«گاهی» و «دونده زمین» از 15 اردیبهشت روی پرده می‌روند

هنر و تجربه/ دو فیلم سینمایی جدید از روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت در گروه هنروتجربه اکران می‌شوند. «دونده زمین» ساخته کمال تبریزی و «گاهی» ساخته محمدرضا رحمانی دو فیلمی هستند که از چهارشنبه به جمع فیلم‌های اکران اردیبهشت هنروتجربه اضافه می‌شوند. «دونده زمین» یک فیلم تجربه‌گرا از کمال تبریزی کارگردان نام‌آشنای سینمای ایران است و در «گاهی» یک کار کارگاهی با حضور بازیگرانی مثل فریبرز عرب‌نیا، مهدی پاکدل، اندیشه فولادوند، آزاده صمدی، عاطفه نوری و ایمان افشاریان.


«گاهی»، یکی شدن بازیگر و فیلم‌بردار
«گاهی» که از زمان شروع پروژه با عنوان اولین فیلم سلفی سینمای ایران مطرح شد، در جشنواره سی‌وچهارم فیلم فجر در بخش هنرو جربه به نمایش درآمد. شروع فیلم گاهی با گفت‌وگویی داخل یک ماشین است. ماشین در شمال به سمت آدرس یک ویلا می‌رود و از گفت‌وگوی داخل ماشین متوجه می‌شویم، فریبرز عرب‌نیا که پیش از این استاد ادبیات دانشگاه بوده‌است، همراه همسرش به مهمانی شاگردان سابقش می‌رود. دو زوج دیگر در ویلا به این زوج اضافه می‌شوند و تمام اتفاقات فیلم با موبایلی ضبط می‌شود که دست استاد است و بعد دست به دست می‌چرخد.
محمدرضا رحمانی کارگردان این کار درباره تجربه فرمی که قصد آزمودنش را داشته‌اند، در گفت‎وگویی که در ایام جشنواره فجر با هنروتجربه داشت گفت:«گاهی در نوع خودش اولین است، ایده‌های بسیار زیادی به فکرمان می‌آمد. حتی به ما گفته می‌شد از یک دوربین ناظر به جای سلفی گرفتن استفاده کنیم تا همه وقایع فیلم را ضبط کند. دوربینی که خودش حکم یک کاراکتر را داشته باشد. می‌توانستیم هم‎چون یک تئاتر، دوربین را بکاریم تا همه صحنه‌ها را روی سه‌پایه بگیرد. خیلی کارها می‌شد انجام داد و ایده‌های مختلف زیادی را تست زدیم تا نتیجه آن را ببینیم. ساده‌تر از این هم می‌شد، اما وقتی کار را شروع کردیم فقط همین روش مد نظرمان بود. تهیه‌کننده‌های زیادی این ریسک را نمی‌پذیرفتند و آخر سر امیر پورکیان با حمایت از ما، جرات کرد و امکان ساخت گاهی را برایمان فراهم کرد.»
یکی از مشکلات فنی ساخت این فیلم تغییر در نور و فوکوس‌ها بوده است. رفت و آمد از فضای داخلی به خارجی نور متفاوتی می‌طلبد. مشکلی که بهگفته کارگردان به این شکل برای رفع آن فکر شده‌است: «اصلی‌ترین مشکل انتخاب دوربین این بود که در فیلم، صحنه‌هایی داریم که بدون کات، از فضاهای داخلی به فضاهای خارجی و بالعکس می‌رویم و باید تداوم نوری در زمان فیلم‌برداری حفظ می‌شد. حتی در زمان گرگ و میش روز که بسیار کار را سخت می‌کند هم فیلم‌برداری داشتیم که بر این اساس بعضی دوربین‌ها یا موبایل‌ها جوابگو نبود. آقای مهرداد مقیمی که نورپرداز گاهی بودند، با خلاقیت خودشان ترکیبی از چند دوربین را برای فیلم‌برداری انتخاب و آماده کردند که فاکتورهای لازم را داشته‎باشد.»
از ابتدای ساخت این فیلم برای اکران آن گروه هنروتجربه را در نظر داشته‌اند. رحمانی در این‎باره می‌گوید:«گروه هنروتجربه یک دلگرمی واقعی بود. برای ساخت گاهی، پیشنهاد همه تهیه‌کننده‌ها هنروتجربه بود. گروهی به راه افتاده که قرار است تا از ایده‌های جدید استقبال کند و خلاقیت فیلم‌سازان را برانگیخته کند. هر کشوری به این موضوع نیاز دارد که یک مرجع حمایت‌گری فرصت تجربه کردن بدهد»
فریبرز عرب‌نیا و اندیشه فولادوند، مهدی پاکدل و آزاده صمدی، ایمان افشاریان و عاطفه نوری زوج‌های این فیلم هستند که در یک کار کارگاهی پشت و جلوی دوربین فیلم گاهی قرار گرفتند.


