زنجیره هدیه کتاب یار مهربانی به دوست آسمانی

دونیت/ گسترش کتابخوانی به عنوان راهی برای ارتقای سطح آگاهی عمومی، ترویج فرهنگ هدیه دادن کتاب و محصولات فرهنگی، تحکیم و عمق بخشیدن به دوستی ها از طریق هدیه دادن کتاب به عنوان دری برای ورود به دنیاهای تازه، هدف این پروژه می باشد.

معرفی مساله اصلی
آمار سرانه مطالعه در کشور ما بر اساس معیارها و جامعه هدف بین 2 تا 76 دقیقه در روز متغیر است؛ اما در هر صورت، نسبت به آمار کشورهای پیشرفته تفاوت قابل ملاحظه ای دارد. پایین بودن سرانه مطالعه، منشا بسیاری از مسائل و مشکلات فرهنگی جامعه است. با وجود اینکه نقش مسائل اقتصادی را در این میان نمی توان نادیده گرفت، قیمت به نسبت بالای کتاب، تنها یکی از ده ها دلیل کم بودن سرانه مطالعه در کشور ماست. علاوه بر این، زمانی که بحث هدیه دادن به دوستان و عزیزان پیش می آید، افرادِ کمی هستند که کتاب یا محصولات فرهنگی را به عنوان گزینه مناسب انتخاب می کنند؛ در حالی که شاید هیچ هدیه ای به اندازه کتاب نتواند نگرش انسانها را نسبت به دنیا تغییر دهد و بر زندگی شخصی و اجتماعی شان تاثیر مثبت و ماندگاری بر جای بگذارد.
ایده اولیه ما در این پروژه، حذف هزینه تهیه کتاب برای تشویق افراد به «بیشتر کتاب خواندن» است. تحقیقات و تجربیات ما نشان داده است در صورتی که کتاب و محصولات فرهنگی با تخفیف مناسب و یا رایگان در اختیار عموم قرار گیرد سرانه مطالعه افزایش خواهد یافت.

ما در این پروژه قصد داریم افراد را در زنجیره های مطالعاتی قرار دهیم که در آنها، طبق الگویی مشخص، کتاب به صورت رایگان در سطح کشور و بین تمامی اقشار جامعه بچرخد.
بانیان این پروژه کتاب را خریداری کرده و همراه با کارتی شامل توضیح مختصری از برنامه، به عنوان یک «هدیه» برای افراد ابتدای زنجیره ارسال می نمایند. آنها موظف هستند پس از دریافت، طی مدت زمانی مشخص (بین 20 روز تا یک ماه) کتاب را بخوانند و سپس آن را به بهترین دوست خود هدیه دهند. البته در صورتی که در مدت زمان مقرر، موفق به خواندن کتاب نشدند باز هم باید زنجیره را ادامه دهند و کتاب را نزد خود نگه ندارند.
این پروژه علاوه بر ارتقاء سطح مطالعه، مفاهیم و ارزش های فرهنگی را در جامعه گسترش خواهد داد که از این میان می توان به بحث و گفتگو با محوریت کتاب و شروع دوستی های جدید بین افرادی که علاقه مشترکی به اسم «مطالعه» دارند اشاره کرد. هر کتاب جدید، دریچه ای است به یک دنیای تازه و مطالعه یک کتاب و صحبت درباره آن، انسانها را در یک تجریه منحصربفرد از این جهانِ جدید شریک می کند؛ تجربه ای که شاید تنها با «سفر کردن» قابل قیاس باشد؛ با این تفاوت که «کتاب خواندن» سفری است هم در مکان و هم در زمان.


پیش بینی اثر پروژه
فاز اول پروژه با 400 کتاب آغاز خواهد شد. این کتاب ها از میان کتاب های مطرح و پرفروش در زمینه ادبیات داستانی و موضوعات عام انتخاب می شوند؛ کتاب هایی که باید هر کسی در طول زندگیش بخواند. اگر هر کتاب یک ماه در اختیار هر فرد قرار داشته باشد در طول یک سال کتاب به دست 12 نفر می رسد. با پیش بینی اینکه 7 نفر از این 12 نفر کتاب را می خوانند در پایان سال حداقل 2800 کتاب خوانده شده است. با در نظر گرفتن تعرفه های پستی، در کمترین حالت، هزینه لازم به یک ششم و در بهترین حالت به یک هیجدهم بودجه لازم برای مطالعه یک ساله این افراد با این تعداد کتاب کاهش پیدا خواهد کرد و احتمال دسترسی به کتاب مناسب برای افراد شرکت کننده در زنجیره، که در فاز اول پنج تا شش هزار نفر خواهند بود، حداقل دو و نیم برابر خواهد شد.


