داشته ها و کمبودهای آتش نشانی و خدمات ایمنی در اراک

آتش نشانی در امپراتوری روم توسط آگوستوس با سازماندهی یک گروه از آتش نشانان به نام «مراقبان» در 24 سال قبل از میلاد مسیح تشکیل شد، این گروه برای بررسی و جلوگیری از آتش سوزی شکل گرفت و در دوران ما قبل صنعتی بسیاری از مراقبان شهرستان ها با صدای زنگ که نشانه هایی از آتش بود مردم را مطلع می کردند و به وسیله سطل که درون آن آب وجود داشت با دست به دست کردن آن برای خاموش کردن آتش اقدام می کردند.150 سال پیش روس ها، نخستین سازمان آتش نشانی ایران را در تبریز تاسیس کردند که برج آتش نشانی تبریز از یادگارهای آن سالها است ، دومین و سومین واحدهای آتش نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان برای حفظ تأسیسات در پالایشگاه آن شهرها تاسیس شد و سپس با توجه به ایجاد زیر ساختهای اقتصادی در اقصی نقاط کشور، ایجاد واحدهای اطفا در کشور آغاز شد که می توان به ساخت واحدهای آتش نشانی (اطفائیه) در بلدیه آن روز اشاره کرد که در قطب های اقتصادی و صنعتی کشور راه اندازی شد و پایگاه های آتش نشانی در شهرهای مختلف ایران در تهران 1303، قزوین 1303، اهواز 1304، بندر انزلی 1305، شهر رشت 1310، مشهد مقدس 1312، شهر زنجان 1327، شهر اصفهان 1328 و شهر شیراز 1329 ساخته شد.در تهران نیز اولین بار، یک ژنرال روس در محل سه راه امین حضور، اقدام به تاسیس اولین ایستگاه آتش نشانی کرد و بعدها با گسترش همین واحد و انتقال آن به چهارراه حسن آباد، واحد اطفائیه بلدیه تاسیس شد و به تدریج با افزایش نیازهای شهر تهران این واحد به دو ایستگاه تهران و شمیرانات توسعه پیدا کرد و سال 1326 این ایستگاه ها به پنج ایستگاه افزایش یافت و امروزه تعداد ایستگاه های حریق تهران بیش از 100 مورد است و در ایران، آتش نشانی از زیر مجموعه های شهرداری ها و وزارت کشور محسوب می شوند.سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک در سال 1376 تأسیس شد و تا قبل از این تاریخ به صورت یک واحد زیر نظر شهرداری انجام وظیفه می کرد که با تصویب اساسنامه و چارت سازمانی از شکل واحد به سازمان تغییر وضعیت داد.مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کلانشهر اراک گفت: یازده ایستگاه در این کلانشهر به ارایه خدمات ایمنی شامل نجات محبوس شدگان در زیر آوار ساختمان، خودروی تصادفی، آسانسور، مقابله و پیشگیری از سقوط اجسام، نجات سقوط کنندگان در چاه، کانال آب، رودخانه، سد، استخر، مقابله با حیوانات وحشی و موذی، نجات مصدومان حوادث چرخ گوشت، حلقه های فلزی، تسمه نقاله، دستگاه های برش و کارخانه ای می پردازند.عبدالله اسماعیلی افزود: براساس استاندار جهانی به ازای هر 50 هزار نفر جمعیت یک ایستگاه آتش نشانی باید دایر باشد که با توجه به جمعیت 550 هزار نفری کلانشهر اراک، تعداد ایستگاه آتش نشانی در این شهر جوابگوی نیاز است.وی اظهار کرد: یک ایستگاه طبق استاندار تعریف شده باید 500 مترمربع وسعت و دارای آسایشگاه، استراحتگاه، آشیانه خودرو، سالن ورزشی باشد که همه این موارد در ایستگاههای آتش نشانی اراک لحاظ شده است.