ناصر ايماني در گفت‌وگو با "م&am

مثلث/ متن پیش رو در مثلث منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

به نظر شما چالش جدی پیش روی دولت حسن روحانی در سال 95 که مقدمه‌ای برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 خواهد بود، چیست؟
مهم‌ترین چالش بحث اقتصادی است. مساله برجام نیز به نوعی به موضوع اقتصادی بازگشت دارد چراکه عمده انتظاراتی که دولت نیز مخصوصا روی این بُعد قضیه تاکید دارد، نتایج اقتصادی برجام بود. این درحقیقت همان صحبتی است که مقام معظم رهبری نیز در طول مذاکرات داشتند و آن اینکه اگر برجام نتواند تحریم‌ها را بردارد، ما اساسا برای چه داریم مذاکره می‌کنیم. البته برخلاف دولتمردان، بسیاری اعتقاد ندارند که برجام با فرض اینکه در بهترین حالت اجرا شود، تاثیر قابل‌توجهی در اقتصاد کشور خواهد داشت. اما رئیس‌جمهور در طول ‌دوسال گذشته بر این باور بوده که تاثیرپذیری اقتصادی برجام بسیار بالاست. صرف‌نظر این اختلاف عقیده، دولت سال سختی را به لحاظ اقتصادی نسبت به سال گذشته پیش‌روی خود دارد چراکه آثار منفی شاخص‌های اقتصادی در سال گذشته، امسال خودش را بروز خواهد داد.
آیا این چالش اقتصادی که حسن روحانی در سال جدید در پیش خواهد داشت، می‌تواند منجر به یک دوره‌ای شدن دولت تدبیر‌و‌امید شود؟
یک دوره‌ای شدن ریاست‌جمهوری حسن روحانی، تابع شرایط مختلفی است. صرفا مسائل اقتصادی نیست. فضای جامعه در زمان انتخابات و رقبای حسن روحانی در دور بعدی ریاست‌جمهوری در این مورد تاثیرگذار است. نمی‌شود این طور حکم داد که اگر دولت در یک سال آینده در زمینه اقتصادی موفق نباشد، حتما رای نخواهد آورد اما یکی از فاکتورهای مهم در رای‌آوری آقای روحانی در دور بعدی، همین مسائل اقتصادی است.
آقای روحانی همیشه سعی داشته تا برجام را بزرگ‌تر از آن چیزی که هست، نشان دهد. مخالفان رئیس‌جمهور از این اقدام با عنوان «بزک کردن برجام» یاد می‌کنند. به نظر شما این اقدام رئیس‌جمهور در ستایش و تزیین برجام تا چه اندازه می‌تواند‌ رای‌آوری وی در خرداد 96 را تضمین کند؟
تاکنون آقای روحانی و دولت می‌توانست این موضع و ژست را داشته باشد که برجام چه آثاری از جهت اقتصادی یا رفع ایران‌هراسی خواهد داشت، اما قسمت سخت موضوع از بعد از امضای برجام است. باید ببینیم که آن بزرگ‌نمایی که درخصوص برجام شده بود، تا چه حد قابلیت اجرا پیدا می‌کند. حداقل می‌شود گفت که عملکرد سه ماهه دولت بعد از امضای برجام، خیلی این موضوع را نشان نمی‌دهد و هرچه قدر که جلوتر برویم، حباب بزرگ شده برجام، آرام‌آرام کوچک می‌شود.
