بدون توجه به اخلاق، پژوهش کارآمد و موثر نیست


رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به ضرورت شکل‌گیری "نهضت تقویت پژوهش" گفت: برای شکل گیری این نهضت باید بر لحاظ و تقویت سه رکن "اخلاق پژوهش"، "فرهنگ پژوهش" و "مدیریت پژوهش" تمرکز کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،‌ منطقه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در مراسم هفته پژوهش و تقدیر از پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: پژوهش نیازمند یک کوشش دوباره جهت رونق بخشی در فضای کشور به صورت عام و حوزه‌های علمیه به صورت خاص است.

وی با اشاره به اینکه هر جریان، نهاد و حرکت نیازمند شناسایی و بکارگیری اخلاقی متناسب با آن است، گفت: پژوهش نیز به شدت به اخلاق نیازمند است.

وی ادامه داد: چنانچه اخلاق ناظر به "فرآیند، شئون و مراحل پژوهش" تدوین نگردد، پژوهش مسیر درست و سازنده را طی نخواهد کرد.

وی گفت: در گذشته تجربه شیعه منتهی به نوشتن کتاب "آداب المتعلمین" که اخلاق علم آموزی را ارایه می‌کند، شد و امروزه باید اخلاق پژوهش را تدوین کند.

مبلغی افزود: حوزه علمیه در زمینه اخلاق پژوهش دست به اقدام اساسی بزند، چه آن که بدون استقرار "اخلاق پژوهش" نهاد پژوهش کارآمد نخواهد شد.

وی، احترام به پژوهشگران - به ویژه مبدعان-، عدم سرقت کالای فکری دیگران، حسن ظن به صاحبان اندیشه، اجتناب از استخدام کلمات غیراخلاقی از سوی یک پژوهشگر نسبت به دیگری، ذکر منابع، عدم رمی صاحب قول دیگر به باطل بودن رأی او از جمله اخلاق پژوهش است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: در فقه، فقیهان ما عمدتا و نوعا ادب و اخلاق را نسبت به صاحبان اقوال رعایت می‌کرده‌اند و نسبت به هم تواضع داشته‌اند.

مبلغی با اشاره به ضرورت ایجاد و تقویت "فرهنگ پژوهش" گفت: برخی از ارزش‌های فرهنگی مربوط به پژوهش عبارت است از "دین مدارانه پژوهیدن"، "نیاز محورانه پژوهیدن"، "ژرف اندیشانه پژوهیدن"، "نقادانه پژوهیدن"و "کیفیت گرایانه پژوهیدن".

وی ادامه داد: در حوزه‌های علمیه همیشه نقد به مثابه یک ارزش مورد نظر بوده است و اگر این نگاه‌های ارزشمدارانه نسبت به نقد وجود نداشت ما در طول تاریخ این همه اندیشه‌های نو تولید نمی‌کردیم، فرهنگ نقد گاه تا بدانجا پیش می‌رفته است که برخی از شخصیت‌های صاحب مکتب، شاگردان خود را به حاشیه و تعلیق زدن به آثار خود تشویق می‌کردند.

مبلغی با اشاره به تاکید همواره رهبر معظم انقلاب اسلامی بر دوری جویی از کمیت گرایی و حرکت به سمت کیفیت در تولیدات علمی گفت: باید کیفیت گرایی را به مثابه یک ارزش جدی در مجموعه "فرهنگ پژوهش"مطرح کرد تا تضمین‌های لازم برای آثار نو و مفید فراهم شود.

این استاد برجسته حوزه علمیه مدیریت پژوهش را از دیگر ارکان مهم پژهش ذکر کرد و گفت: فقدان مدیریت پژوهش مساوی با هرج و مرج پژوهشی، تداخل کارهای پژوهشی و نبود اطلاعات کافی در اختیار پژوهش و پژوهشگران است.

وی تسهیل فرآیند پژوهش، منظومه‌ای کردن مراکز پژوهشی و حسن نظارت بر امر پژوهش و ایجاد نهادی برای رصد مسائل مورد ابتلا و نیاز جامعه را از وظایف مدیریت پژوهش ذکر کرد و گفت: آموزش منهای پژوهش برابر با درجا زدن و غیرکارآمدشدن علم است و به جز تکرار مکررات حاصلی در بر نخواهد داشت.

وی همچنین گفت: پژوهش نیازمند امکانات و نیروی انسانی کافی است.

مبلغی با اشاره به فعالیت‌های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس نیز گفت: این مرکز تجربه جدیدی را فراروی حوزه قرار داده است و اندیشه‌های حوزویان را در مسیر تبدیل به قانون تولید یا استحصال می‌کند.

وی ادامه داد: این مرکز آمده است تا از تزریق "داروهای فکری و معرفتی" در مرحله بعد از مرگ سهراب جلوگیری کند و بستر راه یافتن اندیشه‌های فقهی حوزویان، مراجع عظام تقلید، علما و حقوقدانان و متفکران را به قانون در کوتاه‌ترین زمان‌های ممکن با مکانیزم‌های علمی و خاص فراهم آورد.

وی با اشاره به این که ظهور مدارس و مکاتب فقهی درون فقه شیعه، گواهی بر وجود پژوهش‌های دقیق، قوی و نیرومند شکل گرفته در گذر تاریخ و بستر زمان است، گفت: بعد از انقلاب اسلامی فضای مناسبی برای پژوهش‎های عمیق ایجاد شده است به گونه‎ای که حوزه‎های علمیه نسبت با گذشته خود و دیگر حوزه‎های علمیه شیعه در سایر کشورهای اسلامی، از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و غیرقابل مقایسه است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: حوزه‌های علمیه ما امروز واجد درون مایه‌های فراوان، معلومات در خور توجه و قدرت رصد و حساسیت نسبت به موضوعات مختلف جامعه برخوردار است، هر چند فاصله وضع موجود با وضع مطلوب زیاد است.

انتهای پیام


ویدیو مرتبط :
روش شناسی پژوهش های کمی؛ اخلاق پژوهش؛ دکتر حقدوست