وی با بیان اینکه مدت زمان رسیدن آتش نشانان در محل حادثه بسیارحائز اهمیت است گفت: به علت جانمایی مناسب ایستگاه های آتش نشانی در اراک، دسترسی از این ایستگاهها به تمام نقاط شهر به سهولت انجام می شود و نیروهای امدادی با کمترین ترافیک می توانند به منطقه مورد نظر برسند و حادثه را مهار کنند.اسماعیلی، استاندارد حضور آتش نشانان در مکان حادثه دیده را سه تا پنج دقیقه عنوان کرد و گفت: این مدت زمان طلایی در کلانشهر اراک به علت وجود ایستگاه های آتش نشانی در تمام مراکز شهر به درستی انجام می شود.وی با بیان اینکه، به طور متوسط در هر ایستگاه سه دستگاه خودر با توجه به تناسب منطقه باید وجود داشته باشد گفت: در هر یک از ایستگاه های آتش نشانی اراک انواع خودر عملیاتی، حریق، نجات و سنگین با توجه به ظرفیت و پتانسل خط در منطقه وجود دارد تا در صورت لزوم بکارگیری شود.مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک گفت: به ازای هر یک هزار و 500 نفر جمعیت باید یک نیروی آتش نشان وجود داشته باشد که متاسفانه در کلانشهر اراک با توجه به تعداد جمعیت 200 نیرو مشغول کار و عملیات امدادرسانی به جای 900 نفر را انجام می دهند.اسماعیلی افزود: آخرین جذب نیرو در آتش نشانی اراک سال 90 با بکارگیری 40 نفر انجام شده و امید ست با توجه به کمبود نیرو به زودی شاهد استخدام آتش نشان های جدید با مهارت مورد نیاز باشیم.وی، از عمده معایب فقدان نیرو را فشار مضاعف به نیروها به هنگام بروز حوادث عنوان کرد و افزود: نیروی مهارت دیده در آتش نشانی تعریف خاصی دارد و فرد متخصص در حریق در ابعاد این حادثه مهارت دارد و یا فرد آتش نشان در سیلاب و آوار متخصص این وضعیت است که فقدان نیرو باعث می شود فرمانده عملیات به هنگام وقوع حادثه از توان همه نیروها برای جلوگیری از حوادث جانبی استفاده کند.وی، از دیگر معایب کمبود نیرو را احتمال خطا در یک عملیات حساس برشمرد و اظهار کرد: نداشتن تجربه در هنگام ضرورت که نباید هیچ اشکال و نقصی به وجود آید می تواند نتایج غیرقابل جبرانی به دنبال داشته باشد.وی، مهارت های کارکنان آتش نشانی در عملیات کمک رسانی و امداد را شامل غواصی، آسانسور، گازگرفتگی و نجات از درون چاه عنوان کرد که هریک نیازمند فرد متبحر و کار کشته با کمترین ضریب خطا است.اسماعیلی گفت: به علت کمبود نیرو، آتش نشان تمام نیروهای یک ایستگاه باید در همه مهارتها اطلاعات لازم را داشته باشند تا فقدان آگاهی و مهارت منجر به حادثه ای نشود و در یک کلام نیروها باید آچار فرانسه باشند.وی ادامه داد: کمبود نیرو باعث شده تا ایستگاههای آتش نشانی از داشتن تیم تخصصی صرف محروم باشند و برخی عملیاتهای مهار با همکاری تیم های متعدد به انجام برسد.معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی اراک نیز گفت: آتش نشانان در محیط های مخاطره آمیز و از جمله انفجارات به امداد رسانی و عملیات می پردازند ، بنابراین آسیب پذیری آنان در حد بالایی است و علاوه بر این، عوارض و مخاطرات شغلی در حرفه آتش نشانی با بروز و تشدید انواع بیماری های جسمی و روانی جلوه می کند.