جوان نوشت: فروش نسیه آب سنگین به امریکا

روزنامه جوان/ متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

درست در روزهایی که محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان در ایالات متحده سرگرم رایزنی با امریکایی‌ها برای برداشتن موانع موجود در مسیر دسترسی ایران به نظام‌های مالی جهان است و همزمان با اعلام خبر دستبرد 2 میلیارد دلاری امریکا به دارایی‌های ایران، خبری در رسانه‌ها منتشر شد که عنوان می‌کرد جمهوری اسلامی ایران قرار است 32 تن از محصول آب سنگین خود را به امریکا بفروشد؛ محموله‌ای که روزنامه وال استریت ژورنال ارزش آن را ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار اعلام کرده است.

ایران و چالش دسترسی به نظام مالی جهان
این خبر در حالی در میان دهها خبر مختلف در روزهای گذشته گم شد که روزهای پسا‌برجام سرشار از موارد متعددی از کارشکنی‌های امریکایی‌ها در قبال این توافق است؛ توافقی که بر اساس آن قرار بود جمهوری اسلامی ایران محدودیت‌هایی را در برنامه هسته‌ای خود به وجود بیاورد و از سوی دیگر غربی‌ها نیز سایه سنگین تحریم‌های اقتصادی را از سر کشورمان بردارند؛ سایه‌ای که حالا با گذشت بیش از سه ماه از اجرایی شدن این قرارداد، همچنان برقرار است و باعث شده که محمدجواد ظریف از تهران بیش از 10‌هزار کیلومتر را پرواز کند تا در نیویورک با همتای امریکایی خود بر سر موانع موجود در خصوص دستیابی جمهوری اسلامی ایران به نظام مالی جهانی به گفت‌وگو بنشیند.
درست هفته گذشته بود که در جریان سفر فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران، محمدجواد ظریف از امریکا خواست تا موانع را از سر راه همکاری ایران با سیستم بانکی جهان بردارد، زیرا به گفته او هدف اصلی کشورش در توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ و امضای «برجام» بیرون کشیدن کشور از انزوای اقتصادی و اتصال به سیستم مالی بین‌المللی بوده است؛ گفته‌ای که نشان می‌دهد ظریف از عدم‌دستیابی ایران به دارایی‌هایش در سراسر جهان همچنان از طرف مقابل گفت‌وگوها به ویژه امریکا ناخشنود است.
در این میان نکته جالب اینجاست که خود امریکایی‌ها نیز به صراحت از نقش خود در ایجاد واهمه برای مراکز مالی در مسیر برقراری ارتباط مالی با ایران سخن می‌گویند به نحوی که جان کری می‌گوید: «به نظر می‌رسد در میان بانک‌های خارجی در ارتباط با ایران ابهاماتی وجود دارد و ایالات متحده خواهد کوشید این ابهام‌ها را برطرف کند.»
وزارت خارجه کشورمان نیز با ادبیات دیپلماتیک خود به این واهمه از برخورد امریکا با مؤسسات مالی همکار با ایران سخن می‌گوید و در بخشی از بیانیه خود می‌گوید: «نکته آن است که تقریباً تمامی بانک‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که از آنها انتظار بازگشت به فضای قبل از تحریم و تعامل و همکاری اقتصادی با ایران می‌رود، متعلق به بخش خصوصی هستند و با منطق اقتصادی نه به دستور دولت‌های خود وارد تعاملات اقتصادی می‌شوند. به بیان دیگر محاسبه هزینه- فایده است که بنگاه‌های اقتصادی را وارد یک تعامل اقتصادی می‌کند و مهم‌ترین عامل در این محاسبه، میزان اطمینان به این تعامل و فضای پیرامونی آن است.»

دستبرد به اموال ایران در امریکا
اما چالش‌ها در خصوص عدم دسترسی جمهوری اسلامی ایران به اموال بحق خود در سراسر دنیا در حالی است که ایالات متحده در سرقتی آشکار، قصد دارد نزدیک به 2 میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان در ایالات متحده را برداشت کند.
این حکم براساس شکایت خانواده‌های کشته‌شدگان بمبگذاری‌های بیروت در سال ۱۹۸۳ صادر شده و دیوان عالی امریکا آن را موجه دانسته و رأی به پرداخت 2 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران به بازماندگان این قربانیان داده است. این حکم با رأی مثبت شش قاضی و رأی منفی دو قاضی صادر شده است. دیوان عالی امریکا تصریح کرده که مصوبات کنگره این کشور رسیدگی به شکایات خانواده‌های قربانیان را منع نکرده و رسیدگی به این‌گونه شکایات همچنان در چارچوب نهادهای قضایی این کشور است. گفته می‌شود نهاد‌های امنیتی امریکا جمهوری اسلامی را مرتبط با بمبگذاری‌ها در مقر تفنگداران دریایی امریکا می‌دانند و رأی دادگاه نیز بر اساس اطلاعات ارتش و نهادهای امنیتی این کشور صادر شده است؛ روندی برخلاف مبانی اولیه حقوق بین‌الملل که نشان می‌دهد ایالات متحده امانتدار خوبی در خصوص نگهداری از اموال دیگر کشورها نیست.

ایران و فروش آب سنگین
بنابر توافق هسته‌ای ایران با گروه 5+1، ایران باید در چندین مرحله ذخایر آب سنگین خود را کاهش دهد و در مرحله نخست قرار است بیش از 30 تن از آب سنگین موجود در رآکتور اراک را بفروشد. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که هنوز هیچ اقدامی در خصوص بازطراحی رآکتور اراک صورت نگرفته است. این در حالی است که ذخایر آب سنگین رآکتور اراک و میزان آن، یکی از چالش‌های جدی در جریان مذاکرات هسته‌ای کشورمان با گروه ۵+۱ بود که همین چالش باعث شد تا حصول توافق چندین‌بار به تعویق بیفتد.
جالب اینجاست که روزنامه وال استریت ژورنال در توجیه طرح فروش آب سنگین ایران به ایالات متحده مدعی شده که ایران با مشکلاتی برای پیدا کردن خریدار برای ذخایر آب سنگین خود مواجه بود و امریکا این نگرانی را داشت که به دلیل پیدا نشدن خریدار، ذخیره آب سنگین رآکتور اراک افزایش یابد و این محور کلیدی از برجام امکان اجرا پیدا نکند، بنابراین امریکا خود ذخایر آب سنگین ایران را خریداری کرد.
حال در میان این خبرها پیرامون کارشکنی‌های متعدد امریکا درباره اجرای برجام و سنگ‌اندازی در مسیر دسترسی ایران به دارایی‌های خود، خبر فروش 32 تن آب سنگین به ایالات متحده باعث به وجود آمدن این سؤال شده که مقامات ایرانی بر اساس کدام منطق و استدلال تصمیم گرفته‌اند محموله آب سنگین کشور را به ایالات متحده «بدعهد» بفروشند.
به راستی چه تضمینی وجود دارد که ایالات متحده پس از دریافت محموله ایران حاضر به پرداخت بهای این محموله شود و حتی اگر در خوشبینانه‌ترین حالت آنها حاضر به پذیرش این موضوع شوند، از طریق چه سیستمی قرار است مبلغ فروش این محموله در اختیار ایران قرار بگیرد؟ چراکه بر اساس سیاست‌هایی که هنوز هم از سوی امریکا اعمال می‌شود، بانک‌های خارجی نمی‌توانند از طریق بانک‌های امریکایی با ایران مبادلات دلاری داشته باشند و محمدجواد ظریف نیز در نشست مطبوعاتی مشترک خود با فدریکا موگرینی به صراحت عنوان کرد که «همان‌طور که همه از ابتدا می‌دانستند برجام بانک‌های امریکایی را شامل نمی‌شده و نمی‌شود.»
حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولت قرار است در مسیر فروش محصول آب سنگین، برخلاف گفته رئیس‌جمهور به روزنامه جوان که عنوان کرد «قرار نیست به امریکا اعتماد کنیم» عمل خواهد کرد و این محصول استراتژیک را با وعده‌های واهی امریکا تحویل این کشور خواهد داد یا خیر؟

*جعفر تکبیری

با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: روزنامه جوان