زنجیره چگونه شکل می گیرد و افراد ابتدای زنجیره چگونه انتخاب می شوند؟
مهم ترین بخش این پروژه، انتخاب افراد ابتدای زنجیره است؛کسانی که اهمیت کتاب و ارتقای فرهنگ را بدانند تا زنجیره ادامه پیدا کند. چند ماهیست که در جهت پیدا کردن افراد مناسب، گروه هایی در شبکه های اجتماعی راه اندازی شده است که این گروه ها سازوکار مشخص و حساب شده ای دارند. گروه ها در 3 سطح تعریف شده اند: افراد، ابتدا در سطوح میانی قرار می گیرند و سپاس با نظارت مدیران گروه (که از بین اعضا انتخاب شده اند) هر هفته 5 نفر به سطح 1 ارتقا می یابند. در حال حاضر سطح 1 نزدیک به 50 عضو و سطح 2، 500 عضو دارند. ملاک ارتقاء افراد به سطح بالاتر، روند مطالعاتی آنهاست. این سازو کار خود روشی برای تشویق افراد به مطالعه است.

در سطح 1 افراد در هر ماه حداقل 2 و یا حداکثر 4 کتاب به صورت گروهی مطالعه می کنند و مورد نقد و بررسی قرار می دهند. افرادی که در ماه حداقل 1 کتاب را مطالعه نکنند به سطح 2 باز می گردند. پیش بینی می شود تا زمان اجرایی شدن این پروژه، تعداد اعضای سطح 1 به 100 نفر برسد.

هم اکنون تقاضا برای عضویت بسیار زیاد است اما ما قصد داریم تلاش خود را بر انسجام و مدیریت بهتر گروه ها متمرکز کنیم. با ارتقا افراد به سطح 1 نفرات جدیدی به گروه سطح 2 اضافه خواهند. در برنامه ریزی میان مدت ما، تعداد اعضای سطح میانی به 800 تا 1000 نفر خواهد رسید. علاوه بر این 3 گروه، کانال تلگرامی با نام «یه جرعه کتاب» با 12000 عضو در حال فعالیت است مطالبی که در این کانال منتشر می شود شامل گزیده ای از مطالعات 3 مدیر این کانال، مطالب برگزیده گروه ها و همچنین نکات فرهنگی و اخلاقی می باشد. معمولا هر ماه در کانال یه جرعه کتاب، 3 مسابقه کتابخوانی برگزار می گردد. بخشی از اعضای ابتدای زنجیره از شرکت کنندگان و برندگان مسابقه های کتابخوانی کانال تلگرامی یه جرعه کتاب خواهند بود.

معرفی متولیان
این برنامه توسط یک تیم مستقل به مدیریت محمدرضا احمدی انجام می پذیرد. اعضای این تیم سابقه ای چند ساله در برگزاری و شرکت در برنامه های مرتبط با کتاب را دارند.
محمدرضا احمدی دارای کارشناسی ارشد مکانیک (از دانشگاه صنعتی امیرکبیر) فعال در حوزه های فرهنگ و هنر و نیز در سازمان های عام المنفعه و مردم نهاد است. او از سال 85 در عرصه کتاب و کتابخوانی فعالیت داشته که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسئول پشتیبانی بخش صحافی در بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم (تهران، 1392)
- همکاری در تدوین و ترجمه کتابچه "نمایشگاه های بین المللی کتاب در کشورهای خارجی" به سفارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- همکاری در بخش بین الملل، غرفه کتب نفیس و نسخ خطی بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (تهران، 1391)
- مدیر فنی و هنری سایت کتاب نفیس، قرآن سرا
- همکاری در برگزاری چندین نمایشگاه استانی، شهرستانی و...


معرفی سوابق این پروژه و کارهایی که تا به امروز انجام شده
نظیر این پروژه در ایران بی سابقه است؛ اما کمپینی با نام Book Runner در دنیا در جریان است که تا حدودی با پروژه زنجیره کتاب مشابهت دارد. سازوکار این کمپین بدین صورت است که هر فرد پس از خواندن کتاب، آن را در محلی عمومی رها می کند تا فرد علاقمند دیگری آن را بردارد و بخواند و پس از خواندن، دوباره آن را برای استفاده افراد بعدی در یک مکان عمومی دیگر بگذارد. اما به نظر می رسد این روش با توجه به شرایط فرهنگی کشور ما، محدودیت های قابل توجهی داشته باشد. با توجه به این محدودیت ها ما سعی کرده ایم سیستم متناسبی با فرهنگ کشورمان طراحی کنیم که علاوه بر ترویح کتابخوانی، بتواند افراد بیشتری را تحت پوشش طرح قرار دهد.

نیازمندی پروژه
پیش بینی بودجه مورد نیاز برای فاز اول 7.600.000 معادل هفت میلیون و ششتصد هزار تومان است. این مبلغ شامل هزینه خریداری کتاب، طراحی و چاپ دفترچه راهنمای پروژه و هزینه های پست می باشد. قیمت هر یک از کتاب ها بین 14000 تا 18000 تومان خواهد بود.
افراد با ثبت نام در سایت و وارد نمودن نام دوستی که کتاب را از او دریافت کردند و دوستی که قصد دارند کتاب را به وی هدیه دهند، موقعیت خود را در زنجیره و مسیر حرکت کتاب را مشخص خواهند کرد. افراد به نسبت میزان تاثیر خود در تداوم زنجیره امتیاز دریافت می کنند و زمانی که میزان امتیازشان به حد معینی برسد در راس زنجیره های بعدی قرار خواهند گرفت.
ما امیدوارم برای شروع این پروژه، پس از دریافت حمایت مالی در فاز اول، نزدیک به 400 کتاب تهیه کنیم و هدیه دهیم. این کتاب ها به اعضای فعال گروه تلگرامی مرتبط با این پروژه در سراسر کشور اهدا خواهد شد. این افراد موظفند پس از مطالعه کتاب آن را به بهترین دوستشان هدیه کنند و این روند برای افراد بعدی ادامه خواهد یافت.

چشم انداز آینده
با توجه به ماهیت فرهنگی پروژه به نظر می رسد بتوان در مراحل بعدی آن را به یک جریان اجتماعیِ خودجوش تبدیل کرد که تامین بودجه اولیه آن به صورت داوطلبانه و یا در قالب مسئولیت اجتماعی توسط شرکت ها و ارگان ها صورت پذیرد.
علاوه بر این، ما در نظر داریم برنامه های دیگری در راستای ترویج کتابخوانی انجام دهیم که از میان آنها می توان به کتابخانه ی سیار (Bookmobile)، دالان کتاب، سایت فروش پر تخفیف کتاب، مسابقه های کتاب خوانی و... اشاره نمود.

متولیان پروژه
این برنامه توسط یک تیم مستقل به سرپرستی محمدرضا احمدی انجام می پذیرد. اعضای این تیم سابقه ای چند ساله در برگزاری برنامه های فرهنگی، برنامه های مرتبط با ترویج فرهنگ کتابخوانی و برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی کتاب را دارا می باشند.


1. محمدرضا احمدی ایده پرداز و سرپرست تیم
محمدرضا احمدی کارشناسی ارشد مکانیک (از دانشگاه صنعتی امیرکبیر) ایده پرداز و فعال حوزه های فرهنگی و هنری و دارای سابقه ی همکاری با سازمان های عام المنفعه و مردم نهاد می باشد او از سال 85 در عرصه ی کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی فعالیت داشته که از مهم ترین این فعالیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسئول پشتیبانی بخش صحافی در بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم (تهران، 1392)
- همکاری در ترجمه و تدوین کتابچه "نمایشگاه های بین المللی کتاب در کشورهای خارجی" به سفارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- همکاری در بخش بین الملل، غرفه کتب نفیس و نسخ خطی بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (تهران، 1391(
- دبیر انجمن عکاسان ایران زمین (سالهای 87و88)
- مدیر فنی و هنری سایت کتاب نفیس، قرآن سرا
- همکاری در برگزاری چندین نمایشگاه استانی، شهرستانی و...

2. امیر الیاس مهر فعال حوزه کتاب و نشر
امیر الیاس مهر دارای بیش از 35 سال سابقه در زمینه های فرهنگی خصوصا برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی می باشد. وی علاوه بر این همکاری های موثری با ناشر های برتر کشور و انجمن های صنفی (انجمن ناشران کودک و نوجوان، انجمن ناشران انقلاب اسلامی و...) داشته است. نظر به فعالیت موثر و ارزنده ی این بزرگوار به جرات می توان ایشان را پدرنمایشگاه های کتاب ایران نامید.

3. سجاد محمودی عکاس و گرافیست تجربی
از سال 1389 در حوزه ی کتاب و هنر فعالیت داشته است فعالیت وی در حوزه ی هنر و کتاب با هم تلفیق شده و نمود آن را در طراحی جلد کتاب های مطرح می توان مشاهده نمود. از مهمترین مقام های اجتماعی و هنری او می توان به موارد زیر اشاره نمود
- وبلاگ نویس برتر کشوری (1390- تهران)
- برگزیده ی پوستر صلح در مسابقات ملی جهانی عاری از خشونت (1391 – مشهد)
- برگزیده ی پوستر جشنواره ی ملی آسیب های شبکه های مجازی (1394 - زنجان)


4. گلریز بخشى زاده فعال حوزه کتاب
گلریز بخشی زاده علاوه بر فعالیت های حرفه ای در زمینه های حقوقی و وکالت حضوری موثر در فعالیت های عام المنفعه و خیریه داشته و از سال 80 در حوزه کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی فعال بوده است.

لازم به ذکر است علاوه بر این دوستان، عزیزان بسیاری از نقاط مختلف کشور ما را در این برنامه همراهی خواهند نمود و بعضا برای حفظ ماهیت حرکت شان تمایل دارند به صورت گمنام باقی بمانند.

برای آگاهی کامل تر و شرکت در این طرح روی لینک زیر کلیک نمایید.

زنجیره هدیه کتاب



منبع: