آیا شعارهای اقتصادی پوپولیستی در جامعه ما جواب می‌دهد؟

حیدر مستخدمین حسینی معتقد است پذیرش سیاست‌های پوپولیستی در میان مردم ما وجود دارد و اگر دولت یازدهم نتواند مشکلاتی مانند بیکاری را تا حدی سامان دهد، خطر ظهور دوباره افرادی با شعارهای پوپولیستی وجود دارد.

او همچنین نسبت به آینده اقتصادی کشور خوش‌بین است و می‌گوید اقتصاد ایران در سال‌های پسابرجام می‌تواند رشد اقتصادی نسبتا مناسبی را تجربه کند اگر...

به گزارش خبرنگار ایسنا، حیدر مستخدمین حسینی هم حضور در مسند معاون رئیس بانک مرکزی را در کارنامه دارد و هم معاون وزیر اقتصاد را. به گفته‌ی خودش زمانی که معاون محمود بهمنی - رئیس پیشین بانک مرکزی - بود، به دلیل گفت‌وگوی رسانه‌ای‌اش که در آن از ورود کشور به کانال رکود خبر داده بود، از دفتر ریاست جمهوری درخواست تغییرش ابلاغ شده و در نهایت از بانک مرکزی خداحافظی کرده است.

او معتقد است در گذشته ظرفیت بهره‌ بردن از اظهارات کارشناسی وجود نداشت وگرنه مسئولان به جای اخراج، راه تعامل پیش می‌گرفتند و از نظر کارشناسانی که شاخص‌ها را بررسی کرده و از روی نشانه‌ها بحران‌های اقتصادی پیش رو را گوشزد می‌کنند، بهره می‌بردند.

حیدر مستخدمین حسینی، این روزها مدیریت معاونت مالی و اقتصادی سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران را به عهده دارد و البته در کنار آن مثل همیشه به انجام فعالیت‌های علمی و اقتصادی‌اش به ویژه در زمینه بورس می‌پردازد.

از این اقتصاددان که دوره‌ی کارشناسی ارشد خود را در دو شاخه اقتصاد در دانشگاه علامه طباطبایی و صنایع در مرکز آموزش صنایع ایران گذرانده و دکترای مدیریت خود را نیز دانشگاه فنی آخن دریافت کرده است، به تازگی دو کتاب شعر با نام‌های «در تنهایی خویش» و «نیلورانه»، چاپ شده است که حکایت از ورود او به عرصه ادبیات است.

در ادامه، مشروح مصاحبه ایسنا را با این اقتصاددان شاعر مسلک، در زمینه‌های تاثیرات خصوصی‌سازی بهداشت و آموزش در کشور، احتمال ظهور افرادی با شعارهای مردم‌ فریبانه در انتخابات سال 1396 به دلایل اقتصادی و آینده اقتصاد ایران در پسا برجام می‌خوانید:

برخی از صاحب‌نظران نسبت به انتخابات سال 1396، نگرانی‌هایی را مطرح‌ می‌کنند. آن‌ها می‌گویند اگر دولت یازدهم تا پایان دوره چهار ساله‌اش نتواند وضعیت اقتصادی را تا حد قابل قبولی بهبود ببخشد، این احتمال وجود دارد که بار دیگر شخصی با شعارهای مردم‌فریبانه بتواند سکان امور اجرایی کشور را به دست بگیرد و مسیر اقتصاد کشور را که تلاش شده در دولت یازدهم در جهت دانش‌بنیان شدن پیش رود، از مسیر خود منحرف کرد و به راهی ببرد، که 12 سال پیش آغاز شده و طی هشت سال تبعات ناخوشایندی را بر کشور تحمیل کرد، به نظر شما چنین احتمالی وجود دارد؟

به هر حال پذیرش سیاست‌های پوپولیستی در بین مردم ما وجود دارد. به این دلیل که مردم ما تا کنون وعده بسیار شنیده‌اند، در نتیجه اغلب به کارکردهای کوتاه مدتی علاقه دارند که نتیجه آن را بتوانند سریع و به صورت عینی ببینند.

