ترکیه از جان عراق چه می‌خواهد؟

انتقال سربازان ترک از اردوگاه بعشیقه در شمال موصل به استان دهوک در اقلیم کردستان همچنان موجبات خشم مقامات دولت مرکزی را فراهم کرده است. با این حال، پرسش مهمی در محافل سیاسی مطرح شده که هدف از حضور نظامی ترکیه در عراق چیست؟ پس از ورود نظامی مسکو به سوریه و سپس سرنگونی جنگنده روس به دست ارتش ترکیه و تحریم این کشور از سوی روسیه این باور مطرح شده که ترک‌ها در حال واگذاری بازی قدرت به روس‌ها هستند. بنابراین آنها می‌کوشند از راه دیگری جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای روس‌ها را مهار کنند و بار دیگر خود را به شطرنج سیاسی و بازی قدرت در سوریه بازگردانند. در این میان عراق چه جایگاهی دارد که باعث شد ترک‌ها در گام اول ورود نظامی به خاک عراق پیدا کنند. آیا آنها عراق را کلید حل بحران سوریه می‌دانند.به گزارش دنیای اقتصاد، در این زمینه تحلیل‌هایی وجود دارد. برخی معتقدند ورود نظامی ترک‌ها به بعشیقه به درخواست کردهای عراق و در راستای آموزش پیشمرگه‌ها برای مقابله با داعش است. این دیدگاه معتقد است ترک‌ها اکنون در حال معاشقه با کردهای عراق هستند تا ضرب شستی به کردهای ترکیه نشان دهند. از آنجا که با شکر آب شدن روابط مسکو- آنکارا، کرملین به تسلیح کردهای سوریه پرداخته است، اکنون آنکارا تلاش دارد آب رفته را به جوی بازگرداند. ابراهیم المرعشی، استاد دپارتمان تاریخ در دانشگاه دولتی کالیفرنیا می‌گوید: سیاست خارجی «شیزوفرنیک» آنکارا که پس از سال ۲۰۰۳ و سقوط صدام شکل گرفته دچار تغییر جهت شده است. اکنون آنکارا به جای اتحاد با دولت مرکزی عراق خود را در اتحاد با کردها قرار داده تا طغیان کردهای خود را مهار کند و از سوی دیگر، روند جدایی طلبی کردی در میان کردهای سوری را مهار کند.روند کردگرایی دولت ترکیه پیچیده است. المرعشی به الجزیره چنین می‌گوید: «اقلیم منطقه‌ای کردستان (KRG) از سوی دو جناح کرد اداره می‌شود: حزب دموکراتیک کردستان (KDP) و اتحادیه میهنی کردستان (PUK). ترکیه اکنون با حزب دموکراتیک کردستان به رهبری مسعود بارزانی که رئیس اقلیم کردستان است دست اتحاد داده است.» المرعشی به نکته دیگری اشاره می‌کند و می‌افزاید: «فواد معصوم، رئیس‌جمهور فعلی عراق عضو اتحادیه میهنی کردستان است که تعاملاتی با ایران و آمریکا دارد.»استدلال المرعشی این است که اتحاد فعلی ترکیه با حزب دموکراتیک کردستان بخشی از تلاش آنکارا برای اتحاد با یکی از جناح‌های کردی است تا بتواند خیزش کردهای پ‌ک‌ک را مهار کند. نکته مهم این است که کردهای سوری که با نام «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) شناخته می‌شوند از زیرشاخه‌های PKK است. این گروه در نبرد با داعش توانست خود را به‌عنوان متحد آمریکا جا بیندازد و اکنون با سر دادن شعار خودمختاری به تهدیدی برای ترکیه تبدیل شده است. بنابراین ترکیه ترجیح می‌دهد که حزب دموکراتیک کردستان موضع برتر داشته باشد. حضور ترک‌ها در بعشیقه و اقلیم شاید توضیح دهنده همین مساله باشد. نکته دیگر آنکه در رقابت میان کردها، ترکیه می‌خواهد نشان دهد که جانب حزب دموکراتیک کردستان را خواهد گرفت. اینجا بود که وقتی دولت عراق به ترک‌ها اولتیماتوم برای خروج داد، مسعود بارزانی وارد میدان دفاع از ترکیه شد و گفت: «اگر ترک‌ها برای مبارزه با داعش آمده باشند، چیز خوبی است.»اما دلیل دیگر حضور نظامیان ترکیه را می‌توان به خط مواصلاتی از موصل تا رقه ربط داد. از آنجا که طی یک سال اخیر دولت عراق قادر به بازپس‌گیری موصل نبوده و نیروهای داعش به‌صورت یک خط مستقیم از این استان تا رقه آزادانه در رفت و آمد هستند، ادعای مقام‌های ترک این است که استقرار نیروها در راستای تامین امنیت نیروی ترکیه‌ای است که صدها پیشمرگه کرد را آموزش می‌دهند. موصل از سال ۲۰۱۴ در دست داعش است و تا کنون خبری از آزادسازی این شهر در دست نیست. استقرار نیروهای ترک در این مسیر یک هدف دیگری هم دارد. احمد داود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه، پیش از سفر به بلغارستان و مذاکره برای عضویت کشورش در شینگن، اقدام ترکیه در استقرار نیرو در مرزهای موصل را با هدف توازن استراتژیک و جلوگیری از هم مرز شدن داعش با ترکیه می‌داند.