کودک/ خطر مننژيت براي شيرخواران

مجله پزشکي دکتر سلام/ مراقب باشيد فرزندتان در ساعات اوليه پس از تولد در معرض خطر ابتلا به مننژيت قرار دارد و مي تواند براي آنان بسيار مرگبار باشد در صورت عدم رسيدگي والدين به آنان مي تواند بسيار خطرساز باشد
نوزادي در 24 ساعت ابتداي تولد، دچار تب شديد و مشکلات تنفسي مي‌شود. بالا رفتن و پايين آمدن غيرطبيعي دماي بدن نوزاد به همراه بي‌اشتهايي و بي‌حالي غيرعادي در وي، والدين را به‌شدت نگران مي‌کند.
اين نگراني بي‌دليل هم نيست چراکه اين کودک مبتلا به مننژيت شده است؛ بيماري‌اي که با وجود شباهت به آنفلوآنزا و عفونت شديد تنفسي در صورت رسيدگي دير هنگام بسيار خطرناک و حتي مرگبار است. بيماري مننژيت منجر به التهاب پرده مغزي مي‌شود و نوع باکتريايي آن برخلاف نوع ويروسي بسيار خطرناک است.
دکتر ساسان ساکت، فوق‌تخصص مغز و اعصاب کودکان با اشاره به اين که مننژيت علت اصلي چهار درصد مرگ نوزادان است و از شش ماهگي تا پنج سالگي شيوع بيشتري دارد، به جام‌جم مي‌گويد: تب و سردرد در بيماري‌هاي مختلفي ديده مي‌شود که يکي از آنها آنفلوآنزاست. با وجود اين، همراهي تب، سردرد، استفراغ و سفتي گردن که از نشانه‌هاي مننژيت است به ندرت در بيماري‌هاي خوش خيم ديده مي‌شود و نيازمند توجه ويژه و مراجعه فوري به پزشک است.
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي مي‌افزايد: مراجعه هر چه سريع‌تر و بدون فوت وقت به پزشک، تنها اقدام اصلي والدين در چنين شرايطي محسوب مي‌شود، چراکه استفاده خودسرانه از داروهاي مسکن و تب‌بر ممکن است تشخيص و درمان را با تأخير مواجه کند و در مننژيت باکتريايي عوارض مرگبار دارد. اين بيماري‌ها به‌خصوص در هفته‌ها و ماه‌هاي اول تولد، اثري نامطلوب بر کودک دارد و اگر با تب شديد همراه باشد و منجر به حالت اغما شود، احتمال تاثير بر رشد هوشي کودک و در نتيجه عقب‌ماندگي ذهني بيشتر مي‌شود. مننژيت ازجمله بيماري‌هايي است که اگر در دوران خردسالي به زودي و به موقع تشخيص داده و درمان نشود،‌ موجب اختلالات مغز و سلسله اعصاب و بروز عقب‌ماندگي ذهني مي‌گردد.

آلوده شدن به عفونت‌هاي ويروسي و ميکروبي
عمده‌ترين دلايل ابتلا به مننژيت، آلوده شدن به عفونت باکتريايي، ويروسي و با احتمال کمتر، عفونت قارچي است.
دکتر ساکت با بيان اين مطالب مي‌افزايد: از علل غيرويروسي و غيرشايع مننژيت غيرچرکي نيز مي‌توان به داروهايي چون بروفن و IVIG (ايمونوگلبولين وريدي) و نيز بيماري‌هاي کاوازاکي، لوسمي، لوپوس (بيماري‌هاي خودايمني) و ميگرن اشاره کرد.

عفونت دوران بارداري، عامل اصلي خطر
خيلي از والدين تصور مي‌کنند، نوزاد تازه به دنيا آمده آنها از طريق عفونت بيمارستاني مننژيت گرفته در حالي که عمده‌ترين عامل خطر ابتلا به مننژيت باکتريايي در نوزادان، عفونت مادري است. به همين دليل، اين متخصص تاکيد مي‌کند: درمان سريع عفونت مادران باردار (ازجمله تبخال تناسلي، سيفليس، سرخجه و عفونت خوني) از مهم‌ترين اقدامات پيشگيرانه در برابر مننژيت است.

دکتر ساکت:
استفاده خودسرانه از داروهاي مسکن و تب‌بر ممکن است تشخيص و درمان مننژيت را با تأخير مواجه کند
وي مي‌افزايد: عامل ايجاد مننژيت عفوني نوزادان در رحم مادر و در دوران جنيني منتقل مي‌شود يا پس از زايمان و تولد کودک کسب مي‌شود. البته تغذيه نشدن با شير مادر و انجام ندادن واکسيناسيون در نوزادان و کودکان سالم نيز مي‌تواند از علل ابتلا به مننژيت باشد. گرچه تولد نوزاد نارس، نقص سيستم ايمني و ضربه به سر نيز مي‌تواند از علل ديگر ابتلا به مننژيت باشد.

وقتي عوارض مننژيت به جا مي‌ماند
مننژيت به‌خصوص در هفته‌ها و ماه‌هاي اول تولد، اثري نامطلوب بر کودک دارد و اگر با تب شديد همراه باشد و منجر به حالت اغما شود، احتمال تاثير بر مغز و رشد هوشي کودک بيشتر مي‌شود. ‌ به ويژه در چنين شرايطي احتمال بروز عقب‌ماندگي ذهني در کودک نيز وجود دارد.
توجه داشته باشيد، حدود 10 درصد مبتلايان به مننژيت مي‌ميرند و در صورت رسيدگي دير هنگام و وارد شدن آسيب مغزي به کودک يا نوزاد، احتمال بروز مشکل شنوايي و حرکتي نيز وجود دارد.

درمان آنتي‌بيوتيکي بايد به سرعت آغاز شود
بي‌شک شروع علائم ناگهاني مننژيت در نوزاد يا کودک با تب، سردرد، سفتي گردن ـ که البته در نوزادان ديده نمي‌شود ـ و بي‌قراري و ناخوشي حاد است که معمولا کمتر از يک هفته طول مي‌کشد. البته بي‌حالي و سردرد کودک ممکن است چندين هفته به طول انجامد.
اين متخصص مغز و اعصاب کودکان مي‌گويد: تنها راه تشخيص قطعي بيماري، گرفتن مايع مغزي ـ نخاعي است. بي‌شک براي هر کودک با تظاهرات باليني مننژيت غيرچرکي تا وقتي نتيجه کشت مايع مغزي‌ـ نخاعي از نظر باکتري منفي اعلام شود، بايد از درمان آنتي‌بيوتيکي استفاده کرد.
دکتر ساکت با تاکيد بر ضرورت تداوم درمان آنتي بيوتيکي طي 10 روز تا سه هفته در صورت تائيد بيماري از نوع باکتريايي مي‌افزايد: درباره ساير مننژيت‌هاي غيرچرکي، درمان شامل استراحت در بستر و محيط آرام و استفاده از ضددرد خفيف مي‌شود. درمان پيشگيرانه با داروهاي خاص در موارد ابتلاي کودک به مننژيت باکتريايي نيز معطوف به افراد خانواده کودک و افرادي مي‌شود که در تماس نزديک با کودک هستند. البته اين ملاحظات درماني شامل پرسنل درماني مراقب کودک نيز مي‌شود.