بررسی نقش تهیه کننده حرفه ای سینما در موفقیت فیلم

بررسی نقش تهیه کننده حرفه ای سینما در موفقیت فیلم

بانی فیلم/ تهیه کنندگی شغل جدیدی در سینما نیست؛ ولی در طول سال های متمادی بر اثر اتفاقات و جریان های مختلف، تعریف آن دگرگون شده. در حال حاضر عده زیادی تهیه کنندگی را مترادف سرمایه ساخت فیلم می دانند و به واسطه همین تفکر است که سرمایه دارانی بدون برخوردار بودن از دانش و آگاهی لازم از فضای سینما وارد این حوزه می شوند. به همین دلیل در قسمت دوم(پایانی) این گزارش علاوه بر تهیه کنندگان سینما با برخی از کارگردانان سینما که خودشان فیلم هایشان را تهیه می کنند، صحبت کردیم که در ادامه آن را می خوانید.

می خواستم تهیه کنندگان را سکته ندهم
محسن امیریوسفی، از آن دسته کارگردان هایی است که هر سه فیلمش را خودش نوشته، کارگردانی و تهیه کرده. برای همین بهترین کسی بود که می توانست درباره این که چرا با تهیه کنندگان شناخته شده سینما کار نمی کند، حرف بزند. اما از پاسخ امیریوسفی می شود مشکل را در جای دیگری جستجو کرد. او می گوید: «بگذارید در جواب این سوال به گفتن یک جمله بسنده کنم.» و سپس توضیح می دهد: «با این اتفاقاتی که تاکنون برای فیلم هایم افتاده و بعد از گذشت دوازده سال تازه فیلم اولم، «خواب تلخ» در آستانه اکران قرار گرفته. تصمیم گرفتم با این سه فیلم هیچ تهیه کننده ای را سکته ندهم. خودم تهیه کننده فیلم هایم باشم تا خیالم راحت باشد.» در واقع این اکران نشدن و به تعویق افتادن اکران فیلم های امیریوسفی سدی بر سر راهش گذاشته که نه او به سمت تهیه کنندگان برود و نه تهیه کنندگان به دنبال او و کارهایش باشند. این هم از آن دسته مشکلات ناخواسته است که گاه گریبان کارگردانان سینمای ایران را می گیرد. اما جواد نوروزبیگی، اصلا خودش را جزو تهیه کنندگان حرفه ای نمی داند و به گفتن: «چرا به من زنگ می زنید؟ به تهیه کنندگان حرفه ای سینما زنگ بزنید.» اکتفا می کند. جمال ساداتیان، تهیه کننده سینما که این روزها فیلم جامه دران را بر روی پرده دارد، در این باره توضیح مفصلی می دهد: «به نظرم تهیه کننده سینما دو نقش دارد. اولی، مدیریت پروژه است؛ به این معنی که باید قدرت تفکر داشته باشد و بتواند فیلمنامه درستی را برای ساخت انتخاب کند.» البته او تاکید می کند که هر تهیه کننده ای در این بخش(انتخاب فیلمنامه) سبک و سیاق خاص خودش را دارد؛ «و براساس همان فیلمنامه، کارگردان را انتخاب کند. بنابراین تا اینجا تهیه کننده کارهای اجرایی ساخت یک فیلم را برعهده دارد. اما نقش دوم او بعد از انتخاب کارگردان آغاز می شود. او از این به بعد باید مشاور کارگردان باشد و شرایط آرامی را فراهم کند تا کارگردان بتواند افکار و ایده هایش را تصویری کند.» آنطور که ساداتیان می گوید، تهیه کننده در کنار این نقش ها می تواند سرمایه گذار هم باشد یا حتی سرمایه را از بیرون برای ساخت فیلم جذب کند.

تهیه کننده باید حرف هایش را از همان اول بزند
یدالله صمدی که او هم این روزها فیلم«پدر آن دیگری» را روی پرده سینما دارد، در کارنامه هنری اش چند تجربه تهیه کنندگی هم به چشم می خورد. سه فیلم که هم آنها را کارگردانی کرده و هم تهیه کنندگی. وقتی از او می پرسم تجربه تهیه کنندگی فیلم های خودش چه تفاوتی با کار کردن با تهیه کنندگان سینما دارد، می گوید: «من خودم را تهیه کننده واقعی نمی بینم. همین طور که بسیاری از تهیه کنندگان را واقعی نمی بینم. برای این که تهیه کنندگی یک تعریف مشخص در سینمای جهان دارد؛ تعریفی که در سینمای ما کاملا مشخص نشده.» به نظر صمدی درست است که تهیه کنندگان در سینمای ایران شرایطی برایشان فراهم نیست که استودیو داشته باشند، اما تهیه کننده کسی است که باید از هر حیث سینما را بشناسد؛ «از نظر تاریخ سینما یا شناخت تمام عوامل سینما. او باید بسیار به روز باشد و وضعیت فیلم ها، اکران سینماها و سالن های سینما را بداند. او باید اطلاعاتی درباره این که کدام سینما امکانات بیشتری دارد یا کدام سینما بیشتر خانواده ها می روند، داشته باشد.» تهیه کننده باید خوش قول باشد و به امضای خودش احترام بگذارد. این ها را او می گوید و به مقوله حضور سرمایه گذاران در سینما اشاره می کند؛ «فیلمنامه کامل کار باید در مرحله پیش تولیددر اختیار سرمایه گذار قرار بگیرد و قراردادهای کامل و دقیق با رعایت عدالت دو سویه بین سرمایه گذار و تهیه کننده ودیگر عوامل ساخت فیلم نوشته شود.» البته آنطور که صمدی می گوید هیچ گاه از کار کردن با تهیه کنندگان اذیت نشده. ولی معتقد است خاصیت تهیه کنندگان ایرانی این است که در کار ساخت فیلم دخال می کنند؛ اما خود او زمانی به تهیه کننده حق دخالت می دهد که در مرحله پیش تولید باشند و او باید حرف هایش را همان جا بزند؛ «تهیه کننده باید نظراتش را در زمان نوشتن فیلمنامه بدهد و وقتی کار شروع شد دیگر هر روز دخالت نکند. خصوصا در رابطه با کار کارگردان هایی که کارشان را بلد هستند. وگرنه شاید در مورد تازه کارها، راهنمایی های او بتوانند به عنوان راهنما کمک کننده باشد.»