«دونده زمین» تبریزی سراغ دونده ژاپنی می‌رود
کمال تبریزی فیلمی دارد به نام «فرش باد» که در آن رضا کیانیان و تاکااکی اینوکی بازی می‌کنند. طراحی فرشی به بافندگان اصفهانی سفارش داده می‌شود و مسئول ژاپنی برای نظارت به ایران می‌آید و تفاوت‌های فرهنگی بین ایرانی‌ها و ژاپنی‌ها در فیلم نقشی پررنگ دارد و فیلمی طنزآمیز و البته همدلی برانگیز می‌سازد. «فرش باد» در اوایل دهه هشتاد ساخته شده و در اواخر این دهه کمال تبریزی یک بار دیگر برای فیلم ساختن سراغ ژاپنی‌ها رفته‎است. «دونده زمین» که پیش از این «ماراتن» نام داشت و به خاطر انگلیسی بودن کلمه ماراتن نامش عوض شد، درباره یک دونده ژاپنی است. هازاما کامپه هنرپیشه مشهور ژاپنی نذر کرده که وقتی ۶۰ ساله شد دور دنیا را بدود. او سفر را آغاز می‌کند اما جایی از سفر درمی‌یابد مبتلا به سرطان شده است. اواما سفرش را نیمه‌کاره نمی‌گذارد و با عزم و اراده تصمیمش را عملی می‌کند. کامپه در طول این سفر به به ایران می‌آید و بعد از ۷۵۰ روز دوندگی به ژاپن بازمی‎گردد. کمال تبریزی با بهره از این اتفاق در سال ۱۳۸۹، فیلمی ساخت که حالا شرایط برای نمایش آن هم پیدا شده‌است. «دونده زمین» با تهیه‌کنندگی علیرضا شجاع نوری ساخته شده و موسیقی آن را هم گروه دنگ شو نوشته و اجرا کرده است.
در این فیلم سحر دولتشاهی، خسرو احمدی، ناهید مسلمی، حسین عابدینی، نیکی نصیریان، حنیف شهپرراد، ندا جبرئیلی، زهرا طاهری‌منش و بازیگر ژاپنی هازاما کامپه به ایفای نقش پرداخته‌اند.
تبریزی درباره دلایل نمایش داده نشدن فیلم «دونده زمین» در یادداشتی نوشته است: «دونده زمین اشارات مختلفی دارد که یکی از آن‌ها اشاره به دوران سخت و آشفته ریاست جمهوری احمدی نژاد است! در فضای فیلم همه چیز به هم ریخته و آدم‌ها ساکن و بی‌تحرک‌اند! که نشان از ایستایی و عدم رشد است! درست به همین دلیل و عدم امکان حذف این فضا از فیلم بود که دونده زمین سال‌ها در محاق توقیفی اعلام نشده از سوی تیم شمقدری و دوستان قرار داشت! و حالا بعد از مدت‌ها امکان نمایش آن فراهم آمده است!»

منبع: