آیا ترانه های ۱۵ ساله بیشتر می شوند؟

ازدواج کودکان/ “مهسا” دختر سیزده ای ساله ای که یک سال قبل ازدواج کرده است، او حالا در میان ترس و اضطراب شدید در زایشگاه بی قرار، درد زایمان را تحمل می کند و منتظر وضع حمل است. “مهسا” به خاطر ترس چندین بار تخت زایشگاه را ترک می کند، بی قراری او باعث شده پرسنل نتوانند او را آماده وضع حمل کنند. مادر جوان او در گوشه ای فقط اشک می ریزد و کاری از دستش برنمی آید. چند ساعت بعد مهسا مادری ۱۳ ساله است با فرزندی در آغوش که از همان آغاز تغذیه و تربیت فرزند بزرگترین مشکلش است.

بچه دار شدن دختر سیزده ساله ، سوژه ای شد تا پیگیری کنیم موارد مشابه وی که در سن زیر ۱۵ سال مسئولیت مادر شدن و تربیت فرزند را عهده دار می شوند، چه وضعیتی دارند. آمار مادران زیر۱۵ سال را در دو سال اخیر در بیمارستان بنت الهدی بجنورد نشان دهنده افزایش تعداد این مادران در ماه های اخیر است.
این افزایش از آبان ۹۳ تا کنون رشد چشم گیری داشته است. تا جایی که در ۶ ماه نخست امسال ۶۳ مورد زایمان مادران زیر ۱۵ سال در این مرکز به وقوع پیوسته است که نسبت به ۱ مورد در ۶ ماهه اول سال گذشته و ۱۲ مورد در سال۹۲ افزایش قابل توجهی داشته است.

هر چند این تعداد نسبت به سایر زائوها که تعدادشان در ماه به چند صد نفر می رسد، پیش پا افتاده است اما از طرفی هم می تواند زمینه ساز یک آسیب اجتماعی باشد. البته پیش از آن باید دید آیا بارداری و زایمان در این سنین که سال هاست جنبه غیرمعمول به خود گرفته است، می تواند به مادر و کودک آسیب جسمی وارد کند؟در این باره از مسئولین بیمارستان بنت الهدی به عنوان تنها زایشگاه تخصصی بجنورد جویا شدیم؛
جعفرزاده مسئول بخش زایمان بیمارستان بنت الهدی در مورد شرایط روحی و جسمی که مادران کم سال با آن مواجهند، گفت: چون این طیف مادران بچه سال اند و تا بحال درد را تجربه نکرده اند بسیار کم تحمل ترند. البته سزارین هم نمی شوند و به صورت طبیعی زایمان می کنند خصوصاً که در این سن عضلات مقاومت زیادی ندارند و زایمان سریعتر انجام می گیرد.
جعفرزاده عنوان کرد: حدود سه ماه است که مرکز شرایط زایمان بی درد را نیز مهیا کرده است که این نوع زایمان برای همین دست افراد تجویز می شود.
وی گفت: عوارض احتمالی بیشتر مربوط به دوران بارداری است که احتمال ابتلا به فشار خون بالا افزایش می یابد اما در حین زایمان مشکل خطرناکی پیدا نمی کنند و شرایط زایمان در سنین مختلف تفاوت چندانی ندارد. در مواردی ممکن است نوزاد دچار نارسایی یا کم وزن باشد.
وی در رابطه با اجرای طرح تحول سلامت گفت: هدف این طرح در این بخش، بیشتر کاهش سزارین می باشد. قبلاً۳۲%بوده حالا تقریباً۲۷%است.
دختران کمتر از ۱۵ سال آمادگی روحی برای مادر شدن را ندارند

