سيل، زلزله و تهراني که امن نيست!

ايسنا/ بعد از وقوع سيل اخير در چند استان کشور باز هم گمانه‌زني‌ها و بحث‌هاي مختلف پيرامون احتمال بروز فاجعه در پايتخت بالا گرفته است؛ بحثي که هر از چندگاهي نقل محافل مي‌شود و اگر بگوييم متاسفانه زود هم از يادها مي‌رود، سخن به گزاف نگفته‌ايم.

حال که تهران در صدر آمار بافت‌هاي فرسوده قرار دارد سوال اين است که آيا تهران، شهري که به روايت کارشناسان آبستن حوادث طبيعي است و از همه واضح‌تر در محاصره گسل زلزله قرار دارد، براي مقابله با بلاياي طبيعي آماده است؟ آيا زيرساخت‌هاي تهران و ساختمان‌هاي آن توان کافي براي مقاومت در برابر زلزله يا سيلي بزرگ را دارند؟ آيا نهادهاي امدادي و درماني آمادگي کافي براي امدادرساني به مردم پايتخت را دارند؟ و ...

اينها سوالاتي است که با دکتر امير محسن ضيايي، رييس جمعيت هلال احمر در ميان گذاشتيم.

دکتر ضيايي درباره ميزان آمادگي پايتخت براي مقابله با حوادثي مانند سيل و زلزله، گفت: ميزان آمادگي پايتخت براي مقابله با سيل و زلزله بستگي به ميزان شدت اين حوادث دارد. ما هر روز در کشور شاهد زلزله هستيم اما بسياري از آنها احساس نمي‌شوند. معمولا زلزله‌هاي بالاتر از چهار ريشتر است که به صورت جدي به آن‌ها نگاه مي‌شود.

وي مناسب نبودن زيرساخت‌ها در پايتخت را امري کاملا روشن خواند و افزود: بسياري از آمادگي ما به اين بازمي‌گردد که چقدر توانستيم زيرساخت‌هاي خود را ارتقا دهيم. مهم‌ترين موضوع اين است که چطور مي‌توانيم پيشگيري کنيم و ميزان ريسک و خطرات را کاهش دهيم.

عواملي که تهران را تهديد مي‌کند

ضيايي تصريح کرد: تهران به عنوان يک کلان‌شهر با حجم زيادي از مشکلات زيرساختي مواجه است، بنابراين طبيعي‌ و روشن است که فرض کنيم، اين کلان‌شهر در برابر حوادث طبيعي بويژه زلزله آمادگي زيادي ندارد. البته بسياري از اقدامات لازم براي ارتقاي زير ساخت‌ها زمان‌بر است. برج‌هايي که در تهران ساخته شده و نشست‌هايي که در سطح زمين تهران داريم، شرايط زيرزميني تهران، لوله‌هاي گاز و ساير تاسيسات زيرساختي که ممکن است غيراستاندارد باشند، جمعيت بسيار زياد تهران و فشردگي آنها، عواملي است که پايتخت را تهديد و وضعيت امدادرساني ما را در زمان حادثه با مشکل مواجه مي‌کند.

رييس جمعيت هلال احمر با بيان اينکه البته از سويي اقدامات زيادي در اين زمينه‌ها انجام شده است، افزود: بر اين اساس سعي شده که تهران به محلاتي تقسيم‌بندي شود و آمادگي لازم براي برخورد با حوادث بر اساس محلات شکل گيرد، زيرا بايد فرض کنيم که اگر در تهران اتفاق بزرگي رخ دهد، اولين بخش‌هايي که مي‌توانند به سرعت کمک کنند، داخل محلات و حتي در خانه‌ها و خانواده‌ها هستند. بنابراين سيستم بايد به اين شکل طراحي شود.

لزوم آموزش همگاني به مردم براي برخورد با سيل يا زلزله

وي با بيان اينکه در زمان بروز چنين حوادثي مردم بهتر از همه مي‌توانند به خودشان کمک کنند، افزود: البته به شرط اينکه مردم آموزش‌هاي لازم را ديده باشند. بر اين اساس يکي از تمرکزهاي جمعيت هلال احمر روي آموزش همگاني مردم است تا در زمان وقوع چنين سوانح و حوادثي بتوانيم ميزان تلفات را کاهش دهيم.

