جهان اسلام و حلقه مفقوده وحدت

«حسن روحانی» رییس جمهوری ششم دی ماه 1394 در کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی گفت:امروز 84 درصد خشونت، ترور و آدم کشی در جهان، متاسفانه در دنیای اسلام و در آفریقا، شمال آفریقا، خاورمیانه و غرب آسیا در حال رخ دادن است. مگر ما مسلمان ها در برابر خون مسلمان ها مسئول نیستیم و نباید پاسخگو باشیم؟
رییس جمهوری همچنین تصریح کرد «اگر روزی فکر و غصه ما این بود که متجاوزان و قدرت های خارجی و دشمنان اسلام به جان مسلمانان افتاده اند و کشوری از کشورهای اسلامی را اشغال کرده اند و به کشتار مسلمان ها می پردازند متاسفانه امروز در شرایطی قرار گرفته ایم که در جمع کشورهای اسلامی، کشوری به کشور دیگر می تازد و بمب و موشک را بر سر مردم بی گناه و مظلوم می ریزد و یا در درون دنیای اسلام گروه ها و گروهک هایی به نام دین، اسلام و جهاد، تیغ بر رخ مسلمانان می کشند و چهره پیامبر اسلام(ص) را هم مشوه به جهانیان معرفی می کنند.»
سوالی که مطرح می شود این است که آیا امروز در جهان اسلام ما چیزی با عنوان وحدت اسلامی داریم؟ اگر داریم چرا تا این میزان دچار ضعف شده است؟ نظر به اهمیت مساله وحدت در جهان اسلام و سخنان رییس جمهوری درباره آن، به بیان نکته هایی در این زمینه می پردازیم:
1- وحدت دارای بن مایه های غنی در قرآن کریم و روایات است. در واقع تاکید بر حفظ برادری و دوستی و انسجام میان مسلمانان یکی از مسایل مهمی است که در جای جای قرآن مطرح شده است. از دیدگاه قرآن، همه مومنان با هم برادرند؛ بنابراین باید با هم متحد باشند و اگر در مواردی بین دو مومن اختلاف یا نزاعی پیش آمد سایر مومنان باید بین آن دو صلح و دوستی برقرار کنند.
با این حال متاسفانه جهان اسلام امروز دچار تکثری گسترده شده و وحدت تبدیل به عنصری کمیاب و نایافتنی شده است. امروز می بینیم گروه هایی با نگرش های غیر عقلانی و خشونت طلب سعی دارند قرائت منحرف خود از اسلام را به عنوان قرائت نهایی ارائه دهند. گروه هایی دهشت افکن که به دنبال ساختن جامعه ای آرمانی بر اساس تفکر بسته هستند و پیله های تنیده به دور اندیشه شان خروجی جز فروکاستن ارزش های اصیل الهی ندارد.
2- در بررسی عوامل تضعیف وحدت در جهان اسلام جدا از ریشه های اندیشه ای و قرائت های منحرف بایستی عوامل محیطی و مساله فقر، شکاف های طبقاتی و نبود توسعه انسانی را هم مد نظر قرار داد. چرا که توسعه یافتگی به دموکراسی و مشارکت می انجامد و از گسترش فرقه گرایی های مذهبی خشونت طلب تا حدودی جلوگیری می کند.
همچنین در برخی از کشورهای جهان اسلام به دلیل نرخ بالای بیسوادی و کمبود آگاهی لازم، گرایش به سمت اندیشه های بسته و خشونت گرا بیشتر است. بر همین اساس یکی از راهکارهای گسترش وحدت توجه به امر توسعه و افزایش سطح آگاهی عمومی و ریشه کنی فقر در جهان اسلام است.
3- یکی دیگر از بزرگترین آفت هایی که وحدت جهان اسلام را تهدید می کند قدرت طلبی و گسترش حوزه نفوذ در منطقه از طریق دامن زدن به اختلاف ها و تفاوت های مذهبی است. این امر به ویژه از طرف کشورهایی دنبال می شود که سیاست یک بام و دوهوا را در برابر مساله تروریسم در پیش گرفته اند. در چنین فضایی نمی توان به راحتی مساله وحدت در جهان اسلام را تحقق بخشید چرا که تا زمانی که کشورهای اسلامی به عمق فاجعه ای که متاسفانه هر روز نیز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد بی توجهی کنند و تنها منافع زودگذر خود را در نظر بگیرند وحدت اسلامی قربانی خواهد شد.
در واقع برخی از کشورهای جهان اسلام منافع ملی خود را بر منافع جهان اسلام ترجیح می دهند. این امر منجر به آن می شود که وحدت اسلامی در مرحله بعدی قرار بگیرد با این حال چگونه می توان از رسیدن به وحدت اسلامی سخن گفت.
4- امروز بیش از هر زمان دیگری نقش و مسوولیت پذیری علما و روشنفکرا جهان اسلام در زمینه ایجاد وحدت اسلامی احساس می شود چرا که گروه های تکفیری و خشونت طلب سعی دارند خود را نمادی از اسلام نشان دهند و این خطری بزرگ برای جهان اسلام است.
طرفه آن که جهان اسلام برای رسیدن به وحدت نیازمند فعالیت های فکری و عملی با همه توان خود است چرا که اتفاق های ناگوار در جهان اسلام نشانگر غفلت از مساله وحدت و دامن زدن به اختلاف ها است. در این میان حفظ همبستگی، انسجام و آگاهی امری بایسته است که گریزی از آن نمی توان داشت.
بر همین اساس دیگر باید تنها به دادن شعار و بیانیه اکتفا نکرد و ورود عینی و عملی لازم است. علمای جهان اسلام باید سکوت و محافظه کاری را به کناری بنهند و به صورت اندیشه ای و عملی در مقابل گروه هایی که تیشه به ریشه وحدت اسلامی می زنند، بایستند و با دادن فتواهای تاریخی خطر چنین گروه هایی را گوشزد کنند. همچنین روشنفکران و دانشگاهیان جهان اسلام نیز با روشنی بخشی می توانند با ایفای نقشی سازنده و اثر بخش به مثابه جریانی فعال در برابر جریان های ضد وحدت جهان اسلام حضور موثری را عهده دار شوند.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**458**2054

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
حلقه مفقوده شعر آیینی امروز ما