آن‌ها این سوال را مطرح می‌کنند که چقدر وعده سر خرمن؟ چون مشکلات اقتصادی آن‌ها اکنون وجود دارد. هزینه‌های درمان و شهریه‌های فرزندانشان را اکنون نمی‌توانند پرداخت کنند. متاسفانه گاهی می‌بینیم که بیماران به داروخانه می‌روند و چون با ارقام عجیب و غریبی رو به رو ‌می شوند چاره‌ای نمی‌بینند جز اینکه از صاحب داروخانه بخواهند از میزان دارویشان کم کند. آن‌ها مطابق با درآمدهایشان می‌توانند دارو بگیرند و چون هنوز به درمان و دارو تسهیلات لازم تعلق نمی‌گیرد، نمی‌توانند برای خود به میزان مورد نیازشان دارو تهیه کنند.

مردم ما خسته شده‌اند از اینکه به آن‌ها وعده آینده شفاف، روشن و... داده شده است، بنابراین بسیاری از مردم بدون توجه به آسیب‌های رفتارهایی مانند پرداخت یارانه‌های نقدی؛ وقتی می‌بینند دولتی می‌آید و به همه یارانه نقدی پرداخت می‌کند و بعد دولت دیگری می‌آید و یارانه‌ها را قطع می‌کند، طبیعتا به به دولتی گرایش پیدا می‌کنند که یارانه توزیع می‌کند و رفتار دولتی که یارانه‌ها را قطع می‌کند ممکن است نارضایتی عمومی را رقم بزند.

اتفاقاتی مانند توافق هسته‌ای به ظاهر با استقبال عمومی روبه‌رو شد، به نظر شما در این مقطع چنین مواردی کمک نمی‌کند به اینکه دولت حاضر از مقبولیت عمومی برای انتخابات بعدی بهره‌مند شده باشد؟

بله مردم از توافقات هسته‌ای خوشحال هستند و امیدوارند حل مشکلات هسته‌ای، بتواند عاملی باشد که بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل شود ولی باید مردم تاثیر این توافقات را در اقتصاد کشور ببینند.

دولت به ویژه برای ایجاد اشتغال باید برنامه‌ریز‌ی کند. این دولت کمتر از یکسال و نیم فرصت دارد که گام‌های مهمی را در جهت حل برخی مشکلات اقتصادی کشور بردارد،‌در غیر این صورت اگر اقداماتی از قبیل قطع یارانه‌ها بدون بهبود وضعیت اشتغال، درآمد و ... مردم همراه باشد، احتمال آمدن یک فرد پوپولیست که بخواهد با شعارهای مردم پسندانه اقبال عمومی را جلب کرد و کشور را با مشکلات متعدد دیگری روبه‌رو کند وجود دارد.

این دولت در برخی موارد مانند ارایه برنامه ششم توسعه، تصمیماتی گرفت که مورد تائید بسیاری از صاحب‌نظران نبود. یکی از این موارد نحوه ارایه برنامه ششم توسعه و بندهای مربوط به این برنامه بود. در برخی موارد دیده شد که برخی بندهای این برنامه مثل طرح ادغام‌ها (که البته در پیش‌نویس لایحه گنجانده شده بود و در نهایت از احکام کلی لایحه برنامه‌ششم حذف شد)، با موجی از مخالفت‌های صاحب‌نظران و حتی اعضای هیئت دولت مواجه شد، چنین رفتارهایی از سوی دولت یازدهم که بنا را بر حرکت در چارچوب اصولی و منطقی گذاشته است چگونه توجیه می‌شود؟

به نظر مشکل اینجاست که به صورت واضحی بین تیم اقتصادی دولت اشتراک فکری وجود ندارد. اگر قرار باشد جهت‌گیری‌های فکری افراد تاثیرگذار هیئت دولت و مشاوران رئیس جمهور و سایر مهره‌های تاثیر گذار در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی را بررسی کنیم می‌بینیم که در این افراد، انواع طیف‌های فکری دیده می‌شود، از اقتصاددانان بازار باز گرفته تا طرفداران اقتصاد متمرکز، اقتصاددانان شبه نهادگرا و...