ضرورت مقاوم‌سازي ابنيه مراکز حساس

ضيايي با تاکيد بر اينکه ساير دستگاه‌هاي مسئول نيز بايد در اين زمينه اقدامات لازم را انجام دهند، ادامه داد: اولا از اين به بعد اگر مجوزي داده مي‌شود و شرايطي براي ساخت و سازهاي جديد صورت مي‌گيرد، بايد حتما شرايط لازم در ساخت‌وساز آنها رعايت شود. همچنين مقاوم‌سازي ابنيه و مراکزي که در زمان حوادث و بحران کار هدايت،‌ حمايت، فرماندهي و درمان را بر عهده دارند در اولويت است. بالاخره بيمارستان‌هاي ما و مراکزي که بايد به داد مردم برسند در درجه اول اهميت قرار دارند.

گذشته‌اي که عبرت نشد!

وي اقدام بعدي را مقاوم‌سازي بافت‌هاي فرسوده دانست و گفت: همه اينها يک پروسه طولاني را مي‌طلبد و بايد به آن فکر کرد. متاسفانه فرهنگ ما ايراني‌ها اين است که فکر مي‌کنيم امروز گذشت و زماني که اتفاقي مي‌افتد همه پاي کار مي‌آيند و اقداماتي انجام مي‌شود اما دوباره همه چيز تا حادثه بعدي به فراموشي سپرده مي‌شود. اين مسئله واقعا نبايد فراموش شود و بايد هميشه در دستور کار دستگاه‌هاي اجرايي باشد و اعتبار لازم براي آن گذاشته شود. در عين حال بايد اميدوار باشيم که حوادث بزرگي در شهري مثل تهران رخ ندهد تا بتوانيم زير ساخت‌هاي خود را بهبود بخشيم.

رئيس جمعيت هلال احمر درباره بيشترين تهديدها و خساراتي که مي‌تواند تهران را در زمان بروز سيل و زلزله تهديد کند، گفت: در زمينه سيل بايد گفت که اگر ميزان بارندگي ما در مدتي کوتاه بسيار بالا باشد، مناطق شمالي تهران تهديد مي‌شوند. اين اتفاق يک الي دو بار نيز رخ داده است.

مردم هشدارها را جدي بگيرند

ضيايي تاکيد کرد: مهم اين است که هشدارهاي قبلي داده شود و دستگاه‌هاي پيش‌بيني کننده ما بتوانند زمان لازم براي اين کار را حدس بزنند. در حال حاضر نقشه‌ها و اطلاعات جهاني براي اين موضوعات بسيار کمک‌کننده است. مردم نيز بايد اين هشدارها و دستورها را جدي بگيرند و حتما خود را از مراکز خطر بويژه درباره سيل دور کنند.

تکميل انبارهاي امدادي در جمعيت هلال احمر

وي افزود: ما نيز به عنوان جمعيت هلال احمر در حال تقويت اين هستيم که تجهيزات مورد نياز خود را چه در تهران و چه در همه کشور تکميل کنيم. در حال حاضر از نظر انبارهاي امدادي وضعيت خوبي داريم و تمام انبارها را تکميل کرده‌ايم. همچنين به سرعت در حال ارتقاي تجهيزات خود هستيم تا حداقل از نظر تجهيزات دچار مشکل نباشيم. نيروي انساني ما نيز به اندازه کافي وجود دارد و اگر لازم باشد از نيروهاي مناطق ديگر نيز استفاده مي‌کنيم. همچنين مانورهايي براي آمادگي در سطح نيروهاي هلال احمر به طور مرتب انجام مي‌دهيم تا نيروهاي خود را در حالت آمادگي نگه داريم.

نصب پيش‌نشانگر روي گسل‌هاي تهران

ضيايي با بيان اينکه درباره زلزله موضوع کمي متفاوت است، گفت: دليل آن اين است که هشدارهاي زلزله خيلي علمي نبوده و نمي‌توانيم سريعا آن را اطلاع‌رساني کنيم. در اين زمينه نيز آموزش‌هاي شخصي مهم است تا افراد بدانند در زمان زلزله چه اقداماتي انجام دهند.

وي از نصب پيش نشانگرهايي روي گسل‌هاي تهران خبر داد و گفت: اين پيش نشانگرها مي‌توانند چند ثانيه قبل از زلزله موج ابتدايي آن را نشان دهند و يک فاصله چند ثانيه‌اي ايجاد کنند تا بتوان امکانات حياتي مانند برق، آب، گاز و غيره را کنترل کرد. البته اين کار هنوز در مرحله آزمايشي است، اما اميدواريم از مرحله آزمايشي به مرحله عملياتي تبديل شود و ما زمان کوتاهي را قبل از بروز زلزله در اختيار داشته باشيم.

کدام نقطه تهران از زلزله خسارت مي‌بيند؟

ضيايي درباره خسارات ناشي از زلزله در پايتخت کشور، گفت: درباره اينکه کجاي تهران صدمه مي‌بيند بايد گفت که هم در شمال تهران و هم در جنوب تهران گسل داريم و اينها مکان‌هاي آسيب پذيرتر هستند، اما با توجه به نوع سازه‌ها به نظر مي‌آيد که در صورت بروز زلزله، امکان تخريب در جنوب تهران بالاتر است.

رئيس جمعيت هلال احمر در اين زمينه توصيه‌هايي را به مردم ارائه کرد و گفت: ما آيين نامه‌هاي خوبي براي ساخت و ساز خانه‌هاي مقاوم داريم، اما مساله اين است که آنها را رعايت نمي‌کنيم و اين موضوعي است که به آحاد مردم و تک تک آنها بازمي‌گردد. نه ما بايد بپذيريم که در خانه‌هاي غيراستاندارد زندگي کنيم و نه کساني که ناظر هستند بايد بپذيرند که چنين ساختماني تحويل مردم داده شود.

ضيايي با بيان اينکه اين مسئله اصلا مسئله‌اي نيست که بتوان با آن شوخي کرد و بايد آن را بسيار جدي گرفت تصريح کرد: در زلزله بم نشان داده شد که همه سازه‌هاي ما از محل اتصال جوش‌هاي آهن دچار اشکال بودند و صدمه خوردند. بنابراين با يک اختلال فني که قابل پيشگيري بود، مي‌شد جان بسياري از افراد را نجات داد. در تهران و هر شهر ديگري نيز وضعيت به همين صورت است. بايد بدانيم که استانداردها براي حفظ جان مردم و امنيت آنها طراحي شده‌اند و بايد آنها را جدي گرفت. بنابراين حداقل در ساخت و سازهاي آينده و در مقاوم سازي مراکز حساس بايد فعاليت کنيم.

وي در پاسخ به اينکه در حال حاضر ميزان آمادگي جمعيت هلال احمر براي مقابله با بروز زلزله يا سيل در تهران چگونه است؟ گفت: جمعيت هلال احمر با حداکثر امکانات خود در خدمت مردم است. اينکه اين جمعيت در برابر وقوع حوادث آينده چقدر کارايي دارد، حرف ديگري است؛ چرا که اين موضوع بستگي به اين دارد که ما با چه نوع حادثه‌اي مواجه شويم.

ضيايي ادامه داد: مي‌توانيم به مردم قول دهيم که در صورت بروز هر حادثه‌اي جمعيت هلال احمر با تمام امکانات، تجهيزات و نيروي انساني خود در صحنه خواهد بود و آنچه را که مي‌تواند انجام مي‌دهد، به طور کلي جمعيت هلال احمر براي حوادث و سوانح طبيعي کوچک و متوسط آمادگي کامل دارد، اما براي مقابله با حوادث بزرگ و خيلي بزرگ واقعا اين امکانات و تجهيزات کافي نيست و طبيعي است که بايد سرمايه‌گذاري بيشتري انجام شود. دولت و مجلس نيز بايد توجه بيشتري داشته باشند تا بتوانيم پاسخگويي خود را در زمان بروز اين حوادث افزايش دهيم.

ویدیو مرتبط :
شوک، زلزله شوک زلزله حوادث ترسناک زلزله محبوب دله لرزه نگاری ژئوفیزیک بحران