به‌نظر شما رابطه فی‌مابین دولت و اصلاح‌طلبان در سال 95 و به تبع آن انتخابات سال 96 چگونه پیش خواهد رفت؟
فکر نمی‌کنم کسی شک داشته باشد که آن اتفاقی که در خرداد 92 افتاد و حمایتی که اصلاح‌طلبان از آقای روحانی کردند، یک حمایت از سر اضطرار بود نه از سر یک انتخاب. اصلاح‌طلبان چون هیچ گزینه دیگری نداشتند، به آقای روحانی اقبال کردند ولی خب مسلم بود در مجموع، آقای روحانی یک چهره مورد قبول برای اصلاح‌طلبان نبود. در دو سال اول به دلیل اینکه برجام می‌خواست امضا شود و خب مذاکره با غرب همیشه مورد تایید اصلاح‌طلبان بوده است، آنها از دولت حمایت می‌کردند. از طرفی اصلاح‌طلبان کوچک‌ترین انتقادی نسبت به دولت در عرصه‌های مختلف نداشتند و در برابر نقاط ضعف دولت سکوت کردند.
البته امثال سعید حجاریان از شرایط سخت اقتصادی دولت و عدم‌رسیدگی جدی حسن روحانی به سیاست داخلی، انتقاداتی را مطرح کرده اند.
بله؛ ولی این مساله عمومیت نداشت. آقای حجاریان هم در گوشه و کنار صحبت‌هایی را مطرح می‌کرد که آن هم بیشتر با عنوان مطالبه از دولت یا اخطار به آقای روحانی بود. اگر رویکرد اصلاح‌طلبان که مطلقا در برابر نقاط ضعف دولت سکوت می‌کنند را با رفتار اصولگرایان در برابر دولت‌هایی که مورد حمایت آن‌ها(اصولگرایان) بوده مقایسه کنیم، می‌بینیم که اصولگرایان خیلی بیشتر انتقاد کرده‌اند یعنی اصولگرایان به مراتب دموکراتیک‌تر رفتار کردند. به نظر من تاریخ رویکرد اصلاح‌طلبان نسبت به دولت، همین انتخابات مجلس دهم بود. اصلاح‌طلبان در مجلس قدرت بیشتری پیدا کرده‌اند و آرام‌آرام به این سمت می‌روند که دیگر با دولت روحانی خیلی کار نداشته باشند، یعنی دولت روحانی دیگر برای آنها منافعی نداشته باشد. اصلاح‌طلبان اگر بتوانند در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 گزینه دیگری در کنار آقای روحانی مطرح کنند، به‌طور طبیعی بدشان نمی‌آید که از سَمت روحانی به گزینه مطلوب‌تر خودشان بروند. البته این موضوع بستگی به شرایط سیاسی دارد.‌تردید نکنید که اصلاح‌طلبان مترصد اولین فرصت هستند که گزینه دیگری جز آقای روحانی را معرفی کنند چراکه اینها روحانی را اصلاح‌طلب نمی‌دانند.
اینکه آقای عارف یا لاریجانی رئیس مجلس دهم شوند، تا چه اندازه روی سرنوشت سیاسی آقای روحانی در سال 95 و به تبع آن سال 96 اثرگذار خواهد بود؟
به نظر من خیلی نمی‌تواند موثر باشد، یعنی رویکرد آقای عارف و لاریجانی را از حیث نوع مواجهه با دولت نزدیک به هم می‌دانم. هر دوی این افراد در صورت رسیدن به ریاست مجلس، رویکرد کاملا محافظه‌کارانه‌ای نسبت به دولت در پیش خواهند گرفت. به این معنا که نه روبه‌روی دولت می‌ایستند و با دولت به‌نوعی مقابله می‌کنند و نه اینکه رفتارشان، کاملا دولتی خواهد بود. بنابراین اینکه چه کسی رئیس بشود را روی سرنوشت دولت در انتخابات سال آینده چندان موثر نمی‌دانم.
