نقد کتاب/ چگونه با کودک خود رفتار کنیم ؟

کتابستان/ بسیاری از مشکلات رفتاری که در جامعه به چشم می‌خورد ریشه در مشکلات افراد در کوچکترین نهاد جامعه یعنی خانواده دارد. آموزش و تربیت غلط کودکان در این محیط منجر به عدم پیشرفت مطلوب یک جامعه خواهد شد.

والدین به عنوان موثرترین افراد در آینده فرزندانشان، باید توجه داشته باشند که رفتار کودک در واقع بازتاب و آینه‌ای از وجود پدر و مادر و فضای حاکم بر خانواده اوست. بسیاری از مشکلات رفتاری کودکان، تحت تاثیر شیوه‌های نادرست تربیت و رفتار والدین است و والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که اولین الگوی رفتاری فرزندان، رفتار خود آنها است و والدین مانند آینه‌ای هستند که رفتار فرزندان انعکاس رفتار خود آنها می‌باشد.

رفتارهای غلطی مانند تشویق‌های بدون برنامه‌ریزی قبلی، امر و نهی کردن‌های بیش از حد، دستورات نابجا، انتظارات بیش از اندازه و دور از توان کودکان، وجود استرس و افسردگی در خانواده، افراط و تفریط در برخورد با مشکلات رفتاری کودکان، تریت همراه با خشم و عدم کنترل و ... از جمله مواردی هستند که می‌توانند در تربیت صحیح فرزندان اشکال ایجاد کنند و مسبب و زمینه ساز ایجاد رفتارهای نادرست در فرزندانمان گردند.

والدین با شناخت انواع مشکلات رفتاری و ارائه راهکارهای مناسب و شیوه صحیح مواجه شدن با رفتارهای نامناسب فرزندشان، می‌توانند از وقوع مشکلات رفتاری آنها در آینده پیشگیری نمایند.

کتابی که پیش رو دارید یکی از پرخواننده‌ترین کتابهای دکتر سال سیور، روان شناس آمریکایی می‌باشد که به نظر می‌رسد کتاب مفیدی در زمینه تربیت فرزند باشد.

این کتاب تحت عنوان «چگونه با کودک خود رفتار کنیم؟» حاوی ایده‌ها و راه‌حل‌هایی برای تربیت موفق کودک می‌باشد که جواد شافعی مقدم این کتاب را در سیصد و شصت صفحه به زبان فارسی ترجمه و توسط انتشارات سلیس منتشر ساخته است.

کتاب مشتمل بر سی و چهار فصل می‌باشد که در هفت قسمت تنظیم شده است..

در این کتاب که راجع به رفتار والدین است، مطالب به گونه‌ای است که هم برای والدین دارای فرزندان دردسرساز مفید است وهم والدین دارای کودک مطیع و خوش رفتار را کمک می‌کند تا شیوه حفظ رفتارهای خوب را بیاموزند.

نویسنده در این کتاب معتقد است برای اینکه هر پدر و مادری تبدیل به والدین موفق شوند، لازم است سه قول یا وعده را محقق کنند: اولین وعده، وعده سعه صدر برای پذیرش ایده‌های جدید است؛ وعده دوم اینکه صبر و حوصله زیاد داشته باشند؛ و سوم اینکه قول بدهند روش‌های درست فرزند پروری را اجرا کنند. راهبرد مولف کتاب این است که به والدین بیاموزد به جای اینکه به دنبال کنترل کودک باشند، دنبال همکاری کردن با کودک باشند. به عقیده او منظور از تربیت فرزند این است که فرایند تصمیم‌گیری صحیح را به او بیاموزیم و روحیه همکاری را در آنها پرورش دهیم.

از آنجایی که اکثر رفتارهای کودک از طریق تقلید کردن شکل می‌گیرد، مولف تأکید زیادی بر رفتارهای والدین دارد. تشویق، تنبیه، بازخورد مثبت، تمرکز بر رفتارهای خوب، هماهنگی بین والدین و . . . ، موضوعاتی هستند که مولف به طور مفصل شرح می‌دهد و توصیه می‌کند که والدین در رفتارهایشان با کودک خود، این موارد را باید در نظر بگیرند.

یکی از مواردی که نویسنده در این کتاب روی آنها تأکید دارد استفاده از روش تربیتی وقفه (قرار دادن کودک در محیطی مانند اتاق خواب و یا روی یک صندلی برای زمانی معین، به منظور تنبیه و انحراف توجه او) برای اصلاح سوء رفتار کودکان است. او معتقد است این روش، روشی مفید و موثر در تربیت محسوب می‌شود و جایگزین داد و بیداد، فحش دادن، تهدید کردن و کتک زدن می‌باشد.

از آنجایی که نویسنده، این کتاب را در فضای فرهنگی خاص خود یعنی کشور آمریکا نوشته است، در پایان لازم است برای استفاده بهتر خوانندگان محترم، چند نکته را متذکر شویم.

یک نکته اینکه کتاب حاضر به مانند اکثر کتاب‌های ترجمه شده از فرهنگ‌های دیگر حاوی برخی نامها و اصطلاحاتی می‌باشد که چندان متناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی خوانندگان محترم کشور عزیزمان نمی‌باشد. برای نمونه استفاده از نامهای غربی که اکثر آنها برای افراد جامعه ما نامأنوس می‌باشند و بعضاً باعث حواس پرتی افراد می‌شود.

مورد دیگر استفاده از کلماتی مانند کریسمس (ص 45، 23، 147)، قرار عشقی (ص 186)، کلیسا (ص 102، 227، 304، 326)، و کشیش (ص 127)، می‌باشد که این موارد هم متناسب با جو عمومی کشور عزیزمان نیست. بهتر بود مترجم این کلمات را متناسب با فرهنگ خودمان ترجمه می‌کرد، همانطور که در صفحه 323 ایشان به دلیل تفاوت فرهنگی به جای روز یک شنبه، شنبه ترجمه کرده است.

نکته دیگری که شایان ذکر است اینکه به نظر می‌رسد بحث ترویج موسیقی و رقص که چندان متناسب فرهنگ ما نیست، در فرهنگهای غربی جزو موارد لاینفک در زندگی مردم می‌باشد که در این کتاب نیز اشاراتی به آن شده است.( ص 120، 227، 304، 311، 304)