جوان نوشت: ریشه مواضع متناقض دولتمردان از نتایج برجام چیست؟

روزنامه جوان/ متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

دکتر روحانی روز گذشته در نخستین سفر استانی خود در سال 95 به زادگاهش، طی سخنانی در اجتماع مردم سمنان برجام را یک افتخار سیاسی و حقوقی برای ملت ایران عنوان کرد و لغو شش قطعنامه شورای امنیت و ۱۲ قطعنامه شورای حکام و همچنین گشایش مبادلات بانکی را از دستاوردهای این افتخار! دانست.
رئیس‌جمهور البته طبق معمول گریزی هم به منتقدان زد و با بیان اینکه انتقاد از دولت اشکال ندارد، نقد به دولت گاهی لازم است، آشوب و هرج و مرج رسانه‌ای را ملت نمی‌پسندد، اما در عین حال تصریح کرد: اگر کسی بر برجام نقدی داشت، مال زمانی بود که هنوز تصویب نشده بود. امروز زمان اجراست، امروز دیگر زمان برخی از نقدها و بیان‌ها نیست.
اما امروز واقعیت عینی و عملی برجام و نتایج حاصل از آن تلخ‌تر از آن است که بتوان با ارائه آمار و ارقام آن را ترمیم کرد. رئیس‌جمهور می‌گوید: امروز تنها سه ماه از برجام گذشته، برخی‌ فکر می‌کنند ۳۰ سال از برجام گذشته است و شما ببینید در مدت این سه ماه چه گشایش‌های فراوانی به وجود آمده و ایجاد شده است. حال آنکه صدای اعتراض به بدعهدی امریکا نه از سوی منتقدان که بیش از هرکسی از سوی مسئولان ارشد دولتی بلند شده است، آن هم نه کسانی چون صالحی که به‌رغم اطلاع کافی از کم و کیف برجام، از اظهارنظر در این حوزه منع شده است، بلکه رئیس کل بانک مرکزی به عنوان بالاترین مقام مالی و پولی کشور و همچنین دکتر ظریف، مسئول دستگاه دیپلماسی زبان به بدعهدی دولت امریکا و بی‌نتیجه بودن برجام گشوده‌اند.
ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در نسشت‌های صندوق بین‌المللی پول و صندوق جهانی به نیویورک رفته بود، در حاشیه این نشست در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفته توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به برجام، تاکنون «تقریباً هیچ» دستاورد اقتصادی برای تهران در برنداشته است. دکتر ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم دو روز پیش در آستانه سفر به واشنگتن، در گفت‌وگو با رسانه‌های اروپایی گفت: ایران 30 ماه مذاکره نکرده که حالا یک سند توخالی دستش باشد.
اشاره دکتر ظریف به این واقعیت است که برجام تاکنون هیچ دستاوردی نداشته و عملاً به یک کاغذ پاره توخالی و بی‌خاصیت تبدیل شده است؛ همان سندی که رئیس‌جمهور از آن به عنوان افتخار سیاسی و حقوقی یاد می‌کند که البته به تعبیر ایشان گشایش‌های فراوانی برای ملت ایران در همین زمان کوتاه سه ماهه داشته است!
اگر تا دیروز کسانی چون دکتر صالحی از اظهارنظر درباره برجام منع می‌شدند، آیا اکنون می‌توان به مقام‌های ارشد مرتبط با اجرای برجام چون دکتر ظریف و سیف هم گفت این اظهارنظرها در حوزه تخصص و اختیارات شما نیست؟ بالاخره کدام ادعا را باید پذیرفت؟ گشایش‌های فراوان یا دستاوردهای تقریباً هیچ و سندی بی‌خاصیت‌ و توخالی؟
رئیس‌جمهور تاکنون به صورت صریح به مدیران ارشد خود در این زمینه پاسخی نداده است، اما جهانگیری معاون اول وی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات سیف مبنی بر بی‌نتیجه بودن برجام گفته: رئیس بانک مرکزی خود باید پاسخگوی این سؤال باشد اما ایران همان طور که با قدرت پای میز مذاکره رفت با همان قدرت نیز برجام را اجرا می‌کند. او نیز مانند رئیس‌جمهور با بیان اینکه دستاورد برجام تاکنون بسیار و در بخش‌های مختلف بوده است، گفته: مهم‌ترین دستاورد تعامل وسیع در فضای بین‌المللی است و سفرهای مکرر سران کشورهای خارجی حاکی از این تعامل است.
مطالعه چرایی مواضع رئیس‌جمهور و برخی دولتمردان که نمی‌پذیرند کوچک‌ترین نقدی به برجام وارد شود؛ بدون اینکه توجه کنند این سند افتخار! در عمل چگونه اجرایی شده و دستاوردهای آن برای کشور چه بوده است، مخاطب را به این نتیجه می‌رساند که وقتی نگاهی ریشه حل همه مشکلات کشور را در نگاه بیرون جست‌وجو می‌کند و رفع معضلات عالم را به زلف برجام پیوند می‌دهد، طبیعی است در مقابل بدعهدی طرف مقابل رفتار تساهل و تسامح را برگزینند و همچنان امیدوار به مشوق‌های قطره‌چکانی دشمن باشند.

