آنچه والدین باید درباره رفلاکس ادراری کودکان بدانند/ درمان دیرهنگام به کلیه ها آسیب می زند

رفلاکس ادراری یک بیماری کاملا بی علامت است و به رغم عوارض بسیار شدید معمولاً علامت بالینی جدی و قابل‌توجه ندارد.

ادرار بعد از تولید در کلیه‌ها، از مسیر لگنچه و حالب جریان پیداکرده و به مثانه ریخته می‌شودحرکت عکس و برگشت ادرار از طریق مثانه به حالب و لگنچه و نهایتاً کلیه را رفلاکس ادراری می‌نامند.

این اتفاق در یک کلیه و یا هردو کلیه می‌تواند رخ دهد  و اگر نارسایی دریچه‌ای درمحل اتصال حالب به مثانه وجود داشته باشد حرکت معکوس ادرار از مثانه به سمت کلیه‌ها اتفاق می‌افتدحرکت رو به بالای باکتری‌ها از مثانه به کلیه‌ها امکان عفونت در کلیه‌ها را افزایش داده و می تواند منجر به آسیب بافت کلیه شود.

دکتر جواد غروبی فوق تخصص جراحی اطفال در گفت و گو با عصر ایران در مورد علائم بیماری رفلاکس اداری و راه های درمان آن در کودکان گفت: رفلاکس ادراری یک بیماری کاملا بی علامت است و به رغم عوارض بسیار شدیدی مانند نارسایی کلیه و فشارخون و... معمولاً علامت بالینی جدی و قابل‌توجه ندارد. مهم‌ترین بیماری همراه با رفلاکس ادراری، عفونت ادراری بوده که در تشخیص زودهنگام آن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

علت رفلاکس ادراری چیست؟دکترغروبی در مورد علت های رفلاکس ادراری در کودکان گفت: علت این بیماری نقص مادرزادی در محل اتصال حالب به مثانه است. البته در بعضی از کودکان علت آن وجود اختلال و بی‌نظمی در تخلیه ادرار است. زمینه ارثی نیز در ایجاد رفلاکس ادراری اهمیت دارد . خواهر و برادر کودک مبتلابه این بیماری باید ازلحاظ ابتلا به رفلاکس ادراری بررسی شود زیرا احتمال درگیر شدن آنها دراین موارد 30 در صد است.

آیا عفونت ادراری با رفلاکس ارتباط دارد؟ این استاد دانشگاه با بیان اینکه رفلاکس ادراری اغلب به دنبال عفونت ادراری کشف می‌شود گفت: عفونت ادراری به عفونت دستگاه کلیه و مجاری ادراری گفته می‌شود که می‌تواند مثانه، کلیه و یا هردو را گرفتار کند به طوریکه مطابق آمار ها 30 در صد از کودکان مبتلابه عفونت ادراری بیماری رفلاکس ادراری هم دارند.

وی در مورد علائم عفونت ادراری نیز گفت: علائم عفونت ادارای شامل تب، درد شکم، درد پهلو، دفع دردناک و مکرر ادرار، ادرار بدبو، سوزش ادرار و مواردی بی‌اختیاری ادراری است. مواردی در شیرخواران کم سن تر علائم عمومی‌تر بوده و شامل استفراغ، اسهال، بهانه‌گیری و عدم وزن گیری است.

رفلاکس ادراری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

این فوق تخصص جراحی اطفال درمورد چگونگی تشخصیص رفلاکس ادراری در کودکان گفت:رفلاکس ادراری قبل از تولد نوزاد و از دوره جنینی قابل‌کشف است و در  اغلب کودکان بین سنین 2 تا 3 سالگی تشخیص داده می‌شوند.

وی ادامه داد: رفلاکس ادراری به‌وسیله گرفتن عکس رادیولوژی به نام VCUG  تشخیص داده می‌شود که گرفتن این عکس حدود 20 دقیقه طول می‌کشد.

رفلاکس ادراری چگونه درجه‌بندی می‌شود؟وی در مورد چگونگی درجه بندی این بیماری گفت: تعیین درجه و میزان رفلاکس ادراری برای برنامه‌ریزی دخالت درمانی، لازم و ضروری است.

رفلاکس ادراری به 5 درجه تقسیم می‌شود

درجه‌یک: برگشت ادرار فقط به حالبدرجه‌دو: برگشت ادرار به حالب و لگنچهدرجه سه: برگشت ادرار به حالب و لگنچه با اتساع خفیفدرجه چهار: برگشت ادرار به حالب و لگنچه با اتساع متوسطدرجه پنج: برگشت ادرار به حالب و لگنچه با اتساع شدید

وی ادامه داد: اخذ شرح‌حال، معاینه فیزیکی، بررسی‌های آزمایشگاهی، رادیولوژیک و اسکن رادیو ایزوتوپ در تعیین میزان خطر و آسیب کلیه نقش به سزایی دارند.

همچنین در کودکان مبتلا به اختلال حرکتی مثانه، توأم با رفلاکس ادراری شانس عفونت افزایش پیداکرده و در نتیجه احتمال آسیب به کلیه‌ها هم بیشتر خواهد بود.

 چگونه رفلاکس درمان می‌شود؟ این جراح عمومی در مورد روش های درمان این بیماری گفت: بیماری رفلاکس اداری با بزرگ‌ تر شدن کودک معمولاً بهبود پیدا می‌کند ولی هدف از درمان طبی در سنین پایین پیشگیری ازعفونت ادراری و آسیب به کلیه است و لذابرای درمان طبی و غیر جراحی از روش هایی مانند تجویز آنتی‌بیوتیک با دوز پیشگیرانه، تشویق کودک برای تخلیه منظم ادرار، پیشگیری از یبوست در کودک و در صورت لزوم استفاده از دارو در بیماران مبتلابه اختلال حرکتی مثانه استفاده شود.

همچنین ویزیت دوره‌ای و بررسی‌های آزمایشگاهی و رادیولوژیک برای تعیین پیشرفت درمان لازم است.

وی در مورد درمان جراحی در این بیماری نیز گفت: درمان جراحی به‌منظور درمان قطعی رفلاکس و برای پیشگیری از آسیب کلیه انجام می‌شود و این درمان می‌تواند به روش باز و یا آندوسکوپیک صورت گیرد.

ویدیو مرتبط :
درمان شب ادراری کودکان در طب سنتی