تهیه کننده فیلمنامه را به فیلم تبدیل می کند
ساسان سالور، تهیه کننده سینما بیشتر با برادر کارگردانش، سامان سالور کار می کند. برای همین از او درباره تفاوت تهیه کنندگی کارهای برادرش با فیلم های کارگردانان دیگر می پرسم و او پاسخ می دهد: «مسلما با برادرم راحت تر هستم، ما با هم تلپاتی داریم و این رابطه خونی هم به پیشبرد اهداف کار ما خیلی کمک می کند.» با این حال آنها به هیچ عنوان رابطه کارگردانی و تهیه کنندگی در فیلم هایشان را تحت شعاع رابطه برادریشان قرار نمی دهند؛ «در هنگام ساخت فیلم نه او از نکته ای به عنوان کارگردان کوتاه می آید و نه من به شکل برادری به مساله نگاه می کنم. چرا که اگر چنین کاری کنیم، نمی توانیم فیلم با جسارتی بسازیم.» با این حال سالور معتقد است؛ «رابطه برادری باعث بهتر شدن کارشان می شود.» در مورد تهیه کنندگی معتقد است در همه جای دنیا حرف اول و آخر یک فیلم را تهیه کننده آن می زند؛ «همیشه می گویم او شخصی است که در فیلمنامه، «نامه» اش را برمی دارد و آن را به فیلم تبدیل می کند. او باید عوامل ساخت فیلم را انتخاب کند. کسانی که به آنها اطمینان دارد.» اما کارگردان صاحب هنری و مالک معنوی فیلم است و او هم باید عوامل خودش را انتخاب کند. کسانی که با آنها راحت است. این ها را سالور می گوید و تاکید می کند که؛ «اگر کارگردان درستی انتخاب کرده باشید، می دانید که او هم عوامل خودش را درست انتخاب خواهد کرد. پس در جهت حمایت از او کار می کنید، نه دخالت در کارهایش. یک تهیه کننده باید به هوش کارگردان اعتقاد داشته باشد تا در نهایت فیلم خوبی ساخته شود.» «آمین خواهیم گفت» فیلمی بود که ساسان سالور آن را در کنار سید امیر سیدزاده تهیه کنندگی کرد، برای همین از او درباره حضور دو تهیه کننده در یک کار پرسیدم. «آقای سیدزاده بیشتر به عنوان سرمایه گذار در کار حضور داشت و مدیریتی برعهده اش نبود. و گرنه مجری طرح و برنامه ریز همان کار خودم بودم و شکل گیری این همکاری هم به خاطر همین اتفاق افتاد.»

اگر کارگردانی خوب نیست، با او قرارداد نبندند
هاتف علیمردانی، کارگردان سینما که فیلم«کوچه بی نام» را برای اکران دارد و ساخت فیلم جدیدش «هفت ماهگی» را هم چندی وقتی است آغاز کرده، درباره تهیه کنندگی در سینما می گوید: «مدیریت گروه سازنده را تهیه کننده بر عهده دارد. خصوصا که در بخش تولید سینمای ایران شخصیت تهیه کننده بسیار اهمیت دارد. یعنی بعد از توجه به نام کارگردان به خوش نامی تهیه کننده در پرداخت مالی توجه می کنند.چراکه اگر این دستمزدها به موقع پرداخت شوند، آرامش روانی حاکم بر گروه می شود و کار بهتر جلو می رود. و بازده بهتری اتفاق می افتد.» آنطور که او توضیح می دهد، هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ مجوز تهیه کنندگی در جایگاهی قرار داشته که فیلم آخرش را خودش تهیه کنندگی کند؛ اما ترجیح داد تا با یک تهیه کننده حرفه ای سینما کار کند؛ «او خوش نام بود و فیلم های خوبی هم تولید کرده بود. و باید بگویم در زمان تولید هم تمام شرایط مورد نیازم را فراهم کرد. من هم امیدوارم جواب اطمینانش را داده باشم.» اما علیمردانی تجربیات دیگری هم دارد. خودش می گوید بارها تا پای همکاری با تهیه کنندگانی پیش رفته، ولی به دلیل دخالت های نا به جای آنها همکاری شان ادامه پیدا نکرده است؛ «در این مورد کارگردانان فیلم اولی بیشتر مظلوم واقع می شوند. چون تهیه کنندگان در کارشان دخالت می کنند و گاه اقوام خودشان را برای بازی در فیلم می آورند.» به نظر او مهم ترین وجه یک تهیه کننده، مدیریت مالی پروژه است و کارگردان مسئول هنری کار است؛ «اگر کارگردانی خوب نیست، اصلا نباید با او قرار داد بست. ولی اگر او را برای ساخت فیلمی انتخاب کردند، دیگر نباید در کارش دخالت کنند.»

ویدیو مرتبط :
حمله تهیه کننده تازه وارد سینما به محسن تنابنده!!!