تیموری باسابقه ترین مامای بیمارستان با بیان اینکه چنین مواردی در بین برخی اقوام خاص و روستاهایی که اعتقادات خاص و قدیمی خودشان را حفظ کرده اند، وجود دارد، گفت: مهم ترین مشکل مادران کم سال این است که هنوز آمادگی روحی لازم برای مادر شدن را ندارند و همین عدم آمادگی باعث می شود یا خیلی بی قرار باشند و یا بخاطر شرم و ترس شدید، خیلی آرام و منزوی که در هر دو صورت زمان زایمان پرسنل بیمارستان را با مشکل مواجه می کنند چون همکاری لازم را ندارند.
این مامای مجرب گفت: به طور کلی خانمی که در سن مناسب بالای ۱۸ سال باردار می شود به جهت آگاهی و مطالعه، آمادگی لازم را نیز دارد و از آنجایی که خودش مادر شدن را انتخاب می کند از شرایط روحی خوبی برخوردار خواهد بود.
تیموری عوارض ناشی از بارداری و زایمان در سن پایین را نیز پایین می داند و می گوید: از لحاظ مشکلات جسمی مشکل خاصی وجود ندارد مگر اینکه مادر از قبل بیماری یا مشکلی داشته باشد. فقط در مواردی امکان ایجاد مشکلات لگنی وجود دارد که باید درنظر گرفته شود.
رام؛ مسئول و مامای طرح پزشک خانواده روستایی، ضمن تشریح فعالیت ها و وظایف یک ماما در مناطق روستایی عنوان کرد: مشکلاتی که الان متوجه یک مادر است، نسبت به گذشته خیلی کمتر شده است و علت این امر ایجاد بیمارستان های مناسب، امکانات لازم و هزینه های بسیار پایین می باشد.
وی گفت: مامایی که در بخش روستایی فعالیت می کند، تمام امور مراقبتی و آموزشی حتی قبل از بارداری تا بعد از زایمان را مدیریت می کند. به طور کلی همکاران ما تمام سعی خود را برای ارائه خدمات به کار گرفته اند تا جایی که برای مناطق دورافتاده تر مامای تسهیلات زایمانی در نظر گرفته شده است. یعنی در صورت بروز مشکل خود ماما به منزل زائو مراجعه و به او کمک می کند.
با توجه به این صحبت ها، به نظر می رسد از لحاظ پزشکی، بارداری در سنین زیر ۱۵ سال مشکل جدی نیست. اما برای بررسی بیشتر آسیب های احتمالی این قضیه باید از نظرات صاحبان فن بهره برد؛ خصوصاً جامعه شناس که بتواند شرایط محیطی چنین فرزندانی را به همراه تعلیم و تربیت متوجه آنان، تشریح کند و روانشناس که از لحاظ روحی و روانی، شرایط آنان را ارزیابی نماید.
مادران کم سن می توانند برای فرزندان خطر آفرین باشند
اونق مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بجنورد در این راستا گفت: تربیت فرزند فاکتورهای مختلفی دارد اما طبیعتاً وزنه والدین سنگین تر است. کودکان در سنین ۲تا ۵ سالگی شروع به الگوبرداری می کنند و در این مسیر اثرات پیرامونشان را نیز قوی تر دریافت می کنند. حال اگر مادر به عنوان اولین مربی کم سن و سال باشد یا درست تر است که بگوییم ناپخته باشد، این می تواند برای فرزندان حتی خطرآفرین باشد.
وی افزود: چون فرزند در خانواده درست تربیت نشده است، آسیب پذیر خواهد بود و ممکن است برای رفع کمبودهایش به منابع دیگری متوسل شود که خالی از ضرر نیست.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: وجود فرزند مانند ظرفی خالی است که هر چیزی می تواند این ظرف را پر کند. یک سری خصایص هم به صورت طبیعی در انسان وجود دارد اما شکل و فرم گرفتنش به محیط بستگی دارد. این محیط برای کودکان شامل مدرسه، محله، فامیل و جمع دوستان می باشد.
وی گفت: در این محیط ها حتی ممکن است فرد با واکنش های اطرافیان مواجه شود که به نوعی باعث تربیت وی شود اما این دیر کرد در یادگیری تبعات دارد و اغلب باعث سرخوردگی و انزوای شخص می شود. به طور کلی هرچه مطالعه، درک و آگاهی والدین بیشتر باشد فرزند موفق تری تربیت خواهد شد. در وهله نخست نیز درک و شعور و آگاهی مادر ضروری است.
بزرگترین آسیبی که متوجه مادران کم سن و سال و فرزندانشان است جنبه روانشناختی ماجراست که نمی توان از کنار آن به سادگی گذشت.
