سایر


2 دقیقه پیش

جمهوری آذربایجان با گرجستان و ترکیه مانور مشترک نظامی برگزار می کند

ایرنا/ جمهوری آذربایجان روز یکشنبه قبل از آغاز مذاکرات وین با حضور نمایندگان منطقه قره باغ کوهستانی، اعلان کرد که قصد دارد تمرین های نظامی با مشارکت گرجستان و ترکیه برگزار ...
2 دقیقه پیش

ژنرال فراری سوری از رژیم صهیونیستی درخواست کمک کرد

العالم/ ژنرال سابق و فراری ارتش سوریه که به صف مخالفان بشار اسد پیوسته، از رژیم صهیونیستی خواست که در مقابله با رییس جمهوری سوریه، مخالفان مسلح (تروریست ها)را یاری کند!.به ...



نویسندگان/ میرزا حبیب اصفهانی و دستور زبان فارسی


نویسندگان/ میرزا حبیب اصفهانی و دستور زبان فارسیآخرین خبر/ میرزا حبیب اصفهانی که در اصل از روستای بِن در چهارمحال بختیاری (حوالی شهرکرد) است در زمره شیرن‌سخن‌ترین و بهترین نثرنویسان دوره قاجار است. نام او پیش از هر چیز سرگذشت حاجی بابای اصفهانی را تداعی می‌کند، کتاب جیمز موریه که با ترجمه و به عبارت دقیق‌تر بازآفرینی میرزا حبیب به فارسی به یکی از خواندنی‌ترین متن‌های دوره قاجار تبدیل شده است، کتابی رندانه و انتقادی با نثری شیرین و موثر. (این ترجمه را پیشتر به شیخ احمد روحی منتسب می‌کرده‌اند اما به لطف تحقیق حسن کامشاد و مقاله ایرج افشار دیگر مسلم است که ترجمه اثر میرزا حبیب اصفهانی است). در مرتبه بعد می‌توان به ترجمه / بازآفرینی سرگذشت ژیل بلاس اثر آلن رنه لوساژ اشاره کرد که آن هم به لطف ذوق‌ورزی و شیرین‌سخنی میرزا حبیب نثری یافته است تالیف‌مانند و به یادماندنی.
این دو اما همه کارنامه میرزا حبیب نیست. او در شعر هم دستی داشته و دستان تخلص شاعرانه اوست. همین سر و کار داشتن با وزن سبب شده نمایشنامه میزانتروپ مولیر را کلا به صورت منظوم به فارسی ترجمه کند. میرزا حبیب همچنین دیوان اطعمه ابواسحق حلاج شیرازی و دیوان البسه نظام الدین محمود قاری یزدی و نیز منتخبی از آثار عبید زاکانی را تصحیح و منتشر کرده است.
از دیگر کارهای او می‌شود به خط و خطاطان / تذکره خط و خطاطان و نیز غرائب عوائد ملل اشاره کرد.

در کنار همه اینها میرزا حبیب از جنبه‌ای دیگر نیز اهمیتی چشمگیر دارد، از جنبه آموزش زبان فارسی و نیز تالیف و تدوین دستور زبان فارسی. میرزا حبیب زبان‌دان بوده است، و به عنوان شخصی آشنا به زبان‌های مختلف و دور از وطن (او بخش زیادی از عمرش را در استانبول سپری کرده است) و گاه آموزش‌دهنده زبان فارسی به خارجیان و از جمله به وارموند آلمانی توجهی خاص به تدوین کتابهایی راهنما برای آشنایی با زبان فارسی داشته است. در این زمینه از او آثار مختلفی به جا مانده است که از جمله آنهاست کتاب دستور سخن.

از آثار میرزا حبیب بیش از همه سرگذشت حاجی بابای اصفهانی در ایران به چاپ رسیده است که از جمله نسخه‌های منقح آن باید به چاپ جعفر مدرس صادقی اشاره کرد. در کنار این کتاب پرمخاطب در سالهای اخیر به آثار دیگر او هم توجه شده است: سرگذشت ژیل بلاس را غلامحسین میرزا صالح منتشر نموده و میزانتروپ/میزانطروپ یا گزارش مردم گریز / سرگذشت مردم‌گریز را ایرج افشار. تذکره خط و خطاطان را هم که در اصل به ترکی عثمانی نوشته شده رحیم چاوش اکبری به فارسی ترجمه و منتشر کرده است.

خوشبختانه اکنون به کوشش محسن معینی دستور سخن او هم چاپ و منتشر شده است. این کتاب خواندنی برای سه گروه حتما جالب توجه خواهد بود: علاقه‌مندان به دستور زبان و تاریخ تدوین قواعد زبان فارسی، علاقه‌مندان به امثال و تعابیر فارسی و عربی رایج در دوره قاجار و بالاخره علاقه‌مندان به نثر و نگاه شیرین و شوخ میرزا حبیب. چراکه دستور سخن در عین اینکه کتابی است ارزشمند و دارای اهمیت تاریخی برای شناخت دستور زبان فارسی، فصولی نیز دارد فراتر از دستورنویسی و بیشتر برای آشنایی با ادبیات فارسی؛ چنانکه در بخش دوم کتاب این فصل‌ها آمده است: "در بیان اصطلاحات عربیه که در میان عبارات فارسی بعینه و بصورته متداول و مستعمل است"، "در بیان اصطلاحات و استعارات فارسی"، "در ضروب و امثال و بعضی تعبیرات مشهوره فارسی" و "در بعضی از ضروب امثال و تعبیرات عربیه که در میان عبارات فارسیه زیاد دیده می‌شود". همچنین در کنار اینها در جای‌جای کتاب در میان شاهد مثالها می‌توان رد نگاه رندانه و طنزآمیز و شوخ و شنگ میرزا حبیب را یافت. مثلا میرزا حبیب برای "ه" وقتی مضاف واقع‌شده و "ی" به آن افزوده می‌شود رباعی زیر را آورده است که در آن "خانه ما" شاهد سخن است اما خود ابیات مستقلا دربردارنده مطایبه‌ای لطیف هم هست:

آمد رمضان و رنگ از رخ‌ها برد
وز آمدنش نه صاف دیدیم نه درد

در خانه ما ز خوردنی چیزی نیست
ای روزه برو ورنه تو را خواهم خورد (!)



با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: آخرین خبر


ویدیو مرتبط :
دستور زبان فارسی کنکور دکتر یکتا موسسه ونوس