حسن فضلی افزود: استرس فوق العاده از مهمترین آسیب هایی است که آتش نشانان به جز صدمات در حوادث می بینند وبا به صدا درآمدن آژیر عملیات، ضربان قلب 25 درصد افزایش پیدا می کند که ادامه این روند در طولانی مدت بر سلامت آنان عوارض نامطلوب دارد.وی اظهار کرد: تجهیزات موجود در ایستگاه های آتش نشانی اراک به روز است و کمبودی در این زمینه وجود ندارد ولی در صورتی که مجهزتر و براساس آخرین دانش امدارسانی روز باشد، عملیات نجات حادثه دیدگان به سهولت انجام می شود و کمک رسانی و ضریب خطا به حداقل ممکن خواهد رسید.معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی اراک گفت: با توجه به بلند مرتبه سازی در کلانشهر اراک، اکنون نردبان موجود 32متر است که تا هفت طبقه را برای امداد رسانی جواب می دهد و با در نظر گرفتن دستگاه اعلام حریق، نصب راههای خروج اضطراری و راپله دوم امدارسانی به مصدومان را بهتر ممکن می کند.فضلی افزود: سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی اراک مقدمات تهیه نردبان به طول 52 متر را انجام داده که به زودی محقق خواهد شد.وی درباره خدمات رسانی در خارج از حوزه شهری گفت: سازمان آتش نشانی زیر نظر خدمات شهری فعالیت می کند و حوزه فعالیت این یگان نیز حوزه شهر محسوب می شود و در صورت بروز حادثه در جاده و محدوده خارج شهر به لحاظ اداری وظیفه ای برای خدمات رسانی ندارد اما به لحاظ اخلاقی و وجدانی امداد رسانی را تاحد ممکن انجام می دهد.وی اظهار کرد: با توجه به اینکه شمار واحدهای صنعتی و قطب های صنعتی در اراک فراوان هستند لزوم امدارسانی ضروری است و سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی بدون فوت وقت به کمک شتافته و در بیشتر مواقع زودتر موفق به اطفا حریق و رفع خطر می شود.معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی اراک، علت فوریت کار آتش نشانان ایستگاه اراک در مقایسه با واحد آتش نشانی واحدهای صنعتی را؛ به روز نبودن امکانات واحدهای صنعتی، کم بودن حوادث، نیمه فعال بودن و نداشتن سرعت و مهارت لازم برشمرد.وی درباره امدادرسانی به هنگام وقوع حوادث گفت: مردم به هنگام روی داد حادثه، از تجمع در آن مکان به شدت خودداری کرده تا آتش نشانان به سرعت و بدون فوت وقت بتوانند حادثه را مدیریت کنند.وی گفت: پرهیز از دخالت های بی مورد افراد حاضر در حوادث و داشتن حس اعتماد به مهارت و دانش آتش نشان مهمترین درخواست از مردم و اهلی محل هایی است که اتفاق در آنجا به وقوع پیوسته است.مسئول روابط عمومی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهردرای اراک نیز درباره وضعیت آموزش های مهارتی کارکنان گفت: علاوه بر آزمون هایی که ازهر نیروی آتش نشان در بدو استخدام گرفته می شود دوره های آموزشی سه ماه تا یک سال نیز برگزار و نیروها در آن شرکت می کنند.مهدی نجفی، آمادگی همیشگی برای آتش نشان را یک الزام دانست و افزود: آموزش های مهارت تخصصی روزانه و دوره آمادگی جسمانی هر شش ماه با شرکت تمامی کارکنان از دیگر آموزش هایی است که در ایستگاههای آتش نشانی اراک برگزار می شود.