به همین دلیل است که ما در میان این افراد حرکت منسجم اقتصادی نمی‌بینیم.

در واقع در میان تصمیم‌گیران اقتصادی دولت وحدتی در بینش اقتصادی و تصمیم‌گیری وجود ندارد و همین موضوع منجر به آن شده است که در برخی زمینه‌ها مانند بحث یارانه‌ها، تصمیم‌گیری قطعی گرفته نشود و بی‌نیازان به صورت آرام آرام حذف شوند که این موضوع منجر به اتلاف منابع کشور می‌شود. در نتیجه راهکار چنین وضعیتی این است که سریع تر جهت‌گیری‌ها به هم نزدیک شده یا تغییراتی ایجاد شود که به موجب آن، افرادی با جهت‌گیری‌های شبیه به هم برای موضوعات اقتصادی تصمیم‌ بگیرند.

البته این موضوع فقط مختص به این دولت نیست همواره در کشور ما دولت‌هایی بر سر کار آمده‌اند که در حوزه اقتصادی وحدت نظری نداشته‌اند و تصمیماتشان در یک چارچوب قرار نداشته است.

بسیاری به وضعیت اقتصادی کشور در پسابرجام امیدوارند و معتقدند وضعیت اقتصادی کشور بهبود خواهد یافت، دولت چه اقداماتی می‌تواند بکند که از شرایط جدید حداکثر بهره را ببریم؟

به نظر من یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در زمینه واردات و صادرات خواهد بود. به این ترتیب که دولت بتواند واردات کشور را به ورود سرمایه‌گذاران محدود کند. تحقق سرمایه‌گذاری‌های مشترک عامل موفقیت ما خواهد بود.

اکنون کشور ما حتی برای تولید گندم و ذرت، سطحی از تکنولوژیِ را کم دارد در نتیجه بهتر است به جای واردات کالاهایی مانند همین ذرت یا گندم، اقداماتی کند تا سرمایه‌گذاران به کشور ما بیایند تا سطح کشت کشور را بالاببرند. ولی در این زمینه نیاز به فراهم شدن بسترهایی است که دولت باید سریعا برای آن‌ها اقدام کند.

یکی از آن‌ها روشن شدن تکلیف نرخ ارز است و ارایه شدن مقررات ارزی کشور به سرمایه‌گذاران ، تا زمانی که این موارد تعیین و تکلیف نشوند سرمایه‌گذاران برای ورود به کشور ما تصمیم جدی نمی‌گیرند.

اینکه گفته شود طی شش ماه و ... یکسان‌سازی نرخ ارز صورت می‌گیرد، کافی نیست و نمی‌تواند سرمایه‌گذران را برای ورود به کشور تشویق کند، باید سریع‌تر اقدامات موثری در این زمینه صورت بگیرد.

در نظر بگیرید که دولت نباید به فکر واردات ماشین آلات باشد چون به اندازه کافی کشور از ماشین‌الات و آهن‌آلات پر شده است. کشور تکنولوژی دارد ولی تکنولوژی آن به روز نشده است. در سال هایی که ایران در تحریم بود، سطح تکنولوژی ایران به سطح پایین و میانه نزول کرده است که در دنیای امروز این تکنولوژی ها جایگاهی ندارند. در نتیجه دولت در شرایط جدید باید بیش از هر چیزی به دنبال به روز کردن تکنولوژی مورد استف&

ویدیو مرتبط :
معضل اقتصادی فرهنگی جامعه