بحران خلأ ریاست جمهوری در سرزمین سروها/ عروس خاورمیانه مغضوب ریاض

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: پس از پایان دوره ریاست جمهوری «میشل سلیمان» در سال ۲۰۱۴، به دلیل مخالفت اکثر گروه‌ها و جریان های سیاسی با تمدید این دوره که دلیل آن را مواضع ضعیف وی در قبال تحولات داخلی و منطقه‌ای اعلام کردند، کشور لبنان با بحران خلاء ریاست جمهوری مواجه شد؛ بحرانی که سلسله نشست های متعدد حزب الله و المستقبل هم برای پایان دادن به آن تاکنون کارگر نبوده است. به صراحت می توان گفت بحران خلأ ریاست جمهوری در لبنان مهمترین بحرانی بود که طی سال گذشته این کشور از آن رنج برد. 

از زمان آغاز بحران خلأ ریاست جمهوری در لبنان، نمایندگان پارلمان این کشور جلسات متعددی را برای انتخاب رئیس جمهوری تشکیل داده اند اما تمامی این جلسات یا به دلیل عدم توافق گروه های سیاسی بر سر نام رئیس جمهوری و یا به دلیل به حد نصاب نرسیدن تعداد نمایندگان با ناکامی مواجه شده اند. در هر صورت، سیر تحولات لبنان طی سال گذشته را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد؛

سفر «علی اکبر ولایتی» به بیروت در شرایطی خاص

«علی اکبر ولایتی» مشاور عالی رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل در اوایل سال ۹۴ به بیروت، پایتخت لبنان سفر کرد. وی در جریان این سفر در ابتدا با سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان و سپس نبیه بری و تمام سلام، رئیس پارلمان و نخست وزیر لبنان دیدار و گفتگو کرد. ولایتی در جریان این سفر با تنی چند از مقامات دیگر لبنانی نیز دیدار و درباره مسائل مختلف با آنها به رایزنی پرداخت.

سفر علی اکبر ولایتی به لبنان در شرایط حساس حاکم بر این کشور و همچنین منطقه صورت گرفت. این سفر در حالی انجام شد که حامیان گروه های تکفیری در لبنان به منظور انتقام از محور مقاومت، حمایت های مالی و تسلیحاتی خود از این گروه ها را افزایش دادند. در سطح منطقه نیز می توان به فشارهای بی امان صهیونیست ها به فلسطینیان و اقدامات ظالمانه آنها علیه ملت مظلوم فلسطین اشاره کرد که در آن زمان به اوج خود رسیده بود.

به طور کلی می توان اهداف سفر مهم «علی اکبر ولایتی» مشاور عالی رهبر معظم انقلاب اسلامی به لبنان در آن برهه زمانی خاص را در موارد ذیل خلاصه کرد؛

۱ـ تأکید بر اینکه فلسطین همچنان در رأس تمامی قضایای موجود در منطقه قرار دارد.

۲ـ تأکید بر حمایت از محور مقاومت.

۳ـ لزوم وحدت کشورهای جهان اسلام در مقابل توطئه های آمریکا و تکفیری ها.

۴ـ لزوم تقویت روابط دوجانبه میان جمهوری اسلامی ایران و لبنان در تمامی زمینه ها.

گمانه زنی رسانه ها در خصوص ریاست جمهوری «فرنجیه»

به دنبال کشمکش های گسترده در عرصه سیاسی لبنان برای تعیین رئیس جمهور جدید این کشور، به تدریج گمانه زنی های گسترده ای در خصوص گزینه جدید «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل برای نامزدی پست ریاست جمهوری در رسانه های عربی منتشر شد.

رسانه های عربی اعلام کردند که «سعد الحریری» قصد دارد «سلیمان فرنجیه» را به عنوان نامزد مورد حمایت جریان المستقبل به عنوان جایگزین «سمیر جعجع» معرفی کند. پایگاه «العربی الجدید» در خصوص تصمیم سعد الحریری برای معرفی فرنجیه به عنوان نامزد پست ریاست جمهوری در لبنان می نویسد: «طرح جدید الحریری پیش از اعلام آن در رسانه های داخلی و خارجی با فشارهای مختلف از سوی برخی کشورها نظیر عربستان و فرانسه با ناکامی رو به رو شد».

این پایگاه ادامه می دهد: «دولت های پاریس و ریاض هر کدام با ارسال نامه های جداگانه به سران جریان المستقبل رسما اعلام کردند که معرفی فرنجیه به عنوان نامزد پست ریاست جمهوری هیچ کمکی به آینده سیاسی لبنان نخواهد کرد».

تبادل نظامیان لبنانی با «جبهه النصره» و نقش برجسته «سید حسن نصرالله»

پس از گذشت دو سال در نهایت ۱۶ نظامی لبنانی اسیر شده در چنگ «جبهه النصره» آزاد شدند. آزادی این افراد از طریق مبادله آنها با برخی اعضای تروریست های جبهه النصره صورت گرفت. اما آنچه که در این میان بسیار حائز اهمیت به نظر می رسد، نقش برجسته «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب الله لبنان در آزادی اسرای لبنانی است.

قطعا روش ها و تجربیاتی که حزب الله در زمینه تبادل اسرا با رژیم صهیونیستی داشته به سرتیپ «عباس ابراهیم» مسئول پیگیری پرونده نظامیان ربوده شده لبنانی منتقل شده بود. از طرف دیگر پیروزی های حزب الله در پاکسازی مناطق مختلف از تروریست ها و فشار و محاصره آنها باعث شد تا زمینه برای تبادل فراهم شود. چیزی که در کلام برخی مسئولان و اسرای آزاد شده هم ذکر شد. 

روزنامه الاخبار در این زمینه می نویسد: «سید حسن نصرالله برای آزادی این اسرا به پادشاه قطر و رئیس جمهور سوریه بارها پیام داد و توانست این پرونده را به جریان اندازد. هنگامی که گروهی از افسران بلندپایه پلیس لبنان به همراه عباس ابراهیم شخصا در اطراف شهر عرسال حضور یافند و برای تبادل آماده شدند، گروه تروریستی جبهه النصره برخلاف توافقات، دوباره شرط جدیدی مطرح کرد که با مخالفت طرف لبنانی مواجه شد. سیذ حسن نصرالله در این رابطه با امیر قطر تماس گرفت و بنا به دستور قضایی، این گروهک از خواسته اش صرفنظر کرد».

«وائل ابوفاعور» وزیر بهداشت لبنان در این رابطه اعلام کرد که حزب الله نه فقط به شکل نظری بلکه عملا در این پرونده همکاری و کمک می کرد. وی اظهار داشت: «لیست افرادی که بنا به خواسته تروریست ها باید آزاد می شدند شامل عرب هایی بود که دولت لبنان توانایی آزاد ساختن آنها را نداشت».

ادامه سلسله نشست های «حزب الله» و جریان «المستقبل» 

رایزنی های سیاسی حزب الله لبنان و اعضای جریان «المستقبل» به ریاست سعدالحریری به ویژه در نیمه اول سال گذشته به منظور حل و فصل بحران خلأ ریاست جمهوری ادامه پیدا کرد. این نشست ها هرچند به صورت مرتب برگزار می شد اما هیچگاه نتوانست به یک راه حل نهایی برای برون رفت از بحران خلأ ریاست جمهوری منجر شود.

نشست های حزب الله لبنان و جریان المستقبل برای مدتی به حالت تعلیق درآمد و از چندی پیش بار دیگر ازسرگرفته شد.

وقوع دو انفجار تروریستی بزرگ در ضاحیه بیروت

وقوع دو انفجار تروریستی در منطقه شیعه نشین «برج البراجنه» واقع در ضاحیه بیروت به شهادت ۴۵ نفر و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ تَن دیگر منجر شد. گروه تروریستی داعش مدتی پس از وقوع این دو انفجار مسئولیت آنها را بر عهده گرفت.

پس از وقوع این دو انفجار، «حسین خلیل» معاون سیاسی دبیرکل حزب الله لبنان انفجارهای ضاحیه بیروت را جنایت علیه بشریت دانست و خواهان وحدت صفوف همگان برای مقابله با تروریسم شد.

حسین خلیل در بازدید از محل دو انفجار انتحاری در برج البراجنه ضاحیه گفت: «آنچه روی داد یک جنایت به تمام عیار بود. این جنایت علیه یک طائفه یا حزب نبود بلکه جنایت علیه همه بشریت به شمار می‌رود».

بروز بحران «زباله ها» با ضعف جریان «المستقبل»

بروز بحرانی تحت عنوان بحران زباله ها در لبنان موجب شد تا هزاران نفر از مردم این کشور به خیابان های اصلی شهر بیروت ریخته و با سر دادن شعارهایی کناره گیری دولت را خواستار شوند؛ شعارهایی که آشکارا رنگ و بوی سیاسی به آنچه که از آن «بحران زباله ها» یاد می شد، بخشیده بود.

در مسأله «بحران زباله ها» بازهم ردّ پای جریان غربگرای «۱۴ مارس» دیده می شد؛ جریانی که همواره از عوامل اصلی تشدید بحران های مختلف داخلی و خارجی لبنان بوده است؛ از بحران های داخلی با حمایت از تکفیریها گرفته تا بحران های خارجی با حمایت از رژیم صهیونیستی و رژیم آل سعود.

مسأله «بحران زباله ها» از آنجا آغاز شد که شرکت «سوکلین» وابسته به جریان «المستقبل» و مسئول جمع آوری زباله ها در لبنان به یک باره از ادامه فعالیت های خود در این زمینه دست کشید و شرکت دیگری را به عنوان جایگزین خود تعیین نکرد. علاوه بر این، به دنبال افزایش حجم زباله ها در بیروت و دیگر نقاط لبنان، این شرکت هیچ اقدامی در خصوص توسعه کارخانه های بازیافت زباله ها صورت نداد.

از سوی دیگر، پس از پُر شدن محل های دفن زباله در بیروت که اصطلاحا «خاک چال» یا «گورستان زباله» خوانده می شوند، مسئولان دیگر شهرهای واقع در لبنان از دفن زباله های بیروت خودداری کردند؛ مسأله ای که روز به روز بر حجم زباله های انباشته شده در پایتخت کشور افزود.

این بحران که می رفت کنترل اوضاع امنیتی لبنان را از دست نیروهای امنیتی خارج کند در نهایت با کمک عناصر حزب الله لبنان به نیروهای امنیتی خاتمه پیدا کرد و به یک بی ثباتی فراگیر در کشور تبدیل نشد.

شهادت «سمیر القنطار» عضو برجسته مقاومت لبنان در حومه دمشق

«سمیر القنطار» عضو برجسته مقاومت لبنان پس از گذشت ۴۰ سال مقاومت در عرصه های مختلف سرانجام در حملات هوایی جنگنده های دشمن صهیونیستی به یک ساختمان مسکونی در منطقه جرمانا در حومه دمشق به شهادت رسید.

نقش برجسته «سمیر القنطار» در حمایت از محور مقاومت چه در لبنان و سوریه و چه در فلسطین بر هیچکس به ویژه دشمن صهیونیستی پنهان نبود. درست به دلیل همین ایفای نقش طی سالیان متمادی بود که دشمن صهیونیستی در نهایت جام زهر خود را بر سَر او فرو ریخت.

«سمیر قنطار» هیچگاه از آتش رژیم صهیونیستی در سوریه در امان نبود و بارها هدف ترور و ربایش مزدوران وابسته به این رژیم در سوریه قرار گرفت. نکته قابل تأمل این است که در عملیاتی که صهیونیست ها در آغاز سال ۲۰۱۵ در شهر «قنیطره» سوریه انجام دادند و طی آن «جهاد مغنیه» فرزند شهید «عماد مغنیه» به شهادت رسید، «سمیر قنطار» نیز یکی از اهداف اصلی این عملیات بود اما صهیونیست ها موفق نشدند وی را به شهادت برسانند. در این عملیات برخی از همراهان قنطار از جمله «محمد عیسی» به شهادت رسیدند.

نهیب بی سابقه «سید حسن نصرالله» به دشمن صهیونیستی به دنبال شهادت القنطار

سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان در پی شهادت سمیر قنطار در جریان یک سخنرانی حمله تروریستی به دمشق و شهادت عضو برجسته مقاومت توسط رژیم صهیونیستی را محکوم و اعلام کرد این رژیم مسئول مستقیم چنین اقدام جنایتکارانه ای است.

سید حسن نصرالله تاکید کرد که حزب الله لبنان به ترور قنطار در هر زمان و مکانی واکنش نشان خواهد داد و این حق حزب الله است. وی در ادامه تصریح کرد: «پرچم فلسطین و مقاومت، هر اندازه عملیات قتل و ترور و اسارت ادامه داشته باشد هرگز به پایان کشیده نمی شود».

اظهارات دبیر کل حزب الله لبنان بازتاب گسترده ای در رسانه های رژیم صهیونیستی داشته است و مقامات این رژیم را به واهمه انداخته است. «رون بن یشای» تحلیلگر نظامی روزنامه یدیعوت آحارونت در این باره اعلام کرد: اگر حوادث طبق قوانین معمول طی ۲ سال گذشته پیش رود، انتقام حزب الله از ترور سمیر قنطار تنها در گروی زمان خواهد بود.

هاآرتص دیگر روزنامه صهیونیستی نیز در این باره نوشت: هر بار که سید حسن نصرالله اسرائیل را تهدید کرده است به وعده خود عمل کرده و تهدیداتش را اجرایی کرده است.

تحقق وعده «سید حسن نصرالله» در انتقام شهادت «سمیر القنطار»

حدود ۴ ماه پیش حزب الله لبنان از اقدام گروه شهید سمیر القنطار در منفجر کردن یک بسته انفجاری بزرگ در محور زبدین-کفرا در منطقه مزارع شبعا لبنان خبر داد. در این عملیات یک خودروی صهیونیستی از نوع هامر منهدم شده و سرنشنیان آن زخمی شدند.

پس از این عملیات، حزب الله لبنان با صدور بیانیه ای اعلام کرد: «در ساعت ۳:۱۰ بعد از ظهر امروز دوشنبه چهارم ژانویه ۲۰۱۶(به وقت محلی) گروه شهید سمیر قنطار بمبی را در جاده زبدین-کفرا در منطقه مزارع اشغالی  شبعای لبنان در مسیر گشتی نظامیان رژیم صهیونیستی منفجر کرد که به انهدام خودرو از نوع هامر و زخمی شدن سرنشیان آن منجر شد».

در همین ارتباط، «قاسم هاشم» نماینده پارلمان لبنان و عضو حزب «توسعه و آزادی» این کشور تصریح کرد: «این عملیات در راستای جنگ تمام‌عیار علیه رژیم اسرائیل انجام شد». وی همچنین اظهار داشت: «این عملیات زنگ خطر را برای صهیونیست ها به صدا درآورد، زیرا مقاومت لبنان در حال حاضر در فکر آزادسازی مناطق اشغال شده شبعا است».

حمایت «سمیر جعجع» از ریاست جمهوری «میشل عون»

سرانجام پس از کشمکش‌های فراوان «سمیر جعجع» رئیس حزب «نیروهای لبنانی» در اقدامی کاملا غیرمنتظره و غیرقابل پیش بینی در جریان یک نشست مطبوعاتی حمایت خود از «میشل عون» رئیس جریان «تغییر و اصلاح» برای تصدی پست ریاست جمهوری لبنان را اعلام کرد.

وی در این نشست خبری تصریح کرد: «بحران خلأ ریاست جمهوری در لبنان بسیار طولانی و نهادهای دولتی تقریبا تعطیل شده اند، از طرفی در شرایطی که منطقه آبستن حوادث مختلف است بحران ریاست جمهوری، لبنان را به شدت تهدید می کند».

جعجع در بخش دیگری از سخنان خود در بیان علت حمایت از میشل عون اظهار داشت: «لبنان در حال حاضر به لبه پرتگاه رسیده است، باید برای نجات آن کاری انجام شود؛ کاری که شاید کسی جرأت انجام دادن آن را نداشته باشد. بر همین اساس، پس از سلسله بررسی ها و رایزنی ها با اعضای حزب نیروهای لبنانی تصمیم به حمایت از آقای عون گرفتیم تا شاید شرایط کشور ثبات بیشتری پیدا کند».

با اعلام حمایت جعجع از میشل عون، صحنه سیاسی لبنان وارد مرحله جدیدی شد. سمیر جعجع که در طول یک سال و هشت ماه گذشته نامزد مورد حمایت جریان «۱۴ مارس» بود با این اقدام تمامی معادلات در صحنه سیاسی لبنان را بر هم زد. وی با این اقدام، «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل هم‌پیمان اصلی خود را در شرایط سختی قرار داد، زیرا وی هیچگاه چنین معادله ای را پیش بینی نمی کرد.

واقعیت این است که «سمیر جعجع» به دنبال تسویه حساب سیاسی با «سعد الحریری» بود؛ کسی که جعجع معتقد است با انتخاب «سلیمان فرنجیه» به عنوان نامزد مورد حمایت «۱۴ مارس» از پشت به او خنجر زده است.

جعجع در جلسه ای که در آن بیش از ۵۰ نفر از اعضای برجسته حزب «نیروهای لبنانی» وجود داشتند، به اقدام سعد الحریری در معرفی «سلیمان فرنجیه» اشاره کرده و صراحتا می گوید: «الحریری با این اقدام سیلی محکمی بر گونه حزب نیروهای لبنانی نواخت؛ و این اقدامی است که نمی توانیم آن را بدون پاسخ بگذاریم».

لغو غیرمنتظره ارائه کمکهای نظامی به لبنان توسط سعودیها

وزارت کشور عربستان سعودی چندی پیش پیش با صدور بیانیه ای از لغو ارائه کمک های نظامی وعده داده شده توسط این کشور به لبنان خبر داد. این وزارتخانه در بیانیه خود مدعی شده بود که به دلیل نقش حزب الله لبنان در عرصه بین المللی از ارائه این کمک ها صرف نظر کرده است.

پس از بیانیه وزارت کشور عربستان سعودی، «عادل الجبیر» وزیر خارجه این کشور در اظهارات تعجب برانگیزی اعلام کرد: «کمک های نظامی که قرار بود به ارتش لبنان برسد، در اختیار ارتش عربستان قرار خواهد گرفت»!

در واقع عربستان سعودی با هدف ایجاد اختلاف در لبنان و قرار دادن دولت این کشور در مقابل حزب الله بود که مدعی شد ارائه کمک های نظامی به دلیل نقش این گروه در عرصه بین الملل لغو شده است.

دلایل خشم رژیم سعودی از حزب الله لبنان را می توان در سیاست های این حزب در داخل و خارج از لبنان جستجو کرد. در واقع از زمانی که «سمیر جعجع» نامزد مورد حمایت جریان «۱۴ مارس» برای تصدی پست ریاست جمهوری در اقدامی کاملا انفرادی و بدون هماهنگی با جریان متبوع خود و همچنین عربستان سعودی از نامزدی «میشل عون» نامزد حزب الله اعلام حمایت کرد، رژیم سعودی در زمینه تحقق خواسته ها و اهداف خود در لبنان به شدت احساس خطر کرد.

از سوی دیگر، سیاست های حزب الله لبنان در خارج از لبنان در سطح منطقه نیز نمی تواند با تشدید سیاست های خصمانه رژیم سعودی علیه این حزب بی ارتباط باشد. حزب الله لبنان همچنان به حمایت از دولت و ملت سوریه در مبارزه با تروریست های تکفیری ادامه می دهد. درست است که دستاوردهای بسیار بزرگ در استان «حلب» سوریه به حساب ارتش و نیروهای مردمی این کشور نوشته شده است، اما نمی توان از نقش حزب الله لبنان در تحقق این دستاوردها نیز به سادگی عبور کرد.

ویدیو مرتبط :
جان مکین جمهوری خواه آماده برای ریاست جمهوری