به نظر شما آیا در سال 95 نوع برخورد آقای روحانی با مخالفان خود یک برخورد رادیکالی جهت جلب نظر اصلاح‌طلبان مخالف خواهد بود یا اینکه وی به سمت آرامش می‌رود و با مخالفان خود سازش خواهد کرد؟
تاکنون پرونده دولت آقای روحانی در میان روسای‌جمهوری که پس از انقلاب، مسند قدرت را در دست داشته‌اند، از حیث برخورد با مخالفین و منتقدین، پرونده خوبی نبوده است؛ حتی به نسبت دولت قبل. یعنی آقای‌روحانی نسبت به منتقدین خود با ادبیات خشن، غیر‌صبورانه برخورد می‌کند و به هیچ وجه با منتقدین خود در آشکار و خفا سرسازش ندارد. به نظر من، نوع مواجهه آقای روحانی در سال 95 با منتقدین خود تغییری نخواهد کرد بلکه تندتر نیز خواهد شد و دلیل آن هم این است که رئیس‌جمهور در سال جاری با جدی شدن مشکلات کشور(عمدتا در زمینه اقتصادی و اجرا نشدن بخشی از برجام) مواجه خواهد شد و هرچقدر که از این جهات روی آقای روحانی فشار وجود داشته باشد، وی را در برابر منتقدین خود رادیکال‌تر خواهد کرد چراکه زبان منتقدین درازتر خواهد شد و تجربه نشان داده که آقای روحانی تحملش نسبت به منتقدین خیلی محدود است.
اصولگرایان تهران در انتخابات مجلس ناکام بودند. به نظر شما این ناکامی‌چه تاثیری روی رفتار جبهه اصولگرایی با دولت آقای روحانی در سال جدید خواهد داشت؟
اصولگرایان از این پَس باتوجه به عدم اجرای برخی از وعده‌های دولت، فضای بهتری را برای طرح مسائل خود پیدا می‌کنند. ضمن اینکه عملکرد مجلس دهم نیز در نوع مواجهه تبلیغاتی اصولگرایان موثرتر خواهد بود، چراکه مجلس آینده فار‌غ از مسائل جناحی، مشکلات جدی از جهت داشتن افراد وزین و صاحب تجربه و علم دارد؛ به همین جهت عملکرد اصلاح‌طلبان در مجلس آینده چندان قابل دفاع نخواهد بود و این مساله نیز فضای بهتری را برای تبلیغات اصولگرایان فراهم می‌کند.
به نظر شما کدام بخش از جریان اصولگرایی در سال جدید و در آستانه انتخابات 96 به آقای روحانی نزدیک خواهد شد؟
به نظر من هیچ کدام. چراکه طیف‌های اصولگرایی اگر می‌خواست تا الان به لاریجانی نزدیک شود، نزدیک می‌شد.
یعنی به نظر شما تنها آقای لاریجانی با روحانی خواهد ماند؟
بله؛ بقیه طیف‌های اصولگرایی علیه دولت موضع خواهند داشت. یک مقدار این موضع تندتر هم خواهد شد و دولت نیز هیچ فضایی را جهت تلطیف نظرات اصولگرایان ایجاد نکرده است. درعین حال درصد اصولگرایان در مجلس ضعیف شده است و بنابراین هیچ دلیلی ندار‌د که بخواهند به دولت نزدیک شوند چرا‌که دولت نیز وضعیت خوبی ندارد که اصولگرایان بخواهند به آن طمع داشته باشند. دولت در حال حاضر هیچ جذابیتی برای نزدیکی اصولگرایان به خود ‌ندارد.
آقای احمدی‌نژاد از قبل از شروع سال جدید، سخنرانی‌های خود را در نقاط مختلف کشور آغاز کرده ‌و به نوعی با این حرکت، پیام غیر‌مستقیمی‌را جهت حضور مجدد در رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری به رسانه‌ها داده است. آیا آقای روحانی از حضور مجدد احمدی‌نژاد در رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری به‌ویژه در سال 96 استقبال می‌کند یا نه؟
در مورد آقای احمدی‌نژاد خیلی بحث وجود دارد که آیا وی می‌آید یا نمی‌آید و اگر بیاید، آیا مورد تایید جهت حضور در رقابت‌های انتخاباتی قرار خواهد گرفت یا خیر. اما