درصد بزهکاری در فرزندان پدر و مادر کم سن زیادتر است
دکتررضایی روانشناس و مشاور کلینیک راهور تآکید کرد: ممکن است پروسه بارداری و زایمان در هر زنی به صورت طبیعی طی شود و مشکلی وجود نداشته باشد، اما از لحاظ روانشناسی آسیب های زیادی متوجه مادر و فرزندش می شود.
وی گفت: اول اینکه اینان از نظر فکری و روحی آمادگی لازم را ندارند و به پختگی کافی نرسیده اند. مادری که به لحاظ شناختی کامل نشده و سازه های مادرانه ای که باید داشته باشد ندارد یعنی حسی مادری ندارد باعث ایجاد خلل های عاطفی و رفتاری در فرزندش می شود.
رضاییی اظهارکرد: به طور کلی مادری در تربیت و پرورش فرزند موفق است که هم احساس نیاز به فرزند دار شدن پیدا کرده باشد و هم به لحاظ شناختی از وظایف خود چه عاطفی، چه روانی و چه رفتاری آگاهی داشته باشد. این امر نیز جز در موارد استثنایی، در سنین پایین محقق نمی شود.
وی گفت: اینان قادر نیستند انسانی کاملاً عادی را به جامعه تحویل دهند و فرزندانشان دچار خلل های بسیاری خواهند بود و معمولاً با مشکلات رفتاری مواجه می شوند.
به گفته این روانشناس، مادر باید از نظر فکری و روانی بتواند توجه، عشق و محبتش را به فرزندش درست منتقل کند. در شرایطی که خود مادر در ک درستی از محیط و مشکلات ندارد و نمی تواند تدابیر درستی اتخاذ کند، فرزندی که در کنار او می بالد مدام دچار استرس و عدم اعتماد به نفس خواهد بود. همچنین نمی تواند به دیگران نیز اعتماد کند.
دکتر رضایی چنین شخصیت هایی را “اجتنابی-اضطرابی” معرفی کرد و گفت: آسیب های مذکور تنها متوجه فرد نیست و ممکن است در جامعه نیز ایجاد مشکل کند چون درصد بزهکاری این کودکان بیشتر است.
وی گفت: به صورت کلی ازدواج در سن کم متوجه خانواده هایی است که از لحاظ فرهنگی، اقتصادی و یا روانی در سطح پایین تری قرار دارند بنابراین ممکن است پسر یا دختر خانواده برای فرار از این محیط و تنش های موجود در آن تن به ازدواج دهد که ما حتی در سنین زیر۱۸ سال نیز توصیه نمی کنیم اما سعی کنند تا حد امکان دیرتر بچه دار شوند تا لااقل فرزندشان بتواند در فضای طبیعی تری رشد کند.
آمار بالای مرگ و میر مادران زیر ۱۵ سال
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی خطر مرگ در دختران زیر ۱۵ سال هنگام زایمان ۵ برابر بعد از ۱۵ تا ۱۹ سال و ۲ برابر زنانی است که بعد از ۲۰ سالگی زایمان می کنند، است از طرف دیگر مرگ و میر نوزاد و عوارض دوران بارداری هم در این سنین بیشتر است؛ به عنوان مثال خطر تولد نوزادان مبتلا به محدودیت رشد، احتمال زایمان زودرس و مرگ و میر نوزادان هم در این گروه سنی بیشتر است. نوزادان متولد شده با محدودیت رشد یعنی کم وزن و نوزادانی که به صورت زودرس متولد می شوند، هم در معرض خطر مرگ و میر بالاتری قرار دارند و هم خطر عوارض جسمی و جنسی در آن ها بیشتر است و باید بدانید که بسیاری از این عوارض ماندگار هستند و هزینه های مادی، جسمی و روحی زیادی را به فرد و جامعه تحمیل می کنند.
حتی در آمارهای سازمان بهداشت جهانی هم افزایش در مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال مادران جوان دیده شده است. در یک تحقیق علمی که در ۲۰کشور مختلف جهان به عمل آمده، این میزان ۲۸درصد افزایش دارد و احتمال مرگ کودکان زیر یک سال که مادران شان زیر ۱۸ سال سن دارند، ۶۰درصد بیشتر از مادران بالای ۱۹ سال است. متاسفانه آمار سقط جنین نیز در این افراد افزایش پیدا کرده است و طبیعتا انجام چنین سقط هایی غالبا در شرایط غیربهداشتی انجام می شود که می تواند هم باعث مرگ و هم موجب ایجاد عوارض ماندگار در رحم شود؛ این آزردگی ها می تواند همیشه مادر را از لحاظ فیزیکی و روحی رنج دهد.



منبع: