ظهور تجربه‌های بِکر در شعر مقاومت افغانستان/تلاش برای رسیدن به فهم مشترک از یک زبان

به‌گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اختتامیه هشتمین جشنواره قند پارسی به همت خانه ادبیات افغانستان، عصر پنجشنبه 20 اسفند با حضور جمعی از اهالی فرهنگ افغانستان، شاعران و داستان نویسان این کشور در  حوزه هنری برگزار شد.

علی عبداللهی از داوران جشنواره در ابتدای این مراسم درباره آثار شعری ارسال شده به دبیرخانه جشنواره، گفت: آنچه در قالب سنتی و آزاد به جشنواره رسید، کامل و بِکر بود و با اینکه برای داوری نام‌ها لحاظ نشده بود، صدای زنانه شعرها و متن‌ها گویای این بود که سرایندگان زن هستند. همچنین تجربه‌های زیستی جنگ و مصیبت و صداهای عمیق و فردیت یافته در شعرها به چشم می‌خورد. 

این داور جشنواره با بیان اینکه شعر افغانستان بسیار عمیق است، افزود: صدای تازه شعر زنان در ادبیات جهان در حال شنیدن و رشد است و این نشانه خوبی است. بیش از 100 سال از آخرین نهضت ترجمه می‌گذرد و تنها ترجمه در شعر فارسی تاثیرگذار نبوده بلکه گوته آلمانی نیز از شعر فارسی تاثیر گرفته است اما در قرن بیستم ما از ادبیات جهان در زمینه ترجمه تأثیر گرفتیم. 

عبداللهی درباره ترجمه ادامه داد: ترجمه خدماتی به ادبیات فارسی داشته و شاعران ما از شعر این شاعران تأثیر گرفتند و ساختار عمودی شعر بیشتر رواج یافته است. روال عمده در شعر فارسی بیت‌محوری است که در شعر معاصر ترجمه روی این مسأله تأثیر گذاشته است. بر اثر ترجمه شعر به سمت عینیت‌گرایی و مسائل روزمره روی آورده است. کارکرد زبان در شعر تنها اطلاع‌رسانی نیست بلکه کارکرد زیبایی‌شناسی نیز دارد و مترجم باید بتواند این زیبایی و لحن ویژه شعری را انتقال دهد. اما در حال حاضر بین ترجمه اشعار مختلف تفاوتی نمی‌بینیم؛ در صورتی که با لحن‌های متفاوت در ادبیات جهان شعر سروده شده  اما این در ترجمه تبدیل به شعر سپید و آزاد می‌شود. در زبان فارسی بسیاری از مترجمان چنین کاری انجام نمی‌دهند و به‌نظر می‌رسد تمام شعرها شبیه یکدیگر هستند.

وی عنوان کرد: اگر نتوانیم وزن را به‌صورت کلاسیک دربیاوریم، راه‌های دیگری برای موزون کردن شعر وجود دارد که این در ترجمه دیده نمی‌شود این تأثیرپذیری نه چندان خوب بر شعر ما تأثیر گذاشته و انبوهی از شعر آزاد بدون فردیت گفته می شود؛ یعنی می‌توانید هر شعری را پس از خواندن به هر کسی نسبت بدهید در صورتی که موسیقی شعری صرفا عروضی نیست بلکه آهنگی دارد که این شعر را از شعر دیگر شاعران جدا می‌کند. به عنوان مثال شعرهای اخوان و شاملو فردیت خاصی دارد که قابل مقایسه با اشعار هم طیفان خود نیستند. 

عبداللهی با گلایه از محیط مجازی در زمینه شعر اظهار کرد: متأسفانه در تلگرام و فیس‌بوک آنقدر شعر می‌بینید که ساختار خاصی ندارد و این موجب دلزدگی مخاطب می‌شود. همه قالب‌های شعری به جای خود محترم هستند و هیچ‌کدام نسبت به یکدیگر فضیلتی ندارند بلکه دیدگاه شاعر در این رابطه اهمیت دارد. طبیعی است که هر پدیده‌ای وارد فرهنگ دیگر شود، دچار سوءتفاهم خواهد شد و آشنایی اندک باعث می‌شود که بسیاری از آثار تقلیدی شود. 

وی در پایان گفت: ترجمه در کنار وسعت دیدی که به شاعران می‌دهد، گاهی می‌تواند مخرب باشد و شاعر علاوه بر پایبند بودن به شعر خود باید نگاهی به بیرون نیز داشته باشد. 

در ادامه این مراسم زاهدی مطلق معاون بنیاد شعر و ادبیات داستانی با بیان اینکه اگر به زبان منهای انسان فکر کنید موضوعیت بحث از بین می‌رود، اظهار داشت: کمتر از دو ماه در خدمت افغانستانی‌ها و شعر ری بودیم و فکر نمی‌کردم دوباره کنار شما عزیزان قرار بگیرم. برای بنیاد ادبیات داستانی همراهی با دوستان افغانستان یک تاکتیک است تا به فهم مشترکی از یک زبان برای گسترش دوستی‌ها برسیم. 

وی درباره استراتژی بنیاد ادبیات داستانی گفت: یکی از کارهای ما همراه کردن افغانستانی‌ها در شعر فجر بود. همچنین محفل کابل و هرات را نیز داشتیم و از سرور مولایی دعوت کردیم که به داوری شعر فارسی بپردازد. در آینده این همکاری و سفر به افغانستان ادامه خواهد داشت.

در ادامه این مراسم شاعرانی چون امان‌الله میرزایی، فرید برزگر، محمد رضایی، سعید محمدی، زهرا جعفری، محمدمهدی احمدی، اسدالله شعبانی و محمد سعیدی و... شعرخوانی داشتند و سهراب سروش نیز داستانی برای مخاطبان خواند. 

در پایان این مراسم از آصف سلطان‌زاده، از داستان نویسان افغانستان، تجلیل شد و جوایزی به برگزیدگان هشتمین جشنواره دوسالانه قند پارسی اهدا شد. 

انتهای پیام/