برای هویت دادن به تهران نیازمند داستان‌ هستیم

حمیدرضا شاه‌آبادی با اعتقاد به اینکه برای هویت دادن به تهران نیازمند داستان‌ هستیم گفت: هر شهری نیازمند هویت است و این هویت فراتر از هویت سیاسی و جغرافیایی است. در واقع هر شهری برای اینکه روح داشته باشد، نیازمند هویت ادبی و هنری است. در غیر این صورت، بودن یا نبود شهرها توفیری ندارد.

این نویسنده که به عنوان سخنران سومین نشست «بازنمایی تهران در رمان فارسی» عصر 29 اذر در محل نشر شهر سخن می‌گفت اظهار کرد: بسیاری از شهرها همچون شیراز و اصفهان به واسطه شعر و ادب و نیز هنر خود دارای چنین هویتی هستند اما تهران که شهر دیرپایی نیست و بیش از 230 سال از قدمت آن نمی‌گذرد فاقد چنین هویتی است و شهری بی‌هویت است؛ در حالی که بسیاری از شهرهای مطرح جهان همچون لندن و پاریس به واسطه آثار چارلز دیکنز و ویکتور هوگو معروف شده‌ و دارای هویت معنوی هستند، یا حتی در دوران اخیر استانبول به واسطه رمان‌های اورهان پاموک که کتاب «موزه معصومیت» را نوشته توانسته است به سوژه تبدیل شود و تصویر قطعی و ثابتی در اذهان پیدا کند.

شاه‌آبادی تاکید کرد: برای آن که بتوانیم به یک شهر هویت معنوی بدهیم یا روح‌بخشی کنیم، نیازمند نگاه هنرمندانه هستیم و در پرداختن به نگاه هنرمندانه باید از داستان‌سازی‌ها و داستان‌سرایی‌ها استفاده کنیم. شهری که دارای داستان است، می‌تواند رفته رفته به اسطوره تبدیل شود و در فراز و فرودهای سیاسی و اجتماعی در اذهان بماند حتی اگر از لحاظ فیزیکی وجود بیرونی نداشته باشد. این موضوعی است که ما در مورد شکل‌گیری آثار مربوط به شرلوک هولمز به خوبی می‌بینیم. در کتاب‌های شرلوک هولمز پیوسته آدرسی قید شده است که مردم لندن هنوز که هنوز است به این آدرس نامه می‌نویسند و مشکلات‌شان را با شرلوک هولمز در میان می‌گذارند. یعنی نویسنده توانسته است آنچه را که واقعیت نیست به گونه‌ای منتقل کند که فراتر از واقعیت عمل کند. ما هم در پرداختن به تهران در ادبیات نیازمند چنین نگاهی هستیم.

این مدیر فرهنگی با تاکید بر رابطه شهر‌نشینی، رمان‌ و ملیت بیان کرد: پیش‌شرط ایجاد مفهوم ذهنی ملیت، رمان‌ است. رمان وابسته به نظام شهرنشینی است و شهر آیینه تمام‌نمای مدرنیته. از ویژگی‌های مدرنیته چندصدایی است. شاید یکی از دلایلی که ما هنوز نتوانسته‌ایم رمان خوبی داشته باشیم همین است که هنوز به واقع شهرنشین نشده‌ایم در حالی که ملتی که رمان ندارد نمی‌تواند ملیت داشته باشد و از این حیث رمان شباهت زیادی با روزنامه‌ها دارد. البته ما در پرداختن به رمان با دو نوع فضا مواجه‌ایم؛ فضای فیزیکی و فضای داستانی. فضای فیزیکی، مکانی است که به راحتی تعریف می‌شود اما فضای داستانی نیازمند حسن انتخاب‌هایی است که باعث ماندگاری اثر می‌شود. ما در داستان به هیچ وجه واقعیت‌ها را نشان نمی‌دهیم بلکه واقعیت‌نمایی می‌کنیم. هنرمند باید فراتر از واقعیت عمل کند تا بتواند اثرش را ماندگار کند. شما درباره فضای شهر تهران مسوول نیستید بلکه باید روح فضای شهری را نشان دهید.

در ابتدای این نشست نیز مصطفی خرمان از اعضای کارگروه نشر شهر بار دیگر بر اهدافی که از برگزاری این نشست‌های تخصصی دنبال می‌شود تاکید کرد و گفت: ما از نویسندگانی که با موضوع شهر تهران دست به قلم می‌شوند، حمایت می‌کنیم و آثار نویسندگان را در جلسه‌ شورای خود مورد بررسی قرار می‌دهیم مشروط بر آن که پرداختن به تهران به گونه‌ای نباشد که با جابه‌جایی نام کوچه و خیابان‌ها مشخص نباشد که این اثر خاص شهر تهران است.

انتهای پیام ‌

ویدیو مرتبط :
نوسازی و بازسازی مدارس تهران نیازمند توجه مسولان