مقدس‌نمایی‌ برجام چاره کار نیست
در همین زمینه یک کارشناس مسائل امریکا با انتقاد از اینکه گفته شده برجام به مانند خورشید تابان است عنوان کرد: این مقدس‌نمایی‌ها در مورد این توافق درست نیست.
فؤاد ایزدی در یک برنامه رادیویی با اشاره به اجرا نشدن تعهدات امریکایی‌ها در برجام و نحوه واکنش ایران در مورد این موضوع گفت: دوستان در دولت باید در مورد واقعیت‌های برجام با مردم به صورت شفاف و روشن برخورد کنند. وی با اشاره به برخی اصطلاحاتی که در مورد برجام از سوی حامیان این توافق مطرح می‌شود، افزود: گفته شده این توافق به مانند خورشید تابان است، این مقدس‌نمایی‌ها در مورد این توافق درست نیست. برجام به مانند توافقات دیگر مشکل دارد و اگر این قداست‌نمایی‌ها ادامه پیدا کند، ممکن است در ادامه در مردم انتظاراتی ایجاد شود که امکان برآورده شدن آن وجود ندارد. ایزدی با بیان اینکه در موارد متعددی طرف مقابل از جمله امریکایی‌ها برجام را نقض کرده‌اند، ادامه داد: وزارت امور خارجه موظف است به صورت جدی به این نقض‌ها و بدعهدی‌ها اعتراض کند و سکوت چاره کار نیست. این کارشناس مسائل امریکا با اشاره به متن گزارش سه‌ماهه وزارت امور خارجه به مجلس در مورد اجرای برجام گفت: لازم بود که در این گزارش نیز این بدعهدی‌ها به صراحت بیان می‌شد ولی این سکوت‌ها و اعتراض نکردن‌ها ممکن است در آینده باعث سوءاستفاده طرف مقابل شود. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه در عرصه بین‌المللی زمانی که یک پروژه به پیش می‌رود سه تیم درگیر می‌شوند، تیم اول پروژه را طراحی می‌کند، تیم دوم اجرا می‌کند و تیم سوم آن را ارزیابی می‌کند، تصریح کرد: در مورد برجام، امریکایی‌ها این کار را انجام دادند و اکنون می‌بینیم کسانی که مسئول اجرای برجام هستند همان کسانی نیستند که در جریان ایجاد مذاکرات نقش داشتند.
ایزدی با اعتقاد بر اینکه باید در تیم اجرایی برجام در کشور نیز تغییراتی ایجاد شود، افزود: شما می‌بینید آقای سیف، رئیس بانک مرکزی در واشنگتن به راحتی در مورد بدعهدی امریکایی‌ها در برجام صحبت می‌کند و یکی از علت‌های این موضوع این است که خود وی شخصاً درگیر مذاکرات نبوده است، پس بنابراین می‌تواند به راحتی در مورد این توافق صحبت و اظهارنظر کند. وی در بخش پایانی صحبت‌های خود افزود: امریکایی‌ها به طور معمول در جریان توافقات امتیاز زیادی می‌گیرند و امتیاز کمی می‌دهند، چنان‌که در عمل آن امتیاز کم را نیز محقق نمی‌کنند.

دولتمردان باید پاسخگوی بدعهدی طرف غربی باشند
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به اظهارات اخیر ولی‌الله سیف درباره بی‌تأثیر بودن برجام در لغو تحریم‌های بانکی گفت: منتقدان از ابتدای اجرایی شدن برجام در مجلس و تریبون‌های مختلف تذکراتی را درباره بدعهدی طرف مقابل به دولتمردان داده بودند. وی با تأکید بر اینکه بارها در کمیسیون ویژه برجام که برای بررسی آن تشکیل شده بود وکلای ملت به اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای یادآور شده بودند که غربی‌ها به ویژه امریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند، تصریح کرد: آنها خوشبینانه به موضوع نگاه می‌کردند و می‌گفتند می‌توان این بار به آنها اطمینان کرد، اما با مباحث اخیری که از سوی دولتمردان درباره مشکلات برطرف نشده در اجرای برجام مطرح شده، مشخص شد غربی‌ها همچنان قابل اعتماد نیستند.
نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس نهم با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران تعهداتی که در مذاکرات پذیرفته را اجرایی کرده، اما اتفاق چندانی از سوی طرف غربی نیفتاده است، ادامه داد: بانک‌های خارجی از ترس اینکه امریکا آنها را مورد مجازات یا تنبیه قرار دهد با بانک‌های ایرانی همکاری نمی‌کنند که این امر مشکلاتی را برای بخش خصوصی ایجاد کرده است. وی با بیان اینکه دولتمردان باید پاسخگوی بدعهدی‌های طرف غربی باشند، گفت: برخی دولتمردان با بیان مباحثی سعی دارند بگویند ما هشدارهایی داده‌ایم، اما برخی دولتی‌ها همچنان بر موضع قبلی خود پافشاری می‌کنند و به بدعهدی طرف غربی اذعان نمی‌کنند. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه دولتمردان باید پاسخگوی افکار عمومی باشند، گفت: دولت یازدهم تمامی اختیارات لازم در مذاکرات هسته‌ای و اجرای برجام را داشت که در همین راستا دولت باید با گذشت سه ماه از اجرای برجام به سؤالاتی که در ذهن افکار عمومی در همین راستا وجود دارد، پاسخ دهد.

ویدیو مرتبط :
اظهارنظرهای متناقض دولت دونالد ترامپ در خصوص برجام