قطعه‌ای که حسین علیزاده به زندانیان سیاسی رژیم شاه هدیه کرد

فارس/ سال ۱۳۵۶ حسین علیزاده نوزانده و آهنگساز مطرح موسیقی ایرانی قطعه‌ای را تحت عنوان «حصار» برای زندانیان سیاسی رژیم شاه ساخت.
اولین قطعه‌اى که استاد حسین علیزاده می‌سازد، «حصار» است. واژه «حصار» که برای عنوان قطعه در نظر گرفته شده یکی از گوشه‌های دستگاه چهارگاه موسیقی ایرانی است، هرچند از منظر سیاسی هم می‌توان به آن نگاه کرد. چرا که علیزاده این آهنگ را به زندانی‌های سیاسی شاه در 1356 هدیه کرد و به بنابر گفته خودش در ساخت این قطعه از خاطره‌های دوران کودکی خود از آیین‌های مذهبی همچون مراسم زنجیرزنی روز عاشورا الهام می‌گیرد. این قطعه در آن سال‌ها در پادگان فرح‌آباد و زمانی که علیزاده سرباز بوده ساخته شده و به گفته خودش نت به نت این قطعات و حتی نحوه نگارش آن را به یاد دارد.

این قطعه در دو بخش ساخته شده که بخش نخست آن فضایی حماسی دارد و ریتم کار تند و رزمی است و سازهایی چون تار و ضرب زورخانه که در نسخهٔ ضبط شده اصلی بهمن رجبی نواختن آن را برعهده دارد، نقش اصلی را در این بخش دارند. بخش دوم قطعه دارای ریتمی سنگین و اندوهناک است که برگرفته از ریتم‌های مذهبی مانند تعزیه و نوحه‌خوانی است و در این بخش بیژن کامکار قطعه‌ای با ضرب‌آهنگ آهسته را در گوشهٔ حصار از دستگاه چهارگاه روی شعر هوشنگ ابتهاج می‌خواند.

قطعه «حصار» در آلبوم «چاووش 3» گنجانده شد. چاووش3 نام آلبومی است به خوانندگی شهرام ناظری و بیژن کامکار و به نوازندگی گروه شیدا که سرپرستی گروه را حسین علیزاده عهده دار بوده‌است. آهنگسازی 5 قطعهٔ آلبوم اثر حسین علیزاده و 3 قطعهٔ آن اثر محمدرضا لطفی است.


مجموعه آلبوم‌های چاووش، شامل 12 آلبوم موسیقی از «کانون چاووش» است که از نظر اجتماعی نقش بسیار مهمی در همراهی مهم‌ترین رویداد سیاسی اجتماعی پنجاه سال اخیر ایران داشته‌اند. آلبوم‌های ابتدایی و انتهایی کانون چاووش مطلقاً هنری هستند ولی مجموعه‌های 2 تا 8 تحت تاثیر فضای سیاسی ایران بود. مجموعه آلبوم‌های چاووش از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عوامل در جهت حرکت رو به جلو در موسیقی سنتی ایرانی به حساب می‌آید.

آثار کانون چاووش هم از جایگاه اجتماعی سیاسی مهمی بهره‌مند هستند و هم از دیدگاه موسیقایی تحول و پیش‌رفت مهمی در زمینه موسیقی سنتی ایران به وجود آوردند که تاثیر مهمی هم در سبک و شیوه اجرایی (چه نوازندگی چه خوانندگی)، هم در نوع رویکرد به یک قطعه موسیقایی به مثابه یک کل، هم در شیوه رنگ آمیزی و صدادهی ارکستر و به ویژه در تلاش برای استفاده از تکنیک چندصدایی نویسی در موسیقی سنتی ایرانی گذاشت.

خیلی از موسیقی‌دانان زبده آن روزگار گردهم آمدند و قطعات و ترانه هایی را تصنیف کردند تا دوشادوش مردم به پا خاسته باشند. کانون چاووش را بزرگان امروز موسیقی ایرانی و جوانان مصمم آن روزگار بنا کردند و طی این رخداد بزرگ هنری، ده‌ها اثر باشکوه در قالب 12 حلقه نوار به علاقه‌مندان موسیقی عرضه شد که در هریک از این قطعات نقطه عطف بزرگی در موسیقی امروز ما به شمار می آید. خوانندگانی چون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، صدیق تعریف، بیژن کامکار با حضور هنرمندانه در چاووش بیشتر به مردم و جامعه هنری معرفی شدند و با خلق آثاری زیبا و دلنشین گام‌های بلندی را در کارنامه هنری خود را برداشتند.
لینک شنیدن قطعه


منبع: فارس