سنت‌هایی که با نوروز سبز می‌شود/فصل سفره‌های رنگین کریمان

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، اسما محمودی: استان کرمان به دلیل دارا بودن تمدن کهن و غنای فرهنگی دارای آب و رسومی خاص در همه مناسبت‌هاست که دراین‌بین عید باستانی نوروز نیز با سبک و سیاقی خاص در این دیار گرامی داشته می‌شود.

آداب‌ورسومی که برخی از آن‌ها در اثر گذر زمان رنگ‌باخته و برخی دیگر همچنان پابرجا بوده و موردتوجه ساکنین این دیار است. مردم دیار کریمان با خانه‌تکانی منازل خود و کاشت سبزه و پخت سمنو و کماچ و انواع شیرینی‌های محلی به استقبال بهار می‌روند.

کرمانی‌ها معتقدند که اگر منازل خود را در آستانه عید سروسامان نداده و بدون انجام اقدامات لازم وارد سال جدید شوند آن سال برای آن‌ها خوش‌یمن نخواهد بود و به شکل نامطلوبی خواهد گذشت.

اما خانه‌تکانی کریمان تنها به منازل بسنده نکرده و ساکنین این دیار با آمدن عید باستانی نوروز کینه از دل‌ها برچیده و در این ایام به دیدن افرادی که کدورتی از آن‌ها به دل داشته می‌روند و رنگی نو به روابط خود می‌دهند.

خرید لباس‌های جدید برای اعضاء خانواده نیز از دیگر رسومی است که از گذشته تاکنون در این دیار مرسوم بوده و خانواده‌هایی که از سطح مالی چندانی برخوردار نیستند هم سعی می‌کنند که با خرید حتی یک‌تکه لباس برای فرزندانشان خوش‌یمنی را برای خانواده به ارمغان بیاورند.

اما یکی از دیگر از رسومات مردم استان کرمان که همواره پررنگ بوده و به چشم می‌خورد کمک به خانواده‌های نیازمند برای تأمین مایحتاج شب عید آن‌هاست.

استقبال بهارانه کریمان از نوروز

در آستانه عید از خانه‌های مردم این دیار بوی ناب پخت سمنو به مشام می‌رسد و هرکدام از کدبانوهای ایرانی با خیس نمودن گندم به مدت چند روز؛ از جوانه آن برای تهیه کماچ سهن و سمنو استفاده می‌کنند و معتقدند این کار برای زندگی‌ها آن‌ها سبزی و برکت به همراه می‌آورد.

مردم استان کرمان نیز همانند سایر هموطنان برای استقبال از بهار سفره هفت‌سین پهن کرده و با خواندن قرآن از این مهمان گرامی استقبال می‌کنند؛ کریمان معتقدند که در لحظه سال‌تحویل تخم‌مرغ‌های رنگی روی آیینه تکان می‌خورد و تمام آب‌های جاری در این لحظه می‌ایستد که به آن «خواب آب» گفته می‌شود.

پخت آش برای سفره هفت‌سین یکی دیگر از رسومات کرمانی‌هاست و بانوان کرمانی در لحظه سال‌تحویل رشته آش را درون آن ریخته و معتقدند با این کار سررشته زندگی تا آخر سال جدید به دستشان خواهد بود. همچین درگذشته مردم استان کرمان دعای لحظه سال‌تحویل را با گلاب و زعفران بر روی یک‌کاسه نوشته و سپس از آن شربت درست می‌کرده و می‌نوشیدند.

در برخی مناطق نیز کرمانی‌ها قبل از سال‌تحویل تکه‌ای سبزه به در منزل خود آویزان می‌کردند و معتقد بودند که این کار برای آن‌ها خوش‌یمن خواهد بود.

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال و اولین ساعات بعد از سال‌تحویل نیز از دیگر سنت‌هایی است که در استان کرمان همچنان ادامه داشته و کرمانی‌ها با حضور بر آرامگاه عزیزانشان یاد و خاطره آن‌ها را گرامی می‌دارند.

مردم استان کرمان بعد از لحظه تحویل سال به دیدار خانواده‌های عزادار رفته و سعی می‌کنند که در شادی خود غم آن‌ها را فراموش نکرده و با این اقدام تسلی خاطری برای این خانواده‌ها باشند؛ ضمن اینکه اگر بیش از چهل روز از عزاداری آن خانواده گذشته باشد با هدیه دادن لباس‌های رنگی به آن‌ها؛ رخت عزا را از تن آن‌ها درمی‌آورند.

مردم استان کرمان معتقد بودند که ۱۳ فروردین نحس بوده و برای دوری از این نحسی به دامن طبیعت پناه می‌بردند. همچنین کرمانی‌ها با گره زدن سبزه در این روز آرزوهای خود را در دل بیان می‌کردند و معتقد بودند که با گره زدن سبزه‌ها آرزوی آن‌ها برآورده خواهد شد.