وی با یادآوری مزاحمت با شماره های سه رقمی آتش نشانی اظهار کرد: با فرهنگ سازی انجام گرفته توسط رسانه ها تعداد مزاحمت های تلفنی با آتش نشانی بسیار کاهش یافته و جمع آوری شدن تلفن همگانی و ضبط مکالمات از جمله عوامل بازدارنده در آمار مزاحمت ها بوده است.نجفی گفت: جوان نابینای 12 ساله ای در چند ماه گذشته از یکی از محله های اراک 406 بار با آتش نشانی تماس گرفت که با دقت کارشناسان تلفنخانه، شناسایی و با دعوت از وی به ایستگاه مزاحمت نامبرده رفع شد.وی با بیان اینکه واحدهای آموزش و پیشگیری به طور جداگانه وظایفی را در سازمان خدمات ایمنی و آتش نشانی کلانشهر اراک برعهده دارند، افزود: واحد آموزش مسئولیت آموزش نیروهای سازمان و شهروندان را برعهده دارد و واحد پیشگیری مسئولیت رعایت نکات ایمنی در ساخت و سازها را برعهده دارد.نجفی گفت: ظرف مدت 10 سال گذشته انجام هر نوع ساخت و ساز در شهر اراک زمانی که نقشه مکان رسم می شود، باید به آتش نشانی ارجاع تا ساختمان سازی براساس مهندسی ایمنی تایید شود و کادر تخصصی آتش نشانی دستورالعمل اجرایی ایمنی را برای سازنده در نظر می گیرد که شامل نصب تجهیزات ایمنی آتش نشانی، سیستم اعلام خطر و کپسول اطفای حریق است.وی تاکید کرد: پایان کارساختمان زمانی به واحدها داده می شود که آتش نشانی با رویت محل، ساختمان را از نظر ایمنی و امکانات دسترسی به هنگام وقوع حوادث مورد تایید قرار دهد.فرمانده عملیات آتش نشانی اراک نیز گفت: در بسیاری از نقاط دنیا آتش نشانان 25 سال خدمت می کنند و بازنشسته می شوند تا نیروهای جوان تر وارد میدان شده و به فعالیت بپردازند.علیرضا سبزآبادی افزود: متصدیان مشاغل آتش نشانی در کشور با توجه به اینکه در هنگام انجام وظیفه درمعرض حوادث گوناگون هستند و محیط کارشان به لحاظ وجود عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی نسبت به بسیاری از مشاغل غیراستاندارد و غیرمتعارف است، تاکنون از مزایای مشاغل سخت و زیان آور بهره مند نشده اند.وی اظهار کرد: اگر حکم استخدامی کارکنان آتش نشانی کارگری لحاظ شده باشد، می توانند با 20 سال سابقه بازنشست شوند و سایر استخدامی ها از این قانون مستثنی هستند.سبزآبادی اظهار کرد: حرفه آتش نشانی همچنین به دلیل نوع کارش که نجات جان مردم است، در سطح دنیا از جمله مشاغلی شناخته شده که دارای فشارهای روحی و روانی بسیاری است.این آتش نشان در خصوص وضعیت سلامت آتش نشان ها گفت: قرارگرفتن در معرض آوار، تصادف، حریق و حوادث های مختلف منجر به آسیب به وضعیت روحی و جسمانی آتش نشان ها می شود چرا که هر حادثه می تواند عوارض و شرایط خاصی را برای یک آتش نشان ایجاد کند.فرمانده عملیات آتش نشانی اراک گفت: تحقیقات علمی بر سلامت آتش نشانان نشان داده است که به علت فشار و حجم بالای کار، آتش نشانان بعد از سن بازنشستگی عمر چندانی ندارند که با این روند شایسته است امکانات بهره مندی این قشر از مدت زمان فعالیت بهتر فراهم شود.وی از مردم به ویژه رانندگان خواست در صورت شنیدن آژیر آتش نشانی در خیابان ها مسیر را تا حد امکان باز کنند چرا که ه هدررفتن هر لحظه ممکن است جان یک انسان را با خطر مواجه کند و شنیدن آژیر را مانور قلمداد نکنند و نهایت همکاری را با گروه آتش نشان داشته باشند.گزارش از معصومه ابراهیمی6991/6012