ علامتی از بیماری نداشتید؟ آیا ایدز از طریق بزاق دهان هم منتقل می‌شود؟»
چرا روحانیون و مبلغان مذهبی؟
هایده نکته‌دان؛ مدیر گروه سلامت جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران که باید بیماری ایدز را از بعد علمی، پزشکی و اجتماعی مصور می‌کرد علت انتخاب مبلغان مذهبی و اطلاع‌رسانی از طریق آنان را چنین توضیح داد: «ما وقت شما را گرفتیم که بگوییم مشکل امروزمان چیست و شما چه نقشی در کنترل این مشکل دارید و انتظار ما از شما چیست. وزارت بهداشت تاکید دارد که باید از انحصار و تمرکز خارج شویم و هر فردی، در چارچوب اجتماعی خودش، حداقل‌هایی از ایدز بداند و آموزش دهد. اگر می‌خواهیم کشورمان توانمند باشد باید انسان‌های توانمند داشته باشیم. مادران ما مجاز به فرزندآوری هستند اما الزاما تخصص مادر بودن ندارند. شما می‌گویید ما سالم هستیم اما من می‌گویم همه ما بیمار هستیم چون کسی تصور نمی‌کند که ممکن است در اثر حجامت یا نادیده گرفتن اصول بهداشتی در مطب دندانپزشکی یا آرایشگاه هم مبتلا شود. ما همیشه به دانشجویان‌مان می‌گوییم در ارتباط با یک بیمار، همه بیماران را اچ‌آی‌وی مثبت تصور کن و از اچ‌آی‌وی مثبت نترس. ما می‌خواهیم به شما یاد بدهیم که حتی یک جوان پرانرژی متعهد به اصول اخلاقی و اسلامی هم ممکن است کنترل خود را از دست بدهد.» او که در ادامه صحبت‌های خود به معرفی ایدز و خصوصیات این بیماری، گروه‌بندی سنی مبتلایان و الگوهای انتقال بیماری در ایران طی سه دهه اخیر پرداخت، ایدز را یک معضل چند وجهی با ابعاد بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی معرفی کرد و افزود: «شما می‌توانید به ما کمک کنید چون مردم شما را قبول دارند و مورد اعتمادشان هستید. شما با گروه‌های مختلف مردم در ارتباط هستید و برای مردم الگو و قابل احترامید. شما مشاور مردم هستید و در مردم نفوذ دارید اگر شما هم به این آگاهی و باور برسید که بیمار ایدز هم یک انسان است و اگر به مردم یاد بدهید که به بیمار ایدز انگ نزنند و از ایتام ایدز حمایت کنند، مانع از آن خواهید شد که بیماران ایدز به سمت انحطاط برای خود و دیگران بروند. یک بیمار ایدز، به هر دلیل که مبتلا شده، نیازمند امید و هدایت و بازگشت به یک زندگی سالم است. تا زمانی که سکوت کنیم و انکار کنیم و طرد کنیم و انگ بزنیم و تابوها را مجازات الهی بدانیم و بگوییم این بیمار عذاب کارهای خود را پس می‌دهد، بیماری کنترل نمی‌شود.»

زنان همیشه قربانی می‌شوند

در جمع مهمانان نشست روز یکشنبه، تعداد کمی از مبلغان زن هم حضور داشتند چون مبلغان زن، مهمانان اصلی نخستین نشست بودند و آنهایی که در جلسه دوم هم شرکت کرده بودند، صرفا از سر علاقه شخصی بود. و این زنان در مقایسه با آقایان مبلغ، نگاه منعطف‌تر و معتدل‌تری نسبت به قربانیان ایدز داشتند. یکی از این زنان که علاوه بر هیات‌داری، از اعضای گشت‌های ارشاد هم بود در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گفت که در هیات‌های او که زنانی از گروه سنی ٢٥ ساله تا ٥٠ ساله و مادربزرگ و نوه و عروس شرکت می‌کنند، آگاهی درباره ایدز زیاد نیست. این زن که بنا بر علاقه شخصی، در ادامه آموزش‌های حوزوی به کلاس‌های مربیگری بهداشت سپاه هم رفته بود به «اعتماد» گفت: «من در این دوره‌ها متوجه شدم که ایدز چگونه منتقل می‌شود و متوجه شدم که بیشتر خانم‌ها از طریق همسران‌شان مبتلا شده‌اند؛ همسرانی که چارچوب خانواده را رعایت نکرده‌اند. در واقع، ایدز در جامعه ما بیشتر از طریق مردان منتقل شده و این آموزش‌ها باید باشد چون اگر مردها و پسرهای ما بدانند که جان‌شان در خطر است دنبال کارهای خلاف شرع نمی‌روند.» این زن هیات‌دار در تشریح نگاه خود به یک بیمار ایدز گفت: «من فکر می‌کنم که این فرد به دلیل ناآگاهی مبتلا شده. انسان جایزالخطاست. وقتی مرتکب خطا می‌شویم، خدا ما را مورد آزمایش قرار می‌دهد و هر فردی هم یک طور تلنگر می‌خورد. قطعا آن بیمار ایدز هم نمی‌خواسته بیمار شود. اگر مرد یا زنی مرتکب خطا شده حتما در زندگی‌اش دچار مشکل بوده، انتظاراتش برآورده نشده یا مورد احترام قرار نگرفته که به سمت خطا رفته است. هرچند معتقدم که آقایان بیشتر از خانم‌ها خطا می‌کنند چون خانم‌ها با چنگ و دندان زندگی‌شان را حفظ می‌کنند و هر سختی را تحمل می‌کنند اما مردها نه. مردها همیشه حواس‌شان پرت دور و برشان است. این زن‌ها هستند که همیشه می‌سوزند و می‌سازند و تحمل می‌کنند.»