«سی‍زده ب‍ه در ۱۴ ب‍ه ت‍و از ای‍ن کت‍و ب‍ه اون کت‍و درد و بلام ت‍وی کت‍و» ازجمله شعرهایی است که کرمانی‌ها هنگام گره زدن سبزه می‌خواندند و کتو در اصلاح محلی کرمان به معنای سوراخ است.

طعم خوش غذاهای اصیل کرمانی زیر دندان گردشگران

بی‌شک یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری هر خطه در کنار آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی؛ غذاهای محلی هر دیار است که کرمان در این زمینه نیز یدی طولانی داشته و همواره بوی خوش غذاهای اصیل کرمانی از آشپزخانه کدبانوهای هنرمند این سرزمین به مشام می‌رسد. قاتوق عدس، آب روغنو، آبگرمو، قاتوق ریحان، قاتوق بابونه، آش گندم شیر و اوماچو ازجمله این غذاها هستند.

بزقرمه یکی از غذاهای لذیذ استان کرمان است که گردشگران این دیار حتماً آن را در لیست غذاهای انتخابی خود قرار داده و از طعم دلپذیر آن لذت می‌برند. این غذا یکی از غذاهای محلی کرمان است که به دلیل دارا بودن نخود، کشک و گوشت سرشار از پروتئین است.

کشک کدو از دیگر غذاهای اصیل استان کرمان و منبع پروتئین، آهن، کلسیم و روی است. برای تهیه این غذا کدوها را خرد و سرخ می‌کنند پیازداغ، سیرداغ و گوجه‌فرنگی خردشده را آن به‌اضافه کرده و روی حرارت ملایم قرار داده و به آن کشک اضافه می‌کنند و کدوهای خردشده و گوجه‌فرنگی را کاملاً مخلوط می‌کنند و روی آن را با پیازداغ، سیرداغ، پودر گردو، نعناع داغ و کشک تزیین می‌کنند.

آش شولی یا اوماچوی کرمانی از دیگر غذاهایی است که توصیه می‌شود طعم آن را گردشگرانی که در این خطه حضور پیدا می‌کنند امتحان کنند. کرمانی‌ها این آش را با عدس، چغندر، اسفناج، طبخ کرده و به آن آرد اضافه می‌کنند و درنهایت با پیاز و نعناع داغ تزئین می‌کنند.

شیرینی‌های سنتی و سوغاتی‌های رنگارنگ دیار کریمان

علاوه بر این‌ها کرمان شیرینی‌های سنتی بسیار لذیذی ازجمله کماچ و کلمپه دارد که در کنار طعم بسیار مطلوب ازنظر سلامت نیز بسیار مفید بوده و از سوغاتی‌های این دیار محسوب می‌شوند. کلمپه با خرما، آرد و کمی روغن و گردو و گیاهان معطر و کماچ سهن نیز از جوانه گندم، خرما، مغز گردو، ادویه‌های مخصوص و کمی روغن تهیه می‌شود.

 زیره کرمان شهرتی فراگیر دارد و همگان با آن آشنا هستند. قوتو نیز ازجمله سوغاتی‌های این دیار است که بسیار مقوی بوده و از آسیاب گیاهان مفیدی مثل شاهدانه، خرفه، کنف، بذر کتان و موردانه تهیه می‌شود و مردم استان کرمان در مناسبت‌های مختلف از این خوراکی لذیذ استفاده می‌کنند. قاووت که در اصطلاح محلی به آن قوتو گفته می‌شود دارای انواع مختلفی است که قوتوی مغزپسته، قوتوی نارگیلی، کنجدی، خشخاشی و قوتوی قهوه از آن جمله هستند.

این معجون کرمانی سرشار از اسید چرب امگا سه و شش، آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، ویتامین‌های B،D،E و املاح معدنی آهن، کلسیم، فسفر و روی بوده و طبیعت آن گرم و آرام‌بخش است.

همچنین پسته، خرما و مرکبات از دیگر سوغاتی‌های مشهور این دیار به شمار می‌رود و ۱۲ درصد نخلستان‌های خرمای کشور در کرمان قرار دارد که به دلیل مرغوبیت به سایر کشورهای جهان صادر می‌شود.

بازار گرم قالی و پته کرمان

اما سرآمد همه سوغاتی‌های این دیار قالی کرمان است که از شهرتی دیرینه در جهان برخوردار بوده و طرفداران آن تنها به ایران منحصر نمی‌شود و این هنر مردم دیار کریمان در سراسر جهان خریدار داشته و بازار خوبی در اروپا و آمریکا دارد.

هنر مردم استان کرمان در پته‌دوزی نیز شهره بوده و در هر خانه کرمانی تابلویی از این هنر اصیل به چشم می‌خورد؛ پته از دوخت ریس های پشمی رنگین روی شال زمینه در طرح‌های زیبایی چون بوته، سرو و ترنج پدید می‌آید. از پته به‌عنوان رومیزی، تابلو، کیف و... استفاده می‌شود.

ویدیو مرتبط :
عید نوروز و سفره هفت سین